Apella

Apella (gr. Ἀπέλλα) – zgromadzenie ludowe w starożytnej Sparcie[1], uchwalające prawa, rozstrzygające najważniejsze kwestie państwowe i wybierające urzędników (gerontów i eforów), a od VI/V w. p.n.e. decydujące także o wypowiedzeniu wojny. Uczestniczyli w nim wszyscy pełnoprawni obywatele (homoioi – „równi”, czyli spartiaci), którzy ukończyli 20 lat. Zebrani nie mieli prawa dyskusji – w przeciwieństwie do Aten nie funkcjonowała zasada isegorii, a Spartanie jedynie przyjmowali lub odrzucali wnioski geruzji i eforów, bez możliwości wprowadzenia poprawek. Głosowano okrzykami[2][3], a w razie wątpliwości przez rozejście się[4].

Kompetencje apelli zakreślił akt nazywany Wielką Retrą.

Przypisy

  1. ↑ Jako instytucja dorycka spotykana też na Krecie.
  2. ↑ Encyklopedia Historia, Wyd. GREG, Kraków 2007, ISBN 978-83-7327-782-3, s.18.
  3. ↑ Zebrani krzykiem wyrażali swój stosunek do kandydatów, zamknięci zaś w sąsiednim budynku członkowie Rady oceniali po sile głosu, za kim wypowiedziała się większość (Plutarch, Żywot Lizandra 26, 2–3). Arystoteles (Polityka II, 6, 16 i 18) nazywa ten sposób wyboru dziecinnym (παιδαριώδης).
  4. ↑ Oświadczył jednak [efor] – Lacedemończycy głosują bowiem przez wzniesienie okrzyku, a nie za pomocą kamyczków – że nie może rozróżnić, który okrzyk był silniejszy; chcąc zaś przez jawne głosowanie zachęcić ich do opowiedzenia się za wojną oświadczył: Lacedemończycy, komu z was się wydaje, że pokój został zerwany i Ateńczycy dopuszczają się bezprawia, niech przejdzie na tę stronę i wskazał im kierunek— a kto jest przeciwnego zdania, niech przejdzie na drugą stronę. —Podniósłszy się Lacedemończycy rozstąpili się na dwie strony; większość była zdania, że układ pokojowy został zerwany. (Wojna peloponeska] I, 87).

Bibliografia

  • M. Jaczynowska, D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, TRIO, Warszawa 2006, s. 274, 395.