Apion Gramatyk

Apion Gramatyk
Data urodzenia

30/20 p.n.e.

Data śmierci

45/49

Zawód, zajęcie

retor gramatyk

Apion Gramatyk, Pleistonikes[1][a] (ur. 30/20 p.n.e., zm. 45/49) – starożytny grecki retor i gramatyk. Pochodził z egipskiej Aleksandrii, której obywatelstwo zdobył dzięki wstawiennictwu Izydora, lidera aleksandryjskich bojówek. Być może był dyrektorem tamtejszej Biblioteki[2]. Twórca Historii Egiptu[b]. Był cenionym znawcą poezji Homera oraz historii Egiptu[3]. Podróżował po Grecji i Italii wykładając nie tylko Homera, ale także Safonę, Anakroncjusza, Apicjusza, Pitagorasa. Jego wykłady obejmowały również kwestię związane z piramidami i magią[4]. Za panowania Tyberiusza oraz Kaliguli przebywał i nauczał w Rzymie, gdzie otworzył własną szkołę, do której uczęszczał Pliniusz Starszy[5].

Był rzekomo człowiekiem mocno zarozumiałym, przez co wedle anegdoty podanej przez Pliniusza Starszego[6], cesarz Tyberiusz nazywał go cymbałem świata (cymbalum mundi)[7]. Przeszedł do historii jako zaciekły antysemita. W swoich niezachowanych do czasów współczesnych dziełach zarzucał Żydom m.in. czczenie oślej głowy (onolatria)[8] oraz mordy rytualne[9]. Poglądom tym dał odpór Józef Flawiusz w swoim traktacie apologetycznym Przeciw Apionowi[10]. Gdy 39 lub 40 roku zamieszkujące Aleksandrię skonfliktowane społeczności grecka i żydowska wysłały poselstwa do Kaliguli, Apion przewodniczył delegacji Greków i oskarżał Żydów przed cesarzem o nieoddawanie czci bogom[11].

Uwagi

  1. ↑ Gr. Πλειστονίκης, „Wielokrotny zwycięzca”.
  2. ↑ W pięciu księgach. Był to właściwie plagiat innego egipskiego pisarza Manetona, do którego Apion wstawił antyżydowskie wstawki oraz etymologiczne spekulacje (Filon z Aleksandrii, Flakkus, Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, WAM, Kraków 2012, s. 34).

Przypisy

  1. ↑ Jan N. Bremmer, Foolish Egyptians: Apion and Anoubion in the Pseudo-Clementines, [w:] Anthony Hilhorst, George H. van Kooten (red.), The Wisdom of Egypt: Jewish, Early Christian, and Gnostic Essays in Honour of Gerard P. Luttikhuizen, Brill, 2005, s. 319, ISBN 978-90-474-0767-6 [dostęp 2019-08-20] (ang.).
  2. ↑ David Dawson: Allegorical Readers and Cultural Revision in Ancient Alexandria. Berkeley: University of California Press, 1992, s. 117. ISBN 0-520-07102-6.
  3. ↑ The Jewish People in the First Century: Historical Geography, Political History, Social, Cultural and Religious Life and Institutions. S. Safrai, M. Stern (red.). Assen: Van Gorcum, 1976, s. 1115. ISBN 90-232-1436-6.
  4. ↑ Filon z Aleksandrii, Flakkus, Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, WAM, Kraków 2012, s. 33.
  5. ↑ John Granger Cook: The Interpretation of the Old Testament in Greco-Roman Paganism. Tübingen: Mohr Siebeck, 2004, s. 30. ISBN 3-16-148474-6.
  6. ↑ Historia naturalna, Prolog 25.
  7. ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 60. ISBN 83-01-03529-3.
  8. ↑ Anna Margaretha Alida Hospers-Jansen: Tacitus over de Joden. Groningen: J.B. Wolter, 1949, s. 196.
  9. ↑ Joshua Trachtenberg: Diabeł i Żydzi. Średniowieczna koncepcja Żyda a współczesny antysemityzm. Łódź: Uraeus, 1997, s. 114. ISBN 83-85732-51-9.
  10. ↑ Tessa Rajak: The Jewish Dialogue with Greece and Rome: Studies in Cultural and Social Interaction. Boston: Brill, 2002, s. 195. ISBN 0-391-04133-9.
  11. ↑ Louis H. Feldman: Jewish Life and Thought Among Greeks and Romans: Primary Readings. Edinburgh: T&T Clark, 1996, s. 325. ISBN 0-567-08525-2.

Bibliografia

  • Filon z Aleksandrii, Flakkus, Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, WAM, Kraków 2012, s. 33-36.