Apiosporina morbosa
 Narośl na gałęzi wywołana przez A. morbosa | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | Apiosporina morbosa |
| Nazwa systematyczna | |
| Apiosporina morbosa (Schwein.) Arx Acta bot. neerl. 3: 86 (1954) | |
Apiosporina morbosa (Schwein.) Arx – gatunek grzybów z klasy Dothideomycetes[1]. Grzyb mikroskopijny pasożytujący na roślinach z rodzaju śliwa (Prunus)[2]. Wywołuje u nich chorobę o nazwie czarna guzowatość śliwy[3].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Apiosporina, Venturiaceae, Venturiales, Pleosporomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1882 r. Lewis David von Schweinitz nadając mu nazwę Sphaeria morbosa. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Josef Adolph von Arx w 1954 r.[1]
- Botryosphaeria morbosa (Schwein.) Sorauer, 1921
- Cucurbitaria morbosa (Schwein.) Ellis, 1881
- Dibotryon morbosum (Schwein.) Theiss. & Syd., 1915
- Otthia morbosa (Schwein.) Ellis & Everh. 1892
- Plowrightia morbosa (Schwein.) Sacc. 1883
- Sphaeria morbosa Schwein. 1822
Charakterystyka
- Objawy porażenia
Na porażonych gałązkach, gałęziach lub pniach drzew tworzą się wydłużone narośla o długości od 3,5 do 14 cm i grubości od 1 do 2,5 cm. Są to podkładki niewłaściwe, złożone z komórek drzewa poprzerastanych grzybnią pasożyta. Zawierają zwiększoną wskutek hiperplazji ilość drewna i łyka. Początkowo są oliwkowo-zielone, potem czarne i twarde, popękane. Porażone gałęzie ulegają zdeformowaniu, a przy silnym porażeniu rozwój drzewa może ulec zahamowaniu[2]. Narośla są wieloletnie i co roku się powiększają. W starszych tkanka ulega obumarciu i narośla te atakowane są przez różne gatunki owadów[5].
- Cechy mikroskopowe
Tuż pod powierzchnią tworzą się w skupiskach czarne, kuliste, wierzchołkowo spłaszczone askostromy o średnicy 150–300 µm. Ostiole lekko wklęsłe. Ściana askostromy o grubości około 20 µm, złożona są z 5–7 warstw czarniawych komórek o kształcie wielokątnym. Wewnętrzne warstwy tych komórek są nieco spłaszczone i słabiej pigmentowane. Komórki warstwy zewnętrznej są nie do odróżnienia od komórek podstawy askostromy i górnej warstwy grzybni. Komórki w okolicy ostioli mają cieńsze ściany. Nibywstawki szkliste (hialinowe), septowane, występujące również w dojrzałych askostromach. Worki bitunikowe, maczugowate, 50–75 × 10-15 µm, Askospory początkowo jasnozielone, potem oliwkowe, maczugowate 13–18 × 4,5–7,5 µm, o tępo zaokrąglonym wierzchołku i ostro zwężającej się nasadzie. Mają jedną przegrodę przy podstawie, górna komórka jest szersza i 2,5–3-krotnie dłuższa od dolnej. Konidiofory tworzą się na zielonkawej powierzchni młodych podkładek. Są brązowe, wyprostowane, proste lub rozgałęzione, elastyczne, jajowate lub nieregularnego kształtu, gładkie, 4–9 × 3,5–5,5 µm, bez przegrody lub z jedną przegrodą[2].
- Rozwój
Konidia wytwarzane są bardzo wczesną wiosną na powierzchni askostromu. W kwietniu i maju na zimujących askostromach wytwarzane są askospory. Roznoszone są przez wiatr podczas deszczu. Główną rolę w rozprzestrzenianiu się choroby odgrywają askospory. Wystarczą kilkugodzinne opady deszczu. Choroba może rozprzestrzeniać się również wewnątrz tkanek rośliny, powodując powstawanie nowych narośli w pewnej odległości od już istniejących[5].
Występowanie
Apiosporina morbosa występuje w Ameryce Północnej[6]. Choroba jest powszechna w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych[2]. Występuje zarówno na plantacjach roślin, jak i na dziko rosnących roślinach[5]. W Polsce do 2005 r. nie występowała, ale znajduje się na liście organizmów kwarantannowych[7]. Prawdopodobieństwo jej zasiedlenia się w Polsce ocenia się jako średnie[8].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [dostęp 2019-11-17] (ang.).
- ↑ a b c d Mycobank. ''Apiosporina morbosa'' [dostęp 2019-11-17].
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
- ↑ Species Fungorum [dostęp 2019-11-18].
- ↑ a b c Black Knot: Apiosporina morbosa [dostęp 2019-11-17].
- ↑ Discover Life Maps [dostęp 2019-11-17].
- ↑ DZ.U.R.P. Z 25 sierpnia 2015 r, poz. 1227 [dostęp 2022-07-18].
- ↑ Apiosporina morbosa [dostęp 2022-07-18].
Media użyte na tej stronie
Autor: Sasata, Licencja: CC BY-SA 3.0
The fungus Dibotryon morbosum (Schwein.) Theiss. & Syd., growing on pincherry. Specimen photographed in Boreal Forest near La Ronge, Saskatchewan, Canada.