Apodemodex cornutus

Apodemodex cornutus
Bukva, 1996
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Podgromada

roztocze

Rząd

Trombidiformes

Podrząd

Prostigmata

Nadrodzina

Cheyletoidea

Rodzina

nużeńcowate

Rodzaj

Apodemodex

Gatunek

Apodemodex cornutus

Rzęsorek mniejszy, jedyny żywiciel A. cornutus

Apodemodex cornutusgatunek roztocza z rodziny nużeńcowatych, jedyny z monotypowego rodzaju Apodemodex. Jego jedynym znanym żywicielem jest rzęsorek mniejszy.

Taksonomia

Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały po raz pierwszy w 1982 roku przez Vladimíra Bukvę. Jako lokalizację typową wskazano Czeskie Budziejowice na południu Czech[1]. Nazwa rodzajowa to połączenie słów apodema i dex oznaczającego „robak”[2]. Epitet gatunkowy oznacza po łacinie „rogaty”[3].

Morfologia

Samice osiągają od 121 do 137 μm długości i od 47 do 66 μm szerokości, a samce od 137 do 148 μm długości i około 68 μm szerokości ciała. Pokrój ciała jest dość krótki i przysadzisty, jak na przedstawiciela rodziny[1].

Bardzo szeroka, ponad dwukrotnie szersza niż dłuższa gnatosoma odznacza się w widoku brzusznym krawędziami przednią i bocznymi tworzącymi jeden regularny, nieprzerwany łuk. Nasady nogogłaszczków leżą powyżej tego łuku. Spośród dwóch ruchomych członów nogogłaszczka pierwszy jest nabrzmiały z drobnym guzkiem na grzbiecie, a drugi zaopatrzony w dwa kolce szpatułkowate i jeden smukły i spiczasty. Kolce nadbiodrowe są kikutowate. Szczyt styloforu jest szeroko zaokrąglony. Narządy gębowe umieszczone są w okienku w oskórku brzusznej strony gnatosomy. Obramowanie tego okienka zesklerotyzowane jest tylko na przedzie, w innych miejscach jest niewyraźne. Hypostom jest uwsteczniony do formy prostokątnej struktury w przedniej części okienka. Na przedzie podkowiastej nabrzmiałości gardzieli leżą wyraźne szczecinki subgnatosomalne[1].

Zarys podosomy jest najszerszy między odnóżami drugiej i trzeciej pary, regularnie łukowaty po bokach. Na spodzie podosomy leżą cztery pary płytek epimeralnych; te ostatniej z nich u samicy zlewają się w tylnych ¾. Występują cztery pary odnóży mających trzy człony ruchome, z których drugi zaopatrzony jest w drobną, trójkątną ostrogę tylno-brzuszną, a trzeci w parę prawie prostych pazurków z dwoma dużymi, nieco odgiętymi wierzchołkami każdy. Samiec ma na wierzchu podosomy silny edeagus długości od 20 do 23 μm oraz dwie pary owalnych guzków grzbietowych, z których tylna oraz szczeliniasty otwór płciowy leżą między wysokością drugiej a trzeciej pary odnóży. Wulwa samicy leży śródbrzusznie na pograniczu podosomy i tagmy następnej[1].

Opistosoma jest krótsza i węższa od podosomy, delikatnie rowkowana poprzecznie, na końcu szeroko zaokrąglona, u obu płci pozbawiona narządu opistosomalnego. Na opistosomie znajduje stożkowaty wyrostek śródgrzbietowy, a u samca ponadto dwie pary małych wyrostków guzikowatych, z których przednia leży grzbietowo-bocznie, a tylna brzuszno-bocznie[1].

Ekologia i występowanie

Roztocz ten jest monoksenicznym pasożytem rzęsorka mniejszego[1][4]. Bytuje w mieszkach włosowych na skórze ciemienia, okolic pyska i żuchwy gospodarza[1]. Na rzęsorku tym żyje również Demodex neomydis[5][4].

Gatunek podawany z Czech[1][4].

Przypisy

  1. a b c d e f g h V. Bukva. Apodemodex cornutus gen. n. et sp. n. (Acari: Demodecidae): New genus and new species of the hair follicle mite from the Mediterranean water shrew, Neomys anomalus (Insectivora: Soricidae). „Folia Parasitologica (Praha)”. 43, s. 312-316, 1996. 
  2. Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. A new genus and species of demodecid mites from the tongue of a house mouseMus musculus: description of adult and immature stages with data on parasitism. „Medical and Veterinary Entomology”. 30 (2), s. 135–143, 2016. The Royal Entomological Society. DOI: 10.1111/mve.12167. 
  3. Józef Korpanty: Słownik łacińsko-polski. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2001, s. 449. ISBN 83-7195-221-X.
  4. a b c Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. The biodiversity of demodecid mites (Acariformes: Prostigmata), specific parasites of mammals with a global checklist and a new finding for Demodex sciurinus. „Diversity”. 12, s. 261-299, 2020. DOI: 10.3390/d12070261. 
  5. V. Bukva. Demodex neomydis sp. n. (Acari: Demodecidae) from the hair follicles of the Mediterranean water shrew, Neomys anomalus (Insectivora: Soricidae). „Folia Parasitologica (Praha)”. 42 (4), s. 299-306, 1995. 

Media użyte na tej stronie

Neomys anomalus.jpg
Autor: Mnolf (dyskusja · edycje), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Southern water shrew (Neomys anomalus) in Innsbruck, Austria