Apolonia Nowak

Apolonia Nowak
Ilustracja
Występ podczas Dni Kultury Kurpiowskiej (Warszawa, 2006)
Data i miejsce urodzenia

3 stycznia 1944
Piasecznia

Typ głosu

biały śpiew

Gatunki

muzyka ludowa

Aktywność

śpiew, wycinankarstwo

Powiązania

Ars Nova
Swoją Drogą Trio

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Wycinanki Apolonii Nowak na wystawie w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce

Apolonia Nowak (ur. 3 stycznia 1944 w Piaseczni) – polska artystka ludowa z kurpiowskiej Puszczy Zielonej, śpiewaczka i wycinankarka. Obecnie mieszka w Kadzidle.

Twórczość

Wycinankarstwa nauczyła się podpatrując i pomagając swojej mamie, która opracowywała wzory wycinanek i kwiatów dla spółdzielni PLiA „Kurpianka” w Kadzidle. Później sama pracowała w spółdzielni i tam też należała do zespołu folklorystycznego. Opierając się na tradycyjnych ludowych motywach (m.in. lelujach, gwiazdach), rozpropagowała nową odmianę wycinanki kurpiowskiej. W dużych formatach wycinanek okrągłych (gwiazdach) środkowe pola wypełnia wycinankami ażurowymi przedstawiającymi sceny o tematyce biblijnej, religijnej i historycznej. Swój cykl pasyjny zaprezentowała na wystawach Biblia w sztuce ludowej m.in. w Białymstoku, Ciechanowcu, Sierpcu. Jej prace znajdują się w wielu muzeach, prezentowane były na imprezach folklorystycznych i targach sztuki (Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania, Francja, Turcja, Włochy, USA i inne). Wycinanka w formie gwiazdy z Matką Boską w środku trafiła do kolekcji papieża Jana Pawła II. Oprócz wycinanek wykonuje palmy, pisanki, kwiaty z bibuły, bukiety.

Śpiew

Zaczęła śpiewać w 1960 z zespołem „Kurpianka”. Występowała z nim jako solistka i tancerka na licznych imprezach folklorystycznych w kraju i za granicą (m.in. we Włoszech, Anglii, ZSRR. Niemczech, Szwajcarii, Szwecji). Posiada silny, czysty biały głos, używa techniki śpiewu na tzw. krzyku w rejestrze piersiowym. W jej repertuarze występują tradycyjne pieśni w gwarze kurpiowskiej: rzewne „leśne”, weselne oraz kolędy. Od 1992 roku współpracuje z zespołem Ars Nova. Lider zespołu Jacek Urbaniak usłyszał ją na koncercie dla młodzieży w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Zwrócił uwagę na jej solowy śpiew, barwę i potęgę głosu oraz wyważony sposób zachowania się na scenie. We współpracy z zespołem powstała w 1996 płyta Zaświeć niesiądzu (zarejestrowana w akustyce kościoła gotyckiego Najświętszej Maryi Panny w Warszawie), płyta Anatomia kobyły (pieśni ludowe o koniach, 2002) oraz nagrania dla Polskiego Radia i 2 Programu TVP. Od 2005 współpracuje z zespołem Swoją Drogą Trio. Artystka wystąpiła również w singlu Wracam zespołu Sorry Boys, wyśpiewując na samym początku słowa „O drogę nie pytam / nie pytam nikogo / bo ja drogę lubię / długą, długą / bo ja wolę ufać / własnym nogom”, otwierające utwór[1].

Wciąż śpiewa w zespole „Kurpianka” działającym obecnie przy ośrodku kultury w Kadzidle, a także w chórze parafialnym. Występowała także dla Jana Pawła II.

Nagrody

Apolonia Nowak jest laureatką kilkuset nagród i wyróżnień, z których ważniejsze to:

Dyskografia

  • Ars Nova, Zaświeć niesiądzu – pieśni kurpiowskie Apolonii Nowak (z Apolonią Nowak) CD, MC, Dux 1996
  • Warszawski Chór Kameralny, Nie mój ogródusek: Pieśni kurpiowskie (z Apolonią Nowak, Martą Boberską i Krzysztofem Kurem) CD, Dux 1998
  • Ars Nova, Romantyczność. Adam Mickiewicz i muzyka (z Joanną Kasperek, Marią Krupowies i Apolonią Nowak) CD, Dux 1998
  • Ars Nova, Anatomia kobyły. Kurpiowskie i mazowieckie piosenki ludowe na dawnych instrumentach (z Apolonią Nowak i Pawłem Majewskim) CD, Travers 2002
  • Pola – Apolonia Nowak & Swoją Drogą Trio, CD, Folkers / Muzeum Kultury Kurpiowskiej, 2009

Przypisy

  1. Anna Katarzyna Dycha: 'Bo ja wolę ufać własnym nogom’. Sorry Boys w drodze. ArtPapier, 2017-03-01. [dostęp 2021-08-17]. (pol.).
  2. Pro Masovia – 2008 r.. mazovia.pl. [dostęp 2017-08-17].
  3. Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-26)].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis BAR.png
Baretka Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"
Wycinkanka kurpiowska Apolonia Nowak.jpg
Autor: Maria Weronika Kmoch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fragment wystawy stałej „Wycinanka kurpiowska” w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
Kurps in Warsaw-42-Apolonia Nowak i Ars Nova.jpg
Autor: User:Ejdzej, Licencja: CC BY 2.5
Przyjechał Kurpś do Warsiawy - Kurpiowskie poisenki w wykonaniu Apolonii Nowak przy akompaniamencie zespołu Ars Nova