Archidiecezja warszawska

Archidiecezja warszawska

© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0 Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Państwo	Polska
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	warszawska
Katedra diecezjalna	Archikatedra w Warszawie
Biskup diecezjalny	kard. Kazimierz Nycz (metropolita warszawski)
Biskup pomocniczy	Piotr Jarecki Rafał Markowski Michał Janocha
Dane statystyczne (2017[1])
Liczba wiernych	1.425.000
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	1.256 841 415
Liczba dekanatów	25
Liczba parafii	214
Liczba klasztorów	243
Powierzchnia	3350 km²
52°14′55,8″N 21°00′48,9″E/52,248833 21,013583
Strona internetowa

Herb Archidiecezji Warszawskiej

Typ herbu	diecezjalny

Pałac Borchów, siedziba arcybiskupów warszawskich

Archidiecezja warszawska (łac. Archidioecesis Varsaviensis^[2]) – jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w Kościele katolickim w Polsce ustanowiona diecezją wyłączoną z diecezji poznańskiej w 1797 (erygowana 16 października 1798 przez papieża Piusa VI bullą Ad universam agri Dominici curam)^[3], ustanowiona archidiecezją 12 marca 1818 przez papieża Piusa VII bullą Militantis Ecclesiae regimini (z łac. Rząd Kościoła wojującego), związana unią personalną in persona episcopi z archidiecezją gnieźnieńską (1946–1992).

25 marca 1992 r., bullą Totus Tuus Poloniae Populus, papież Jan Paweł II dokonał reorganizacji struktur administracyjnych Kościoła katolickiego w Polsce. Obszar kraju został podzielony na 39 archidiecezji i diecezji. Dotychczasowa archidiecezja warszawska została podzielona na 3 diecezje: archidiecezję warszawską, diecezję warszawsko-praską i diecezję łowicką, które wraz z diecezją płocką utworzyły metropolię warszawską. W 2004 diecezja łowicka została przyłączona do metropolii łódzkiej.

Na przestrzeni ponad dwustu lat istnienia samodzielnej archidiecezji warszawskiej posługiwało wielu biskupów m.in. Józef Miaskowski^[4], Jan Paweł Woronicz, św. Zygmunt Szczęsny Feliński, Aleksander Kakowski, Czcigodny Sługa Boży August Hlond, Błogosławiony Stefan Wyszyński, Józef Glemp.

Święci i błogosławieni związani z Warszawą i archidiecezją warszawską:

• św. Andrzej Bobola – jezuita, misjonarz, zamordowany przez prawosławnych Kozaków, od 1938 roku jego relikwie znajdują się w Warszawie, patron archidiecezji.
• św. Zygmunt Szczęsny Feliński – arcybiskup warszawski, założyciel Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, mąż stanu, represjonowany przez władze carskie, zesłany do Jarosławia nad Wołgą.
• św. Klemens Maria Hofbauer – czeski redemptorysta, przez dwadzieścia jeden lat posługiwał w Warszawie, budowniczy kościoła św. Benona, kaznodzieja, opiekun ubogich, po rozbiorach wygnany z Księstwa Warszawskiego wraz ze współbraćmi.
• bł. Władysław z Gielniowa – bernardyn, poeta, kaznodzieja, gwardian klasztoru w Warszawie, patron Warszawy.
• bł. Jerzy Popiełuszko – kapłan diecezjalny, kapelan „Solidarności”, organizator Mszy za Ojczyznę, zamordowany przez komunistyczne służby, męczennik za wiarę.
• bł. Edward Detkens – kapłan diecezjalny, gorliwy duszpasterz studentów, męczennik II wojny światowej.
• bł.Stefan Wyszyński - kardynał,arcybiskup warszawski w latach 1948-1981, Prymas Polski.

W Warszawie przebywała też św. Faustyna Kowalska. Stolicę wielokrotnie nawiedzał św. Jan Paweł II, zarówno jako kapłan i biskup, jak i pełniąc posługę papieża.

Biskupi

Kard. Kazimierz Nycz – metropolita warszawski

Biskup diecezjalny

• kard. Kazimierz Nycz – metropolita warszawski od 2007

Biskupi pomocniczy

• bp Piotr Jarecki (wikariusz generalny) – od 1994, zawieszony w latach 2012–2015^[5]
• bp Rafał Markowski (wikariusz generalny) – od 2013
• bp Michał Janocha (wikariusz generalny) – od 2015

Biskupi seniorzy

• bp Tadeusz Pikus – biskup pomocniczy warszawski w latach 1999–2014, biskup diecezjalny drohiczyński 2014–2019, od lipca 2019 biskup senior diecezji drohiczyńskiej, rezydujący w Warszawie^[6]

Biskupi rezydenci

Tytuł biskupa rezydenta nie jest formalnie używany w archidiecezji warszawskiej. W praktyce jednak ze względu na specyfikę swoich obowiązków w jej granicach urzędują trzej biskupi, którym arcybiskup metropolita warszawski udzielił stałej zgody na sprawowanie czynności pontyfikalnych na podległym mu obszarze, w szczególności mogą oni być m.in. zapraszani do parafii w celu udzielenia bierzmowania^[7]. Są to:

• abp Salvatore Pennacchio – nuncjusz apostolski w Polsce
• bp Artur Miziński – sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski
• bp Tadeusz Pikus – biskup senior drohiczyński

Podział zadań biskupów

Po zmianie składu biskupów pomocniczych w grudniu 2013, kard. Kazimierz Nycz ogłosił stały podział kompetencji między ordynariuszem i wikariuszami generalnymi, mający usprawnić zarządzanie kurią i archidiecezją. Przedstawia się on następująco^[7]:

• kard. Kazimierz Nycz:
  • ogólne kierownictwo nad archidiecezją
  • nadzór nad urzędami kanclerza oraz ekonoma archidiecezji
• bp Rafał Markowski:
  • sprawy personalne księży o stażu kapłańskim powyżej 15 lat, z wyjątkiem proboszczów
  • nadzór nad kwestiami finansowymi, administracyjno-gospodarczymi, inwestycyjnymi (w tym budownictwem sakralnym) oraz Caritas

Wikariusze biskupi

• ks. Jarosław Kośla – wikariusz biskupi ds. sądowych
• ks. Janusz Bodzon – wikariusz biskupi ds. sakramentalnych
• ks. Krzysztof Pawlina – wikariusz biskupi ds. formacji duchowieństwa

Instytucje

• Kuria Metropolitalna
• Sąd Metropolitalny Warszawski
• Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie
• Archidiecezjalne Seminarium Misyjne „Redemptoris Mater”
• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie
• Kapituła katedralna
• Caritas Archidiecezji Warszawskiej
• Archiwum archidiecezjalne
• Muzeum Archidiecezji Warszawskiej
• Biblioteka Archidiecezjalna w Warszawie
• Dom Księży Emerytów

Kapituły^[8]

Kapituła Metropolitalna Warszawska

Kapituła Kolegiacka św. Opatrzności Bożej

Kapituła Kolegiacka Kampinosko-Bielańska

Główna świątynia

• Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie (rocznica poświęcenia: 9 czerwca)

Bazyliki mniejsze^[9]

• Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
• Bazylika św. Krzyża w Warszawie
• Bazylika w Niepokalanowie

Patroni

• Matka Boża Łaskawa
• Święty Andrzej Bobola

Zobacz też

• Biskupi warszawscy
• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
• Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce

Przypisy

Bibliografia

• Jan Władysław Woś, Le origini della diocesi di Varsavia, Firenze, Centro d’incontro della Certosa di Firenze, 1983.
• Jan Władysław Woś, Pius VI i początki diecezji warszawskiej (Wokół wydarzeń roku 1798), “Saeculum Christianum”, rok 5 (1998), nr 2, s. 27-38.
• Jan Władysław Woś, Dwóchsetlecie diecezji warszawskiej (1798-1998), Trydent, Centro di documentazione sulla storia dell’Europa Orientale, 1998.
• Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa archidiecezji warszawskiej
• Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 727–742), Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006
• Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie : miesięcznik informacyjny dla duchowieństwa Archidyecezyi Warszawskiej