Archieparchia lwowska

Archieparchia lwowska

Львівська архієпархія УГКЦ

Katedra diecezjalna
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Siedziba	Lwów
Data powołania	1677
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	obrządek bizantyjsko-ukraiński
Metropolia	lwowska
Archikatedra	archikatedralny sobór św. Jura we Lwowie
Biskup diecezjalny	Ihor Woźniak CSSR
Biskup pomocniczy	Wołodymyr Hruca CSSR
Dane statystyczne (2016)
Liczba wiernych • odsetek wiernych	812 523 76,0%
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	489 390 99
Liczba osób zakonnych	507
Liczba dekanatów	17
Liczba parafii	289
Powierzchnia	3758 km²
49°50′19,34″N 24°00′47,41″E/49,838706 24,013169
Strona internetowa

Archieparchia (archidiecezja) greckokatolicka we Lwowie – prowincja Kościoła katolickiego (obrządku wschodniego), która powstała w wyniku przystąpienia części ludności prawosławnej na wschodnich terenach Polski (Rzeczypospolitej Obojga Narodów) do unii z Kościołem rzymskokatolickim.

Historia

Podział administracyjny Kościoła greckokatolickiego w Polsce w 1772 roku

(c) Franio z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Podział administracyjny Kościoła greckokatolickiego w Polsce w 1939 roku

Eparchia lwowska została utworzona w 1677 roku w wyniku przystąpienia prawosławnej eparchii lwowsko-halickiej do unii brzeskiej. Dopiero w 1700 roku bp Józef Szumlański przystąpił do unii. W 1774 roku cesarzowa Maria Teresa nadała unitom nazwę Kościół greckokatolicki, a 22 lutego 1807 eparchia została podniesiona do rangi archieparchii, a 26 września 1808 ustanowiona stolicą metropolii. W 1885 z terytorium erchieparchii lwowskiej wydzielono eparchię stanisławowską.

W latach 1900–1944 metropolitą lwowskim był abp Andrzej Szeptycki, a w 1939 roku koadiutorem (z prawem następstwa) został bp Josyf Slipyj. W 1944 roku Josyf Slipyj został metropolitą lwowskim, ale w wyniku sytuacji politycznej został w 1945 roku przez władze sowieckie aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie przebywał 18 lat. Ciągłość sukcesji apostolskiej została zachowana ponieważ przed aresztowaniem wyświęcił potajemnie nowych biskupów^[1]

W dniach 8–9 marca 1946 roku odbył się sterowany przez KGB pseudosobór lwowski w wyniku, którego Kościół greckokatolicki został zlikwidowany i przejęty przez prawosławie. Nowym biskupem Lwowskim prawosławnym został Makary, który realizował rządową politykę przejmowania Kościoła greckokatolickiego przez prawosławie; nastąpiły polityczne represje wobec wiernych i duchownych (50% duchownych aresztowano, 10% wyjechało za granicę, 20% przeszło na prawosławie, 10% podjęło działalność podziemną jako „kościół katakumbowy”).

W 1956 roku powrócili z zesłania dwaj biskupi, którzy w latach 1956–1959 sprawowali potajemnie posługę – bp Mikołaj Czarnecki we Lwowie i bp Iwan Latyszewski w Stanisławowie. Arcybiskup Josyf Slipyj na skutek interwencji papieża Jana XXIII został w 1963 roku uwolniony i zaraz potajemnie wyświęcił na biskupa egzarchę Łuckiego Wasyla Wełyczkowskiego, ale z powodu przymusu władz sowieckich wyjechał do Rzymu, w 1963 roku został mianowany arcybiskupem większym i członkiem Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, a w 1965 roku został mianowany kardynałem. Bp Wasyl Wełyczkowski, który w latach 1963–1973 zarządzał metropolią lwowską. W 1964 roku wyświęcił na biskupa Włodzimierza Sterniuka, który w latach 1977–1991 administrował metropolią lwowską. W 1980 roku odbył się Nadzwyczajny Święty Synod Biskupów Ukraińskich, a biskupem koadiutorem został Myrosław Lubacziwśkyj. Abp Josyf Slipyj zmarł w Rzymie w 1984 roku, a nowym zwierzchnikiem ukraińskich grekokatolików został abp Myrosław Lubacziwśkyj.

1 grudnia 1989 roku ogłoszona została „Deklaracja Rady do Spraw Religi skierowana do Rady Ministrów Ukraińskiej SRR” i na zachodniej Ukrainie zaczęły powstawać nowe parafie i odzyskiwano cerkwie. Abp większy Myrosław Lubacziwśkyj 31 marca 1991 roku powrócił do Lwowa. Archieparchia lwowska została ponownie reaktywowana w 1991 roku, a także eparchie iwano-frankowska i mukaczewska. W 1990 roku reaktywowano Akademię Duchowną we Lwowie (w 2001 roku przekształconą na Katolicki Uniwersytet Ukraiński). W dniach 16–21 maja 1992 roku odbył się „Synod biskupów odrodzonej Cerkwi, na którym ustanowiono nowe eparchie. W 1993 roku z wydzielonego terytorium archieparchii lwowskiej utworzono eparchię samborsko-drohobycką, eparchię tarnopolską i eparchię zborowską; w kwietniu 1996 utworzono egzarchat kijowsko-wyszogrodzki, aby objąć opieką duszpasterską katolików na wschodniej Ukrainie i w Kazachstanie. Na synodzie w sierpniu 2000 roku utworzono eparchię sokalską i eparchię stryjską, z połączenia eparchii tarnopolskiej i zborowskiej utworzono eparchia tarnopolsko-zborowska^[1].

W 2001 roku metropolitą lwowskim został Lubomyr Huzar, a 27 czerwca 2001 roku we Lwowie przebywał z wizytą papież Jan Paweł II, który beatyfikował 28 męczenników (w tym 8 biskupów). W 2005 roku siedziba zwierzchnika Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie została przeniesiona do Kijowa, w związku z czym greckokatolicka metropolia lwowska uległa likwidacji. Nowym arcybiskupem lwowskim został Ihor Woźniak. W 2011 roku, decyzją Synodu Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego powołano dwie nowe metropolie (iwono-frankiwską i tarnopolsko-zborowską) i reaktywowano metropolię lwowską, podporządkowując jej eparchie sokalsko-żółkiewską, samborsko-drohobycką i stryjską.

Kościołem katedralnym archieparchii jest sobór św. Jura we Lwowie.

Dekanaty

Archidiecezja lwowska jest podzielona na 18 protoprezbiteratów (dekanatów): 6 miejskich we Lwowie i 11 w archieparchii.

• protoprezbiterat halicki (rejon halicki) – 21 parafii
• protoprezbiterat zaleski (rejon kolejowy) – 8 parafii
• protoprezbiterat łyczakowski (rejon łyczakowski) – 10 parafii
• protoprezbiterat sychowski (rejon Sychowski) – 9 parafii
• protoprezbiterat frankowski (rejon frankowski) – 8 parafii
• protoprezbiterat szewczenkowski (rejon szewczenkowski) – 10 parafii
• protoprezbiterat winnicki (Winniki) – 22 parafie:
• protoprezbiterat gliniański
• protoprezbiterat zwenigorodzki
• protoprezbiterat złoczowski
• protoprezbiterat krakowiecki
• protoprezbiterat niemirowski
• protoprezbiterat pomorzański
• protoprezbiterat pustomycki
• protoprezbiterat sokalski
• protoprezbiterat jaworowski
• protoprezbiterat janowski

Zobacz też

• rzymskokatolicka archidiecezja lwowska
• archieparchia ormiańskokatolicka we Lwowie
• arcybiskupi lwowscy obrządku bizantyńsko-ukraińskiego
• Schematyzm Greckokatolicki

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia katolicka t. XI, Lublin 2006
• Archieparchia w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)