Archimède (1909)

Archimède (Q73)
Ilustracja
„Archimède” w 1913 r.
Klasa

okręt podwodny

Historia
Stocznia

Arsenal de Cherbourg

Położenie stępki

styczeń 1908

Wodowanie

4 sierpnia 1909

 Marine nationale
Wejście do służby

wrzesień 1911

Wycofanie ze służby

12 listopada 1919

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


598 ton
810,5 t

Długość

60,5 m

Szerokość

5,6 m

Zanurzenie

4,1 m

Zanurzenie testowe

40 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 2 kotły, łączna moc 1700 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14,92 węzła
10,95 w.

Zasięg

powierzchnia: 1160 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 100 Mm przy 4,5 w.

Uzbrojenie
8 torped
Wyrzutnie torpedowe

7 × 450 mm (1 wewnętrzna na dziobie, 6 zewnętrznych)

Załoga

26

Archimède (Q73)francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu I wojny światowej. Został zwodowany 4 sierpnia 1909 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg, a do służby w Marine nationale wszedł we wrześniu 1911 roku. Początkowo operował na wodach kanału La Manche i Atlantyku, a podczas wojny pływał na Morzu Północnym i Adriatyku, gdzie zatopił cztery austro-węgierskie transportowce. Jednostka została skreślona z listy floty w listopadzie 1919 roku.

Projekt i budowa

„Archimède” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1906 roku[1][2]. Jednostkę zaprojektował inż. Julien Hutter, powiększając rozmiary stworzonego przez inż. Maxime’a Laubeufa projektu Pluviôse[3]. Oprócz zwiększonej wyporności, na okręcie zainstalowano mocniejszy napęd[1][4].

„Archimède” zbudowany został w Arsenale w Cherbourgu[1][5]. Stępkę okrętu położono w styczniu 1908 roku[4], został zwodowany 4 sierpnia 1909 roku[1][3], a do służby przyjęto go we wrześniu 1911 roku[4]. Okrętowi nadano nazwę na cześć wybitnego greckiego filozofa i matematyka – Archimedesa[6]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q73[1].

Dane taktyczno–techniczne

„Archimède” był średniej wielkości dwukadłubowym, oceanicznym okrętem podwodnym. Długość całkowita wynosiła 60,5 metra, szerokość 5,6 metra i zanurzenie 4,1 metra[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 598 ton, a w zanurzeniu 810,5 tony[1][2]. Jednostka posiadała trzy stery głębokości i jeden kierunku[1][4]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 1700 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły du Temple[1][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14,92 węzła na powierzchni i 10,95 węzła w zanurzeniu[1][2][a]. Zasięg wynosił 1160 Mm przy prędkości 10 węzłów (lub 680 Mm przy prędkości 15 węzłów) w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą[1][2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[4].

Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie, cztery zewnętrzne systemu Drzewieckiego oraz dwie zewnętrzne po obu stronach kiosku, z łącznym zapasem 8 torped model 1904[2][3][7].

Załoga okrętu składała się z 26 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][3].

Służba

„Archimède” początkowo pełnił służbę na wodach kanału La Manche i Atlantyku[3]. W połowie 1915 roku okręt stacjonował w Harwich, operując na Morzu Północnym wraz z brytyjskimi okrętami podwodnymi[3]. Następnie jednostkę przeniesiono na Adriatyk, gdzie pływał do zakończenia wojny[3]. 9 maja 1916 roku jego ofiarą padł austro-węgierski transportowiec „Dubrovnik”, zaś trzy dni później jego los podzielił „Albanien”[2][b]. Okręt został skreślony z listy floty 12 listopada 1919 roku[2][3].

Uwagi

  1. Na próbach okręt osiągnął 15,2 węzła na powierzchni i 11,25 węzła w zanurzeniu[1][2].
  2. Prócz wymienionych jednostek „Archimède” zatopił jeszcze dwa niezidentyfikowane statki[1][2].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 210.
  2. a b c d e f g h i j k Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 148.
  3. a b c d e f g h i Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 82.
  4. a b c d e Ivan Gogin: ARCHIMÈDE submarine (1911). Navypedia. [dostęp 2017-02-20]. (ang.).
  5. John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 199.
  6. Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-20]. (ang.).
  7. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 537.

Bibliografia

  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Ivan Gogin: ARCHIMÈDE submarine (1911). Navypedia. [dostęp 2017-02-20]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-20]. (ang.).

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)
FMIB 37179 Sous-Marin Archimede, de 577 tonnezux.jpeg
*Subject: Submarines (Ships), Archimede (Submarine)
  • Tag: Vessels