Architektura 8-bitowa

Ten artykuł od 2012-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Architektura 8-bitowa – architektura procesora, w której główne przetwarzanie (przesyłanie i arytmetyka) i przechowywanie danych odbywa się na 8 bitach.

Oznacza to, że za każdym odczytem lub zapisem do pamięci operacyjnej komputera oraz w wewnętrznych transferach procesora używa się 8-bitowych porcji informacji. W systemach 16-, 32- czy 64-bitowych używa się odpowiednio co najwyżej 16-, 32- i 64-bitowych porcji danych.

8 bitów pozwala na określenie do 2⁸ = 256 różnych informacji, co jest stanowczo za mało przy adresowaniu pamięci komputera, dlatego procesory 8-bitowe, mają zazwyczaj 16-bitową szynę adresową (16-bitowy adres pamięci) - czyli każda z komórek ma adres wyrażony za pomocą 16 bitów (np. MOS 6502, Z80, 8080). Przy 16 bitach przestrzeń adresowa rośnie do 64 kilobajtów (2¹⁶). Procesory te mają zazwyczaj też rejestry 16 bitowe używane do adresowania pamięci oraz instrukcje umożliwiające wykonywanie prostych przeliczeń na tych rejestrach (zwiększanie, zmniejszanie, dodawanie).

Pierwszym szeroko stosowanym procesorem 8-bitowym był Intel 8080, stosowany na przełomie lat 70. i 80. XX w. Stosowane były też układy Z80 (kompatybilny z 8080), 6800 oraz 6502, które znalazły szerokie zastosowanie w komputerach domowych i grach wideo w latach 70. i 80. XX wieku.

Wiele z 8-bitowych procesorów lub mikrokontrolerów jest realizowana na ówczesnych procesorach np. kompletny komputer (procesor, pamięć, układy pomocnicze) w jednym układzie scalonym zgodnym z np. Z80.