Areola

Areole u Echinocactus grusonii

Areola – z łaciny ‘mały obszar’[1]; termin o różnym znaczeniu w biologii:

  1. [anatomia człowieka]: Zabarwiona otoczka wokół brodawki sutkowej. Nazwa nadana przez Gasparda Bauhina[2].
  2. [morfologia roślin]: Wytwór morfologiczny charakterystyczny dla kaktusów i odróżniający je od innych sukulentów. Jest to pęd skrócony z wiązką przewodzącą odchodzącą od wiązki centralnej[3].
Z areoli wyrastają ciernie (u niektórych gatunków łamliwe glochidy), pędy i u większości kaktusów również kwiaty i owoce. Wyjątek to m.in. rodzaj mamilaria (Mammillaria), u którego przedstawicieli kwiaty wyrastają z aksilli (powstających w wyniku rozdzielenia areoli) oraz niektóre gatunki, u których pąki kwiatowe rozwijają się w pewnej odległości od areoli, w podłużnej bruździe zwanej „korytkiem”.
Jeżeli zamiera wierzchołek wzrostu (stożek wzrostu) kaktusa, to właśnie z areoli wyrasta nowy pęd. U kaktusów prymitywnych np. opuncji z areoli wyrastają zredukowane, szczątkowe liście. U tych kaktusów nawet po wielu latach mogą wyrastać z areoli nowe ciernie, w przeciwieństwie do gatunków młodszych ewolucyjnie, u których nowe ciernie już nie wyrastają, a areola pozbawiona cierni taka już pozostanie do końca życia rośliny.
  2. [anatomia roślin]: Najmniejsza część blaszki liściowej zamknięta w oczkach sieci żyłek (nerwów) układu waskularnego liścia. Do areoli otwierają się zakończenia najdrobniejszych żyłek tworzących układ waskularny[4].
  2. [algologia]: Okrągły lub wielokątny otwór w ścianie komórkowej okrzemek. Z reguły zamknięty od wewnątrz lub zewnątrz perforowaną membraną[5].
  2. [lichenologia]: Najmniejsza część plechy u porostów skorupkowych ograniczona od sąsiednich spękaniami, zwykle kształtu kolistego, mniej lub bardziej kanciasta (też areolka[6])[7].
  2. [morfologia zwierząt ogólna]: niewielki obszar powierzchni (np. oskórka, naskórka, chorionu, błony) odgraniczony od obszarów sąsiednich strukturami lub barwą[8].
  2. [bryozoologia]: niewielki otwór na ścianie przedniej (frontalnej) cheilostomy łączący endocystę i egzocystę[8].
  2. [echinodermologia]: nagi obszar otaczający podstawę kolca na pancerzyku jeżowców, in. scrobicula[8].
  2. [nematologia]: u nicieni drobne obszary w rowkach podłużnych wydzielone przez poprzeczne pierścieniowanie ciała[8].
  2. [morfologia nitnikowców]: płytki oskórka nitnikowców o zaokrąglonym lub wielokątnym kształcie, czasem z porami wydzielającymi lubrykant[8].
  2. [karcynologia]: u niektórych rakowców podłużny pas na grzbiecie biegnący między rowkami skrzelowo-sercowymi i położony za rowkiem szyjnym[8]. U gatunków ziemno-wodnych z reguły jest domknięta, co wiąże się z dużą objętością komór skrzelowych, podczas gdy u gatunków typowo wodnych z reguły jest niedomknięta[9].
  2. [entomologia: morfologia skrzydeł błoniastych]: mała komórka skrzydłowa wydzielona drobnymi żyłkami oraz inne określenie komórki bazalnej u motyli[8].
  2. [entomologia: morfologia przedplecza i pokryw]: na przedpleczu, półpokrywach i pokrywach niektórych owadów (np. prześwietlikowatych czy karmazynkowatych) obszar oskórka (komórka) wydzielony żeberkami (listewkami)[10][11][12][13].
  2. [hymenopterologia]: wydzielony żeberkami, pięcio- lub sześciokątny obszar oskórka na pozatułowiu błonkówek z nadrodziny gąsieniczników[8].

Zobacz też

  • aksilla
  • cefalium
  • glochidium

Przypisy

  1. ↑ Areola. [w:] Online Etymology Dictionary [on-line]. Douglas Harper. [dostęp 2017-01-09]. (ang.).
  2. ↑ Sanjib Kumar Ghosh. Caspar Bauhin (1560-1624): Swiss anatomist and reformer of anatomical nomenclature. „Italian Journal of Anatomy and Embryology”. 121 (2), s. 159–164, 2016. DOI: 10.13128/IJAE-18489. (ang.). 
  3. ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
  4. ↑ Zygmunt Hejnowicz: Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13825-4.
  5. ↑ Małgorzata Bąk, Andrzej Witkowski, Joanna Żelazna-Wieczorek, Agata Z. Wojtal, Ewelina Szczepocka, Katarzyna Szulc, Bogusław Szulc: Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 11, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-61227-96-0.
  6. ↑ Jan Bystrek, Podstawy lichenologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skołodowskiej, 1997, s. 28, ISBN 83-227-1057-7, OCLC 69343606.
  7. ↑ D.J.Galloway: Lichen Glossary. [dostęp 2021-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  8. ↑ a b c d e f g h Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2017, s. 86–87, 822.
  9. ↑ Wojciech Solarz i inni, Metody zwalczania inwazyjnych gatunków obcych raków, Wojciech Solarz, Karolina Mazurska, Grzegorz Cierlik (red.), Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2022, s. 13.
  10. ↑ Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Ithaca and London: Cornell University Press, 1995. ISBN 0-8014-2066-0.
  11. ↑ Barbara Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XVIII. Pluskwiaki różnoskrzydłe – Heteroptera. Zeszyt 8. Prześwietlikowate – Tingidae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1999.
  12. ↑ Katerina Sklenarova, Vaclav Kubecek, Ladislav Bocak. Subtribal classification of Metriorrhynchini (Insecta: Coleoptera: Lycidae): an integrative approach using molecular phylogeny and morphology of adults and larvae. „Arthropod Systematics & Phylogeny”. 72 (1), s. 37–54, 2014. 
  13. ↑ Bolesław Burakowski: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 29, 30. Karmazynkowate – Lycidae, Świetlikowate – Lampyridae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2003.

Media użyte na tej stronie

Areoler.JPG
Autor: Original uploader was Chrizz at sv.wikipedia, Licencja: CC BY-SA 2.5
Close-up of areoles on a Golden Barrel. Cropped from Image:Echinocactus grusonii (aka).jpg.