Argus malajski

Argus malajski
	Argusianus argus
	(Linnaeus, 1766)
	; samiec
	; samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Pavonini
Rodzaj	Argusianus; G. R. Gray, 1849
Gatunek	argus malajski
Synonimy
	Phasianus Argus Linnaeus, 1766;
	Phasianus Argus Linnaeus, 1766;
Podgatunki
	A. argus grayi (D. G. Elliot, 1865); A. argus argus (Linnaeus, 1766);
	A. argus grayi (D. G. Elliot, 1865); A. argus argus (Linnaeus, 1766);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie

Argus malajski (Argusianus argus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Argusianus^[4]^[5]. Występuje w południowo-wschodniej Azji. Nazwa argusa malajskiego pochodzi od Argosa, mitycznego olbrzyma o stu wiecznie czuwających oczach. Ptak zawdzięcza skojarzenie z olbrzymem poprzez obecny na lotkach i sterówkach charakterystyczny wzór przypominający oczy^[6].

Podgatunki

Wyróżniono dwa podgatunki A. argus^[5]^[2]:

A. argus grayi – zamieszkujący Borneo.
A. argus argus – występujący na Półwyspie Malajskim i Sumatrze.

Oba podgatunki można rozróżnić po rozmiarze (A. argus grayi jest nieco mniejszy), a także po drobnych różnicach w ubarwieniu^[6].

Morfologia

Cechy gatunku: Ciemny tułów, tył ciała jasny, nakrapiany. Zarówno samiec, jak i samica posiadają nagą, niebieską głowę. Charakterystyczną cechą gatunku są długie lotki i sterówki ozdobione charakterystycznym wzorem w kształcie oczu. Szczególnie okazałe są one u samca w szacie godowej. Samica znacznie skromniej ubarwiona, bardziej brunatna, niepozorna, mniejsza od samca^[6].

Rozmiary

samce: długość ciała 160–200 cm, w tym ogon 105–143 cm; masa ciała 2040–2725 g^[6]
samice: długość ciała 72–76 cm, w tym ogon 30–36 cm; masa ciała 1590–1700 g^[6]

Tryb życia

Biotop: Argus malajski występuje głównie w wysokich, suchych lasach na wysokości do 1300 m n.p.m., ale zazwyczaj poniżej 900 m n.p.m. Pojawia się w lasach liściastych, tropikalnych i na obszarach trawiastych^[7].

Pożywienie: Żywi się jagodami, opadłymi owocami oraz wygrzebanymi ze ściółki bezkręgowcami. Źródłem białka natomiast są duże, samotnie żyjące na powierzchni gleby bezkręgowce^[8].

Ilustracja z 1895 roku pokazująca tokującego samca i samicę

Rozmnażanie: Na swoich terytoriach samce posiadają specjalne miejsca przeznaczone do tokowisk, które skrupulatnie utrzymują w czystości, usuwając z nich wszelakie gałęzie czy liście. W tych miejscach prezentują napotkanej samicy swój taniec godowy. Rozkładają skrzydła w pokaźne wachlarze prezentujące obecne na nich charakterystyczne wzory i krążą wokół samicy, usiłując jej zaimponować. Zapłodniona samica składa 2–4 jaja w gnieździe znajdującym się na ziemi. Panuje poligynia. Samiec nie bierze udziału w opiece nad jajami ani w wychowaniu potomstwa. Po upływie około trzech lat młode są dojrzałe płciowo^[6].

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje argusa malajskiego za gatunek narażony (VU – Vulnrable). Szacuje się, że całkowita liczebność populacji przekracza 100 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy. Do głównych zagrożeń dla gatunku należą utrata siedlisk (głównie wskutek wylesiania) oraz polowania i chwytanie do niewoli^[3]^[9].

Przypisy

↑ Argusianus argus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b Great Argus (Argusianus argus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
↑ ^a ^b Argusianus argus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pavonini Rafinesque, 1815 (wersja 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-19].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Great argus (Argusianus argus). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)]. (ang.).
↑ Collar N.J., Andreev A.V., Chan S., Crosby M.J., Subramanya S., Tobias J.A.: Threatened birds of Asia: the birdlife international red data book. Cambridge: BirdLife International, 2001. ISBN 978-0-946888-44-3.
↑ G.W.H. Davison. Diet and dispersion of the Great Argus Argusianus Argus. „Ibis”. 123 (4), s. 485–494, 1981. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1981.tb04052.x.
↑ Species factsheet: Argusianus argus. BirdLife International. [dostęp 2020-12-11]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Argusianus argus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[ibc-2] Great Argus (Argusianus argus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).

[iucn-3] Argusianus argus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pavonini Rafinesque, 1815 (wersja 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-19].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).

[:0-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Great argus (Argusianus argus). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)]. (ang.).

[7] Collar N.J., Andreev A.V., Chan S., Crosby M.J., Subramanya S., Tobias J.A.: Threatened birds of Asia: the birdlife international red data book. Cambridge: BirdLife International, 2001. ISBN 978-0-946888-44-3.

[8] G.W.H. Davison. Diet and dispersion of the Great Argus Argusianus Argus. „Ibis”. 123 (4), s. 485–494, 1981. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1981.tb04052.x.

[birdlife-9] Species factsheet: Argusianus argus. BirdLife International. [dostęp 2020-12-11]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne