Arkadiusz Radwan

Arkadiusz Benedykt Radwan (ur. 2 kwietnia 1976^[1]) – polski prawnik, adwokat, publicysta, nauczyciel akademicki i działacz społeczny, doktor habilitowany nauk prawnych, profesor na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie^[2], prezes Instytutu Allerhanda^[3], współdyrektor Center for Company Law & Corporate Governance na Uniwersytecie Babeşa-Bolyai’ego^[4] i profesor wizytujący na tym uniwersytecie, of counsel w kancelarii Kubas Kos Gałkowski^[5]. Specjalista w dziedzinie prawa spółek, ładu korporacyjnego, komparatystyki prawniczej, ekonomicznej analizy prawa, prawa pracy, prawa ustrojowego oraz szkolnictwa wyższego. Ekspert prawny m.in. Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego^[6] i kilku polskich ministerstw. Od 2019 r. dyrektor Stancji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu^[7].

Życiorys

Ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Tarnowie. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 2001 r. uzyskał tytuł zawodowy magistra prawa. Jest również absolwentem Uniwersytetu Friedricha Schillera w Jenie, gdzie pod opieką profesora Waltera Bayera uzyskał stopień Magister Legum (LLM). Ukończył także roczne Studium Zarządzania i Biznesu w Zakładzie Ekonomii Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Szkołę Prawa Niemieckiego prowadzoną wspólnie przez Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet w Heidelbergu i Uniwersytet w Moguncji. W 2003 r. na podstawie rozprawy pt. Prawo poboru w spółce akcyjnej w prawie polskim na tle porównawczym uzyskał stopień doktora nauk prawnych nadany przez Wydział Prawa i Administracji UJ. Promotorem był prof. Wojciech Pyzioł. Również na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał w 2016 r. stopień doktora habilitowanego nauk prawnych, na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych^[8]. Ukończył także kursy menedżerskie w Hertie School of Governance w Berlinie oraz w Copenhagen Business School. Uczestniczył też w Akademii Prawa Europejskiego w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji^[5][9].

W latach 2004-2005 pracował jako Hauser Research Scholar na Wydziale Prawa Uniwersytetu Nowojorskiego (NYU School of Law), gdzie jego opiekunem był profesor Joseph Weiler^[9]. W latach 2006-2007 był zatrudniony jako post-doc w Kolegium Doktoranckim (Graduiertenkolleg) przy Instytucie Ekonomicznej Analizy Prawa Uniwersytetu w Hamburgu, którym kierował wówczas prof. Hans-Bernd Schäfer. Uprzednio był uczestnikiem kolegium doktoranckiego na Uniwersytecie w Bonn. Odbył także staż podoktorski w Financial Law Institute Uniwersytetu w Gandawie pod opieką profesora Christopha Van der Elsta. Odbywał kwerendy badawcze w Instytucie Maxa Plancka w Monachium, w Centrum Prawnym Współpracy Europejskiej i Międzynarodowej (RIZ) Uniwersytetu Kolońskiego oraz w Instytucie Prawa Wschodnioeuropejskiego (EastLaw) Uniwersytetu w Kilonii^[10][11].

Został profesorem wizytującym, a następnie profesorem Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie^[12]. Jest także profesorem wizytującym na Uniwersytecie Babeşa-Bolyai’ego^[13], gdzie został powołany na stanowisko współdyrektora Centrum Prawa Spółek i Ładu Korporacyjnego^[14]. Wykłada także w ramach programów letnich i studiów LLM prowadzonych na Uniwersytecie LUISS Guido Carli w Rzymie. Prowadził wykłady gościnne na wielu innych uniwersytetach zagranicznych m.in. Uniwersytecie w Maceracie, Uniwersytecie Iwana Franki we Lwowie, Tarnopolskiej Akademii Gospodarki Narodowej w Tarnopolu, Southwest University of Political Science and Law w Chongqing, oraz Fachhochschule w St. Pölten^[11].

W Polsce był profesorem wizytującym w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, pracował także w Społecznej Akademii Nauk w Łodzi^[15], Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, na Wydziale Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego^[10] oraz w Katedrze Prawa Gospodarczego Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie^[16].

W 2020 r., na zaproszenie Erharda Buska, został powołany do składu rady Instytutu Regionu Dunaju i Europy Środkowej z siedzibą w Wiedniu (Institut für den Donauraum und Mitteleuropa).

Od 2015 r. należy do rady doradczej (Advisory Board) Center for European Company Law (CECL) – międzynarodowej sieci akademickiej zrzeszającej uniwersytety w Lejdzie, Utrechcie, Maastricht, Uppsali i Rzymie^[17].

W latach 2010-14 i ponownie od 2016 r. służył jako ekspert Parlamentu Europejskiego do spraw prawa spółek dla Komisji Prawnej PE (JURI)^[4].

W 2014 r. został powołany przez Komisję Europejską do Informal Company Law Expert Group^[6] – ciała doradczego KE działającego na przestrzeni lat 2014-2017, które m.in. przygotowało pakiet legislacyjny (pakiet dyrektyw) dotyczący mobilności korporacyjnej, a także digitalizacji w prawie spółek^[18]. Wcześniej, w 2013 brał udział w pracach nad projektem dyrektywy o europejskiej spółce jednoosobowej (societas unius personae) prowadzonych dla Komisji Europejskiej przez grupę ekspertów powstałą z rozszerzenia dawnej tzw. Grupy Refleksji (Reflection Group)^[19].

W latach 2006-2007 był zaangażowany w przygotowanie na zlecenie Komisji Europejskiej studium na temat proporcjonalności między własnością a kontrolą w spółkach publicznych (One Share, One Vote)^[4].

W latach 2013-15 był członkiem Zespołu ds. systemowych rozwiązań w zakresie polubownych metod rozwiązywania sporów gospodarczych powołanego przez Ministra Gospodarki we współpracy z Ministrem Sprawiedliwości^[20].

W 2015 został powołany do Zespołu ds. prawa gospodarczego utworzonego przez Ministra Gospodarki^[21].

W latach 2016-2017 był członkiem zespołu do spraw przygotowania projektu tzw. prostej spółki akcyjnej^[22][23].

W 2016 kierowany przez niego zespół naukowy znalazł się w grupie trzech laureatów ogłoszonego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego konkursu na przygotowanie założeń projektu nowej ustawy o szkolnictwie wyższym^[24].

Angażuje się ekspercko w reformę prawa na Ukrainie i w Mołdawii. W 2014 r. był szefem zespołu, który dla Delegacji Unii Europejskiej w Kijowie przygotował studium obejmujące ewaluację stanu obecnego i rekomendacje reformy ukraińskiego prawa spółek pod kątem jego dostosowania do acquis communautaire^[25].

W latach 2007-2010 był redaktorem naczelnym Czasopisma Kwartalnego Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego^[26]. Od 2015 r. jest członkiem rady naukowej dwumiesięcznika European Company Law^[27]. od 2018 r. wchodzi w skład redakcji "Głosu Prawa. Przeglądu Prawniczego Allerhanda" – "The Voice of Law. Allerhand Law Review"^[28].

Należy do Towarzystwa Alumnów Instytutu Maxa Plancka w Monachium (Max-Planck-Institut für Sozialrecht und Sozialpolitik).

Działalność publiczna

Jest pomysłodawcą i współfundatorem Instytutu Allerhanda – Instytutu Zaawansowanych Studiów Prawnych im. Profesora Maurycego Allerhanda. Dla jego powołania zgromadził poparcie szerokiego środowiska prawników i ekonomistów polskich. W gronie fundatorów Instytutu znaleźli się także Leszek Allerhand, Michał Bobrzyński, Grzegorz Domański, Adam Redzik, Wojciech Rogowski i Stanisław Sołtysiński. List otwarty w sprawie erygowania Instytutu Allerhanda został ogłoszony drukiem kilku czasopismach prawniczych, m.in. w Przeglądzie Prawa Handlowego^[29], Monitorze Prawniczym^[30], Przeglądzie Ustawodawstwa Gospodarczego^[31], Palestrze^[32], Rejencie^[33], oraz Czasopiśmie Kwartalnym Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego i Rynku Kapitałowego^[34].

Opowiadał się przeciwko likwidacji filara kapitałowego (otwarte fundusze emerytalne) w systemie ubezpieczeń społecznych podczas dyskusji nad reformą emerytalną przeprowadzoną w latach 2013-2014^{[35][36][37][38]}.

W czasie starań władz miasta Krakowa o organizację Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Krakowie w 2022 r. reprezentował aktywistów miejskich w sporze prawnym z Prezydentem Miasta Krakowa. Był pełnomocnikiem pro bono Tomasza Leśniaka z organizacji Kraków przeciwko Igrzyskom, który domagał się zaprzestania wprowadzającej w błąd kampanii referendalnej prowadzonej przez władze miasta wiosną 2014 r.^[39][40][41] Sąd Okręgowy w Krakowie, a następnie Sąd Apelacyjny w Krakowie, odmówiły wnioskodawcy legitymacji do wystąpienia w trybie referendalnym^[42]. Posiedzenia sądowe były jednak szeroko relacjonowane przez lokalne i ogólnopolskie media i przyczyniły się do udostępnienia opinii publicznej wielu informacji dotyczących kosztów igrzysk oraz sposobu funkcjonowania komitetu organizacyjnego Zimowych Igrzysk Olimpijskich^[39]. Ostatecznie, w referendum w 2014 mieszkańcy Krakowa wypowiedzieli się przeciwko organizacji przez Kraków Igrzysk Olimpijskich.

W 2016 wspólnie z Jackiem Sokołowskim opracował formułę kompromisową mającą umożliwić zakończenie sporu wokół Trybunału Konstytucyjnego i zapobiec eskalacji kryzysu konstytucyjnego^[43][44]. Koncepcja została zaprezentowana publicznie przez Instytut Allerhanda i zyskała aprobatę kilkunastu organizacji pozarządowych^[45] oraz niektórych komentatorów politycznych, m.in. Jana Rokity^[46]. Wraz z przedstawicielami organizacji spotkał się z prezydentem Andrzejem Dudą, któremu przedstawił koncepcję^[47]. Inicjatywa nie miała jednak ostatecznie wpływu na dalszy przebieg zmian w Trybunale Konstytucyjnym.

W 2018 w trakcie kryzysu wokół Sądu Najwyższego w Polsce bez powodzenia ubiegał się o stanowisko sędziego Izby Cywilnej Sądu Najwyższego^[48][49].

Jest zaangażowany w dialog polsko-żydowski. Jest alumnem programu wymiany prowadzonego przez Forum Dialogu Między Narodami oraz programu studyjnego Project Interchange sponsorowanego przez American Jewish Committee (AJC). Naukowo zajmuje się prawną ochroną prawdy historycznej, w tym prawnymi instrumentami ochrony przed dyfamacją i rewizjonizmem Holokaustu. W dyskusji dotyczącej niemieckiego serialu Nasze Matki, nasi ojcowie, który wzbudził w Polsce kontrowersje ze względu na sposób przedstawienia żołnierzy Armii Krajowej, zaprezentował pogląd o możliwości pociągnięcia twórców serialu do odpowiedzialności cywilnej przed polskim sądem na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych^[50].

Został członkiem założycielem, wiceprezesem, a następnie członkiem rady i współprzewodniczącym rady Inkubatora Umowy Społecznej – stowarzyszenia, którego celem jest zaprojektowanie prorozwojowego rozwiązania ustrojowego dla Polski.

Dwukrotnie uznany przez Dziennik Gazeta Prawna za jednego z 50 najbardziej wpływowych prawników w Polsce (2013^[51]), (2015^[52]).

Wybrane publikacje

• Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych, Warszawa 2016, (Wydawnictwo C.H. Beck, seria: Instytucje Prawa Prywatnego)
• Prawo poboru w spółce akcyjnej, Warszawa 2004 (Wydawnictwo C.H. Beck, seria: Prawo Gospodarcze i Handlowe)
• Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcenie, Warszawa 2018, (Wydawnictwo C.H. Beck), (współredaktor: M. Berent)
• Plus ratio quam vis consuetudinis. Reforma nauki i akademii w Ustawie 2.0, Wyd. 2., Kraków 2017, (Oficyna Allerhanda), ISBN 978-83-63515-24-9, (ebook): ISBN 978-83-63515-25-6, (redaktor)
• Legal Aspects of Executive Remuneration in Polish Listed Companies [w:] Ch. Van der Elst (red.), Executive Directors’ Compensation in Comparative Corporate Perspective, Kluwer Law International 2015, s. 299-324 (współautor: T. Regucki)
• Company Law in Poland: Between Autonomous Development and Legal Transplants [w:] Ch. Jessel-Holst, R. Kulms, A. Trunk (red.), Private Law in Eastern Europe, Tybinga 2010, s. 445-494 (współautor: K. Oplustil)
• Cross-Border Mergers – Experiences from Poland [w:] T. Papadopoulos (red.), Cross-border Mergers Directive: EU perspectives and national experiences, Springer 2018 (w druku), (współautor: A. Mucha)
• Z problematyki ograniczeń zbywalności udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością [w:] A. Olejniczak, M. Orlicki, J. Pokrzywniak (red.), Księga pamiątkowa ku czci Profesora Andrzeja Kocha, Poznań 2017, s. 409-443
• Brexit – prawne następstwa i prawnicze spekulacje (artykuł recenzyjny nt. książki: M. Kramme, Ch. Baldus, M. Schmidt-Kessel (red.), Brexit und die juristischen Folgen, Baden-Baden 2017), Forum Prawnicze, nr 2(40)/2017, s. 92-109
• Powództwo o rozwiązanie spółki z o.o. (art. 271 pkt 1 KSH) – skuteczny instrument rozwiązywania konfliktów korporacyjnych czy „słabe ogniwo” w systemie ochrony mniejszości?  [w:] B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka (red.), Usus Magister Est Optimus. Rozprawy prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, Warszawa 2016, s. 435-458
• Przymusowy wykup akcji drobnych akcjonariuszy w świetle stanowiska Trybunału Konstytucyjnego [w:] Kodeks spółek handlowych po 5 latach, Wrocław 2006, s. 574-593
• Sens i nonsens kapitału zakładowego – przyczynek do ekonomicznej analizy ochrony wierzycieli spółek kapitałowych [w:] M. Cejmer, J. Napierała, T. Sójka (red.), Europejskie prawo spółek, tom II: Instytucje prawne dyrektywy kapitałowej, cz. 2, Zakamycze 2005, s. 23-100
• Reforma polskiego prawa spółek „w działaniu” – o potrzebie utworzenia wyspecjalizowanych sądów korporacyjnych, Zeszyty Prawnicze, nr 4/2018 s. 153-205
• Advocatus populi i advocatus diaboli – o prawie, argumentach i strategiach stron negocjujących Brexit, Politeja, nr 4(49)/2017, s. 231-271 (współautor: H.-B. Schäfer)
• Brexit Poker – Wer hat die besseren Karten in den Austrittsverhandlungen?, Wirtschaftsdienst, Nr 10/2016, s. 763-768 (współautor H.-B. Schäfer)
• Lange Tradition und kurzes Gedächtnis des polnischen Konstitutionalismus –  ein Beitrag zum Verständnis der Verfassungskrise von 2015-16, Bucerius Law Journal, Z. 1/2016, s. 1-6
• Chess-boxing around the Rule of Law: Polish Constitutionalism at Trial, Palestra, Nr 3/2016, s. 7-19
• The Possibilities for and Barriers to Sustainable Companies in Polish Company Law,  ICCLJ (International and Comparative Corporate Law Journal, IALS & Cameron May), Volume 11, 2015, Issue 01, s. 59-104 (współautor: T. Regucki)
• Ukrainian Corporate Law: Model for Others, or in Need of a Model? (edytorial), EuCL (European Company Law, Kluwer Law International), Volume 12, 2015, Issue 05, s. 215–216
• Reforming Corporate Governance for turbulent times: financial crisis, sovereign debt crisis and News Corp. scandal – perpetual endeavours and new challenges, EuCL (European Company Law, Kluwer Law International), Volume 9, 2012, Issue 05, s. 260-262
• Zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Reformy w Europie i wnioski dla polskiego ustawodawcy, Kwartalnik Prawa Prywatnego, Z. 2/2009, s. 437-493 (współautor: Ł. Gorywoda)
• European Private Company and the Regulatory Landscape in the EU – An Introductory Note, EBLR (European Business Law Review, Kluwer Law International), Volume 18, 2007, Issue 4, s. 769-771
• European Private Company – a view from the New Europe  (Position of the “Expert Group 10+”), EBLR (European Business Law Review, Kluwer Law International), Volume 18, 2007, Issue 4, s. 772-779 (współautorzy: E. Buttigieg, R.N. Catana, A. Glezl, B. Havel, M. Kauppi, T. Klauberg, I. Martinkute, M. Patakyova, A. Vutt)
• Non ex regula ius sumatur, czyli o kilku prawdach zagrożonych / Non ex regula ius sumatur or abort a few endangered truths (edytorial), Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego (HUK), Nr 1/2007, s. 3-15 (w jęz. PL i EN)
• 25 thoughts on European Company Law in the EU of 25, EBLR (European Business Law Review, Kluwer Law International), Volume 17, 2006, Issue 4, s. 1169-1179
• Obowiązki informacyjne zarządu a ochrona akcjonariuszy w związku z uchwaleniem i wykorzystaniem kapitału docelowego, Kwartalnik Prawa Prywatnego, Z. 1/2005, s. 217-257
• Szantaż korporacyjny i sposoby jego ograniczania de lege lata i de lege ferenda, Przegląd Prawa Handlowego, Nr 11/2003, s. 21-27
• Aktualna i przyszła regulacja przymusowego wykup akcji drobnych akcjonariuszy w polskim i europejskim prawie spółek, Przegląd Legislacyjny, Nr 6/2003, s. 29-56

Linki zewnętrzne

Strona prywatna

Portale naukowe:

Researchgate;

Academia.edu;

ssrn;

google.scholar;

orcid;

pbn;

kkg;

Przypisy