Armata 60-funtowa
 Armata 60-funtowa ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, była na wyposażeniu Armii Czerwonej. Zdobyta w 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Produkcja seryjna | 1904 (Mk I) |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber | 127 mm |
| Długość lufy | 4064 mm (Mk I) |
| Donośność | 15 000 m |
| Prędkość pocz. pocisku | 633 m/s (Mk I) |
| Masa | 4474 kg (Mk I) |
| Kąt ostrzału | 21° w pionie (Mk I) |
| Szybkostrzelność | 1,5 strz./min |
| Obsługa | 10 |
| Prędkość marszowa | 12,6 km (Mk I) |
Armata 60-funtowa (ang. Ordnance BL 60-pounder) – brytyjska armata polowa kalibru 5 cali (127 mm), używana podczas obu wojen światowych. Znana również jako Vickers L/33,6.
Dane taktyczno-techniczne
Zaprojektowana w 1904[1] armata osadzona na jednoogonowym łożu kołowym, w wersji Mk I miała masę 4474 kg, lufę długości 4064 mm o maksymalnym kącie podniesienia 21°. Wystrzeliwała 60-funtowe (27,24 kg) pociski z prędkością wylotową 633 m/s na maksymalny dystans 12,6 km[2]. Przekonstruowana w czasie I wojny światowej, ulepszona wersja Mk II posiadała skrzynkowe łoże, z kołyską i dwoma stalowymi kołami o litych oponach, przystosowanymi do trakcji motorowej. Podczas transportu pod ogon łoża podłączano jednoosiowy jaszcz amunicyjny, a lufę z oporopowrotnikiem cofano w kołysce dla równomiernego rozłożenia ciężaru pomiędzy osie[1]. Wersja Mk II miała masę 5469 kg, 4,7-metrową lufę o maksymalnym kącie podniesienia 35° i mogła wystrzeliwać pociski z prędkością 648 m/s na dystans 15 km[2], z użyciem jednoczęściowego ładunku miotającego[1].
Użycie bojowe
W czasie I wojny światowej znajdowała się na wyposażeniu baterii artylerii ciężkiej (wraz z działem 4,5-calowym)[3], zazwyczaj przypisanych do korpusu[4]. Wadą armaty był trudny transport i wrażliwość na uszkodzenia, zaletą – duży zasięg, większy niż niemieckiej haubicy kalibru 15 cm. Gdy wojna przeszła w fazę pozycyjną, armaty tej używano zazwyczaj do prowadzenia ognia przeciwartyleryjskiego; ze względu na płaski tor lotu pocisków nie nadawała się zbyt dobrze do niszczenia okopów czy zasieków[5]. Cięższy pocisk niż działa 4,5-calowego spowodował, że od 1916 baterie artylerii ciężkiej przezbrajano w 60-funtówki (od stycznia do grudnia 1916 liczba tych armat na froncie wzrosła z 72 do 360)[6].
W okresie międzywojennym planowano przebudowę tych armat na działa kalibru 4,5 cala, ale w 1937 okazało się, że jest ich zaledwie 66 egzemplarzy, w związku z czym podjęto decyzję o budowie zupełnie nowej armaty 4,5-calowej. Sześćdziesięciofuntówki uznano za przestarzałe w 1939, ale pewną ich liczbę wykorzystywano w czasie II wojny światowej podczas walk w Afryce Północnej, a część przekonstruowano na działa 4,5-calowe. Armaty wycofane z frontu służyły do szkolenia aż do całkowitego zużycia amunicji. Ostatecznie wycofano je w 1944[1].
Była to jedna z dwóch armat montowanych w pierwszej samobieżnej armacie polowej skonstruowanej podczas I wojny światowej – brytyjskim Gun Carrier Mark I.
Galeria
Część przednia z mechanizmem odrzutu
Brytyjski szrapnel 60-funtowy Mk. I
Armata 60-funtowa Mk. I w pozycji marszowej
Przypisy
- ↑ a b c d Ian Vernon Hogg: Allied artillery of World War two. Marlborought: The Crowood Press, 2001, s. 34-35. ISBN 1-86126-165-9.
- ↑ a b Jeff Kinard: Artillery: An Illustrated History of Its Impact. Santa Barbara, Calif: ABC-CLIO, 2007, s. 354-355, seria: Weapons and warfare series. ISBN 978-1-85109-556-8. (ang.)
- ↑ Gudmundsson 2007 ↓, s. 49.
- ↑ Gudmundsson 2007 ↓, s. 22.
- ↑ Gudmundsson 2007 ↓, s. 54-55.
- ↑ Gudmundsson 2007 ↓, s. 55.
Bibliografia
- Bruce I Gudmundsson, Duncan Anderson: The British Army on the Western Front, 191. Oxford ; New York: Osprey Pub., 2007. ISBN 978-1-84603-111-3.
- Stefan Pataj: Artyleria lądowa 1871-1970. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976.
| Działa czołgowe i przeciwpancerne | |
|---|---|
| Artyleria polowa, średnia i ciężka |
|
| Armaty przeciwlotnicze |
|
| Artyleria górska | |
| Działa prototypowe i eksperymentalne |
Media użyte na tej stronie
British 60 pounder field gun in action, Dainville France.
Autor: Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
BL 60 pounder Mk I gun of Red Army captured by Polish soldiers, on display in Warsaw.
Diagram of British 60 pounder Mk I gun on Mk II carriage with Mk II limber, in traveling position. It demonstrates how the gun and breech was transported carried well forward on the Mk II carriage, i.e. it could not be moved rearwards (towards the limber) to equalise the weight distribution as with Mk I and Mk III carriage. Most of the gun's weight was carried on the gun carriage's wheels rather than the limber's.
This diagram depicts a gun in US Army service but is also indicative of British army service.
NOTE : Gun barrel is depicted truncated.
Diagram of Mk I shrapnel shell for British BL 60-pounder field gun.
Autor: Cyborian, Licencja: CC BY-SA 4.0
British 60-pounder gun - the foremost part with barrel and its recoil mechanism (two hydro-pneumatic recuperators). Note the steel tractor wheels of the Mk. II carriage version.
A British 60 pounder Mk I battery in action on a cliff top at Cape Helles, Gallipoli, possibly in June 1915. The unit might be the 90th Heavy Battery, Royal Garrison Artillery, located forward of Hill 114. The gun has the inscription "Annie" painted on the barrel. IWM caption : A 60-pounder battery in action on a cliff top. Right to left: Ron Hilyard (sitting down), Fred Garland (sitting down), Horrie Veivers (standing), Bill Lamprill (standing with shell), Alf Easther (standing next to gun), Tom Gaston (sitting with shell), Frank Lynch (on knee behind gun), Charles Geard (standing), Angus Suthers (standing), Joe Beckworth (standing) ,Herb Silcock(?)