Armatohaubica samobieżna wz. 1977 Dana
 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | ZTS Dubnica |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja | kołowa |
| Załoga | 5 |
| Historia | |
| Prototypy | 1972 |
| Produkcja | 1979-1989 |
| Egzemplarze | 672 |
| Dane techniczne | |
| Silnik | 1 silnik wysokoprężny Tatra T2-930-34 o mocy 254 kW (345 KM) |
| Transmisja | mechaniczna |
| Pancerz | o grubości 15 mm |
| Długość | 11,35 m (całkowita) |
| Szerokość | 3,00 m |
| Wysokość | 3,350 m (normalna) |
| Rozstaw osi | 2,00 m |
| Prześwit | 0,41 m |
| Masa | 23 000 kg (własna) |
| Osiągi | |
| Prędkość | 80 km/h (maks. na drodze) |
| Zasięg | 600 km (po drodze) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) | 1,4 m |
| Rowy (szer.) | 2,0 m |
| Ściany (wys.) | 0,6 m |
| Kąt podjazdu | 30° |
| Przechył boczny | 15° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 armatohaubica kal. 152 mm L/36,6 (zapas nabojów - 60 szt.) 1 przeciwlotniczy karabin maszynowy DSzKM wz. 38/46 kal. 12,7 mm | |
Samobieżna armatohaubica wz. 1977 Dana (czes. 152 mm samohybná kanónová houfnice vz. 77 "Dana") – samobieżna armatohaubica na podwoziu kołowym. Opracowana w byłej Czechosłowacji, w końcu lat siedemdziesiątych. Znajduje się w uzbrojeniu m.in. Czech, Słowacji, Libii, a od 1983 roku również Wojska Polskiego. Jest przeznaczona do niszczenia środków i punktów ogniowych, stanowisk dowodzenia, umocnień polowych itp. głównie ogniem pośrednim, ale też i bezpośrednim.
Historia
W latach siedemdziesiątych XX wieku w czechosłowackich zakładach Konštrukcie Trenčin w Trenczynie opracowano projekt samobieżnej armatohaubicy kalibru 152 mm na podwoziu kołowym Tatra o układzie jezdnym 8x8[1]. Projekt ten otrzymał kryptonim Dana. Była to pierwsza seryjnie produkowana haubicoarmata samobieżna na opancerzonym podwoziu kołowym na świecie, wyprzedzając południowoafrykańską Denel G6[1]. Stała się także drugą haubicoarmatą ze zautomatyzowanym układem ładowania[1].
Pierwsze prototypy powstały w 1972 i 1973 roku[1]. Po próbach zakładowych i wojskowych została w maju 1977 roku przyjęta na uzbrojenie armii Czechosłowacji[1]. W 1979 roku przystąpiono do produkcji seryjnej w słowackich zakładach ZTS w Dubnicy nad Wagiem, we współpracy z innymi kooperantami[1]. Podwozia powstawały w filii Tatry w Bánovcach nad Bebravou[1]. Do zakończenia produkcji seryjnej w 1989 roku wyprodukowano 672 działa tego typu[1].
Opis konstrukcji
Działo samobieżne Dana jest zbudowane na podwoziu ciągnika kołowego Tatra T-815 VT Kolos o napędzie na wszystkie koła w układzie 8x8.
Opancerzone nadwozie mieści w przedniej części przedział dowódcy i kierowcy, a nad środkową częścią znajduje się obrotowa wieża. Wieża podzielona jest na dwie części oddzielone armatą – w lewej części wieży mieści się stanowisko celowniczego i pierwszego amunicyjnego, w prawej – stanowisko drugiego amunicyjnego[2]. Z tyłu znajduje się 12-cylindrowy silnik wysokoprężny chłodzony powietrzem Tatra T2-930-34 o mocy 253,7 kW (345 KM)[2]. W położeniu bojowym działo stabilizowane jest na trzech podporach hydraulicznych – jednej tylnej i dwóch bocznych[2].
W przedziale bojowym – wieży umieszczono armatohaubicę kalibru 152 mm z lufą zakończoną hamulcem wylotowym. Zamek jest klinowy, poziomy, otwierany na lewą stronę[2]. Długość lufy wynosi 5580 mm (36,6 kalibrów)[2]. Kąt podniesienia lufy wynosi od -4° do + 70°, a kąt ostrzału w płaszczyźnie poziomej 220°[2]. Działo wyposażone jest w zmechanizowany, samoczynny układ zasilania amunicją odłamkowo-burzącą[2]. Charakterystyczny dosyłacz układu zasilania umieszczony jest nad lufą. Zmechanizowany magazyn amunicji mieści 36 pocisków i 30 łusek z ładunkami, a dalsze 24 pociski i 30 łusek przewożone są w pojemnikach[2]. Do strzelania z działa są używane naboje rozdzielnego ładowania m.in. z pociskami odłamkowo-burzącymi, przeciwpancernymi kumulacyjnymi, przeciwbetonowymi, oświetlającymi i dymnymi. Masa pocisku odłamkowo-burzącego wynosi 43,5 kg[2]. Na wieży jest umieszczony przeciwlotniczy karabin maszynowy kalibru 12,7 mm DSzKM wz. 38/46[2]. Szybkostrzelność wynosi do 4 strz./min., a przy ładowaniu ręcznym 2 strz.min[2].
Działo jest wyposażone w środki łączności, obserwacji i kierowania ogniem oraz w urządzenia ochrony załogi przed promieniowaniem radioaktywnym i pożarem.
Maksymalna donośność przy strzelaniu typowymi granatami wzoru radzieckiego OF-540 wynosi 18,7 km[3]. W latach 80. czeskie firmy opracowały własne granaty odłamkowo-burzące OFd o donośności 20 km, a na początku XXI wieku dalekonośną amunicję OFd Nh/DV o donośności 25 km[3].
Użytkownicy
Po uruchomieniu produkcji seryjnej samobieżna armatohaubica Dana została wprowadzona do uzbrojenia wojsk czechosłowackich (410 sztuk), a w 1983 roku 111 egzemplarzy trafiło także do SZ PRL[4][1]. 126 sztuk wyeksportowano do ZSRR, a około 25-27 do Libii[1]. Obecnie sprzęt ten w Wojsku Polskim znajduje się m.in. na wyposażeniu 11 Mazurskiego Pułku Artylerii, a 5 sztuk było wykorzystywanych w ramach ISAF w PKW Afganistan. Działa zakupiła również Libia[2].
W listopadzie 2021 roku Ukraina zamówiła 26 nowych armatohaubic Dana M2 kalibru 152 mm[5]. Podczas inwazji Rosji na Ukrainę pewna liczba haubic Dana została przekazana przez Czechy Ukrainie, ujawniona w maju 2022[6].
Lista państw posiadających armatohaubice Dana:
Aktualni użytkownicy
Azerbejdżan - Armia Azerbejdżanu używa nieznanej ilości Dana M1[7].
Czechy – 273
Gruzja - Około 24 sztuk zakupiono z Czeskiej Republiki[1].
Libia – 120
Polska – 111
Słowacja – 135
Ukraina - nieznana liczba
Dawni użytkownicy
- Czechosłowacja - 408. Po rozpadzie Czechosłowacji działa te znalazły się w uzbrojeniu zarówno armii czeskiej, jak i słowackiej.
ZSRR - 108
Warianty
- 155 mm armatohaubica samobieżna wz. 2000 Zuzana wersja z 155 mm armatohaubicą standardu NATO z lufą o długości 45 kalibrów. Przyjęta na uzbrojenie armii Słowacji w 1998, miała donośność 39 km[8]. Wyprodukowano 16 dział dla Słowacji i 12 dla Cypru[1].
- Zuzana 2 - zmodyfikowana wersja Zuzany, skonstruowana w 2004. Kaliber 155 mm, długość lufy 52 kalibry, donośność 41,5 km. Wyposażona w komputerowy system kierowania ogniem, zmodernizowano wiele innych elementów. Przeszła próby w armii słowackiej i indyjskiej[8]. W 2018 roku zamówiono 25 armatohaubic, z czego pierwsze egzemplarze dostarczono w 2021 roku[9].
- Dana-T - zmodernizowane w Polsce od 2007 roku działa ze Zautomatyzowanym Zestawem Kierowania Ogniem Topaz firmy WB Electronics i nowymi środkami łączności. Zmodernizowano 85 dział[10][11].
- Dana-M1 CZ - propozycja kompleksowej modernizacji opracowana w 2014 r. przez czeską firmę Excalibur Army, donośność 25,5 km dzięki przystosowaniu do nowej amunicji[1].
- Dana-M – zmodernizowane w Polsce przez WZU SA z wykorzystaniem rozwiązań czeskich działo, z nową kabiną z czterema dużymi oknami pancernymi, turbodoładowanym zmodyfikowanym silnikiem o mocy 360 KM, ulepszonym układem przeniesienia napędu i hydraulicznym oraz instalacją elektryczną, nowymi kołami bezdętkowymi, dodanym pomocniczym agregatem prądotwórczym. Egzemplarz modelowy wykonano dla Wojska Polskiego w 2019[11].
Armatohaubica wz. 1977 używana w SZ RP
Czeska Dana na stanowisku ogniowym
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Tomasz Wachowski, Modernizacja Dany według Excalibur Army, "Nowa Technika Wojskowa" nr 9/2014, s.70-74
- ↑ a b c d e f g h i j k l Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak. DANA. „Nowa Technika Wojskowa”. 10/1995, s. 23-24. Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- ↑ a b Tomasz Wachowski. Nowe propozycje modyfikacji działa DANA. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2016. II (13), s. 44, wrzesień 2016. Warszawa.
- ↑ Andrzej Kiński. Topaz dla Dany. „Nowa Technika Wojskowa”. 02/2005, s. 29-30. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655.
- ↑ Juliusz Sabak, Ukraina kupiła czeskie haubice, Defence24, 13 listopada 2020 [dostęp 2020-11-21].
- ↑ 152-mm DANA wheeled self-propelled howitzers are already in Ukraine. mil.in.ua, 13 maja 2022. [dostęp 2022-06-21]. (ukr.).
- ↑ https://archive.vn/20170923105108/http://www.janes.com/article/74290/exercise-reveals-azerbaijani-army-dana-sph-and-rm-70-mrl
- ↑ a b Michal Zdobbinský. Nowe słowackie działo samobieżne. „Nowa technika Wojskowa”, s. 27. Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- ↑ Słowacja odbiera 155-mm ahs Zuzana 2, MILMAG, 28 lipca 2021 [dostęp 2022-06-22] (pol.).
- ↑ Artyleria w Siłach Zbrojnych RP na początku 2018 roku, www.jednostki-wojskowe.pl [dostęp 2020-06-04].
- ↑ a b Tomasz Wachowski. Zmodyfikowana DANA-M z Grudziądza. „Wojsko i Technika”. Nr 1/2020, s. 11-12, styczeń 2020. Warszawa: Zespół Badań i Analiz Militarnych.
Bibliografia
- Štefan Zupko, Juraj Zupko: Obrnená technika: 1944-2001 výroba v Slovenskej Republike. Magnet Press Slovakia, 2002, s. 48-51. ISBN 80-968073-8-2. (słow.).
- A. Ciepliński, R. Woźniak. DANA. „Nowa Technika Wojskowa”. 10/1995, s. 23-24. Magnum-X. ISSN 1230-1655.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
.jpg)
Autor: The Joint Multinational Training Command Public Affairs Office from Grafenwoehr, Germany, Licencja: CC BY 2.0
Czech Republic Army soldiers from 1st and 2nd Platoon Field Artillery maneuver a self-propelled gun-howitzer vehicle, called a DANA 152mm, into firing position while conducting simulated fire training during Combined Resolve at the Hohenfels training area at Hohenfels, Germany, Nov. 15, 2013. The exercise trains U.S. Soldiers, and multi-national brigades to defeat complex threats during coalition missions. Since the Joint Multinational Training Command’s Grafenwoehr and Hohenfels training areas are centrally located in Europe, U.S. forces, Army, Air Force, Navy, and Marine develop unique bonds with NATO, allied and multinational forces of 38 European nations. (U.S. Army photo by Spc. Derek Hamilton/Released)
.jpg)
Samobieżna armatohaubica "Dana"
Autor: Adam Hauner, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vojenská technika zaznamenaná při dynamických ukázkách na Dni pozemního vojska BAHNA 2018, který pořádá Velitel společných sil a Nadace pozemního vojska AČR.