Armia „Lublin”

Armia „Lublin”
„Pierwsza” bitwa pod Tomaszowem Lubelskim – położenie oddziałów 17–18 września
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	4 września 1939
Rozformowanie	20 września 1939
Nazwa wyróżniająca	Lublin
Dowódcy
Pierwszy	gen. dyw. Tadeusz Piskor
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	lądowe
Podległość	Naczelne Dowództwo

Armia „Lublin” – związek operacyjny Wojska Polskiego improwizowany w czasie kampanii wrześniowej 1939.

Polskie plany wojenne (operacyjny „Zachód” i mobilizacyjny „W”) nie przewidywały utworzenia armii dla obrony Wisły. Utworzona 4 września 1939 roku do obrony środkowej Wisły między Karczewem a Sandomierzem^[1], jako związek operacyjny właściwie nie funkcjonowała. Trzonem miała być Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa wzmocniona wycofującymi się za Wisłę oddziałami Armii „Prusy”. W rzeczywistości rozbite oddziały armii „Prusy”, nie przedstawiające dużej wartości bojowej, zostały wycofane z linii Wisły w rejon Chełma dla reorganizacji i utworzenia Frontu Północnego, a Armia „Lublin” otrzymała tylko 39 DP rez., improwizowaną grupę „Sandomierz” i nieliczne nadające się do obsadzenia Wisły jednostki Armii „Prusy” włączone do Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej.

Armia prowadziła walki z Niemcami od 8 września, gdy pierwsze oddziały niemieckie dokonały prób przedarcia się przez Wisłę pod Górą Kalwarią, Maciejowicami i Dęblinem. Do 12 września Niemcy nie forsowali rzeki, angażując się w likwidację resztek Armii „Prusy” i walki nad Bzurą. Jednak już pierwsze uderzenia 12 września zwiastowały klęskę armii. Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa, mając zbyt mało sił do obsadzenia rzeki, musiała od 13 września stopniowo ustępować spod Annopola i Solca, zerwała się styczność brygady z 39 DP rez. 15 września wobec rozkazu odwrotu na przedmoście rumuńskie armia wycofała się w rejon Kraśnika, pozostawiając bataliony osłonowe w Lublinie.

39 DP rez., zbyt oddalona od Kraśnika, została oddana do dyspozycji Frontu Północnego. Na południe od Kraśnika armia połączyła się z armią „Kraków” i jako jednolite zgrupowanie uczestniczyła w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim 18–20 września. Tam skapitulowała wobec braku możliwości przebicia się na południe.

Organizacja armii i obsada personalna jej dowództwa

gen. dyw. Tadeusz Piskor

Pomnik Żołnierzom Września 1939 Armii Lublin i Kraków w Tomaszowie Lubelskim

Pomnik Żołnierzom Września 1939 Armii Kraków i Armii Lublin w Tomaszowie Lubelskim

Pomnik Żołnierzom Września 1939 Armii Kraków, Armii Lublin, Frontu Północnego, tył pomnika

Bohaterom obronnych walk od 17 do 27 września 1939 pod Tomaszowem Lubelskim

Tablica pamięci żołnierzy Armii Kraków i Armii Lublin w bitwie o Tomaszów Lubelski 1939

Cmentarz Wojenny 1939 żołnierzy Armii Kraków i Armii Lublin w Tomaszowie Lubelskim

Dowództwo

• Dowódca armii gen. dyw. Tadeusz Ludwik Piskor
• dowódca saperów – ppłk dypl. sap. Józef Ziętkiewicz
• dowódca lotnictwa i OPL – płk obs. Stefan Sznuk (nie dotarł)
• szef służby duszpasterskiej – ks. proboszcz dr Edward Nowak

Sztab

• szef sztabu – płk dypl. Jerzy Aleksander Zawisza
• szef oddziału II – mjr Edward Niedzielski
• oficer Oddziału II – kpt. dypl. w st. spocz. Tadeusz Wardejn-Zagórski
• szef oddziału III – mjr art. Tadeusz Paschalski
• oficer Oddziału III – kpt. dypl. Wojciech Borzobohaty (od 12 IX)
• dowódca łączności – mjr Tadeusz Józef Jan Jakubowski
• kwatermistrz – mjr dypl. Zygmunt Szatkowski
• szef sanitarny – płk lek. dr Bolesław Błażejewski

Ordre de Bataille

• 39 Dywizja Piechoty (Rezerwowa) – gen. bryg. Brunon Olbrycht
• Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa – płk dypl. Stefan Rowecki
• Kombinowana Brygada Kawalerii – płk Adam Bogoria-Zakrzewski
• Grupa „Sandomierz” – ppłk Antoni Sikorski

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 : organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975.
• Eugeniusz Kozłowski (red.): Wojna obronna Polski 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06314-1.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Wacław Stachiewicz: Wierności dochować żołnierskiej: przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1998. ISBN 83-86678-71-2.

Formacje Wojska Polskiego na przestrzeni dziejów (OdeB) Wojska Lądowe Polskie fronty Polskie armie Polskie korpusy Polskie dywizje Wojsko Polskie 1918-1921 Dywizja piechoty w 1920 Dywizja piechoty w 1939 Brygada kawalerii w 1939 Pułk kawalerii w 1939 Brygada ON w 1939 Dywizja piechoty AP w ZSRR w 1941 Brygada kawalerii LWP w 1944 Dywizja Pancerna PSZ w 1944 1 Brygada Spadochronowa PSZ w 1944 Dywizja piechoty PSZ w 1944 Dywizja piechoty LWP w 1945 1 Korpus Pancerny LWP w 1945 Dywizja Zmechanizowana LWP w latach 80 Siły Powietrzne Polskie dywizje Polskie pułki lotnicze Lotnictwo polskie w 1920 Lotnictwo polskie w 1939 Lotnictwo polskie we Francji Lotnictwo polskie w Wielkiej Brytanii Marynarka Wojenna Flotylla okrętów Brygada okrętów Dywizjon okrętów Grupa okrętów