Armia „Wschód”

Naczelne Dowództwo Wojsk Polskich na Galicję Wschodnią (potocznie Armia „Wschód”, Dowództwo „Wschód”) – związek operacyjny Wojska Polskiego utworzony w listopadzie 1918, przeznaczony do walki z Ukraińcami.

17 listopada 1918 na czele tworzącej się Armii „Wschód” stanął gen. Tadeusz Rozwadowski. Przystąpił on do organizowaniu sztabu armii. W jego skład weszli doświadczeni i dobrze wyszkoleni oficerowie wywodzący się zarówno z armii austriackiej, jak i z Legionów. Współorganizatorem Armii „Wschód” był płk Władysław Sikorski, który w obawie przed zemstą piłsudczyków (oskarżali go o agenturalną działalność na rzecz Austriaków), przyjął propozycję Rozwadowskiego, objęcia funkcji głównego kwatermistrza. NDWP na Galicję Wschodnią składało się z dwu Oddziałów: Operacyjnego (w tym sztab)oraz Kwatermistrzowskiego. Organizację Dowództwa i skład personalny regulowały rozkazy gen. T. Rozwadowskiego m.in. z Rozkaz nr 9 z 1 grudnia 1918 oraz Rozkaz Oficerski nr 11 z 4 marca 1919 r.

Armia „Wschód” walczyła ze znacznie przeważającymi liczebnie wojskami ukraińskimi. Napływające nieznaczne posiłki powodowały, że dowództwo armii musiało jednocześnie walczyć i szkolić nowo przybyłych żołnierzy.

Rola Armii „Wschód” i jej dowódcy gen. Rozwadowskiego w wojnie polsko-ukraińskiej jest nieoceniona. Ukraińcom, mimo znacznej przewagi liczebnej, nie udało się zdobyć Lwowa i wyprzeć polskich wojsk za San.

Po zlikwidowaniu oblężenia Lwowa w marcu 1919 nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy Armii „Wschód”. Rozwadowskiego zastąpił gen. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański.

Przyznawano Krzyż Armii „Wschodu”[1].

Obsada personalna Dowództwa „Wschód”

Odznaka "Dowództwa W.P. Wschód 1918-1919".

Dowództwo

Dział Operacyjny

  • szef służby sanitarnej – dr Bolesław Korolkiewicz
  • żandarmeria polowa – rtm. Kazimierz Święcicki
  • służba łączności – kpt. Jerzy Maślanka

Kwatermistrzostwo względnie Dział Kwatermistrzowski

Stosunek sił pomiędzy Armią „Wschód”, a Ukraińską Armią Galicyjską

  • listopad/grudzień 1918 AW 7.000 – UAG 15.000;
  • styczeń 1919 AW 20.000 – UAG 40.000;
  • marzec 1919 AW 23.000 – UAG 65.000[3]

Przypisy

  1. Ś. p. dr. Jan Puzdrowski. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. 2-3, s. 35, Nr 1935. 
  2. Rozkaz nr 9 Dowództwa Wojsk Polskich na Galicję Wschodnią, Lwów 1 XII 1918 r., w: Walki o Lwów i Małopolskę Wschodnią 1918-1919, t. III, red. i oprac. Bogusław Polak, Koszalin 2000; Rozkaz oficerski nr 11 Dowództwa Wojsk Polskich na Galicję Wschodnią, Lwów 4 III 1919 r., w: Walki o Lwów i Małopolskę Wschodnią 1918-1919, t. III, red. i oprac. Bogusław Polak, Koszalin 2001
  3. M. Klimecki: Front galicyjski 19 listopada 1918 – 14 maja 1919 r. Zarys wydarzeń. T. XXXVIII. 1996, seria: Studia i Materiały z Historii Wojskowości.

Bibliografia

  • M. Klimecki, Polsko-ukraińska wojna o Lwów i Wschodnią Galicję. Aspekty polityczne i wojskowe, Warszawa 1997.
  • M. Patelski, Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski żołnierz i dyplomata, Warszawa 2002.
  • E. Romer, Pamiętnik paryski (1918-1919), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Odznaka pamiatkowa dowodztwa wojsk polskich wschodnich 1918 1919.png
Autor: Adam.Kurowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka Pamiątkowa Dowództwa Wojsk Polskich Wschodnich 1918-1919