Arnhem

Arnhem
Herb	Flaga
Państwo	Holandia
Prowincja	Geldria
Burmistrz	Ahmed Marcouch (PvdA) (2014)
Powierzchnia	101,53 km²
Populacja (2012); • liczba ludności; • gęstość	; 150 305; 1343 os./km²
Nr kierunkowy	026
Kod pocztowy	6800
	Położenie na mapie Geldrii Arnhem
	Położenie na mapie Holandii Arnhem
	51°58′57″N 5°55′21″E/51,982500 5,922500
	Strona internetowa

Panorama miasta w kierunku Driel

Most na Renie w Arnhem, o który walczono w 1944 roku

Arnhem (niem. Arnheim) – miasto we wschodniej Holandii nad Dolnym Renem, stolica prowincji Geldria. Arnhem z liczbą 152 506 mieszkańców jest częścią zespołu miejskiego Arnhem-Nijmegen, aglomeracji z 736 000 mieszkańców.

Historia

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 899 roku. Prawa miejskie Arnhem uzyskało w 1233 od hrabiego Geldrii Ottona II^[2], a od 1440 roku było członkiem Hanzy. W średniowieczu kilkakrotnie było siedzibą hrabiów Geldrii. W XV wieku miało około 4000 mieszkańców. W roku 1473 miasto zdobył książę burgundzki Karol Śmiały, a w roku 1502 tego samego dokonał arcyksiążę austriacki Filip I Piękny.

W trakcie panowania cesarza Karola V Arnhem stało się głównym miastem Geldrii. Od roku 1585 należało do Republiki Zjednoczonych Prowincji. Później dwukrotnie przechodziło pod francuskie panowanie (1672–1674 i 1795–1813). Do roku 1829 było twierdzą.

Miasto jest najbardziej znane z bitwy jaka rozegrała się w nim i jego okolicach podczas II wojny światowej. W ramach operacji Market Garden (17–26 września 1944) pod Arnhem wylądowała brytyjska 1 Dywizja Powietrznodesantowa (później wsparta polską 1 Samodzielną Brygadą Spadochronową). Desant został zaskoczony przez dwie odpoczywające w okolicy dywizje pancerne Waffen-SS. W wyniku walk alianci ponieśli klęskę (brytyjska dywizja w zasadzie przestała istnieć), a miasto zostało prawie całkowicie zniszczone. Ostatecznie Arnhem zostało wyzwolone 16 kwietnia 1945 roku.

Obecnie miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, naukowym (szkoły wyższe m.in. leśnictwa, teatralna, Akademia Sztuk Pięknych) i kulturalnym (muzea).

Zabytki

Kościół św. Walburgi z 1422 roku
Kościół św. Euzebiusza z drugiej połowy XV wieku
Ratusz z około 1540 roku
Kościół św. Marcina z około 1874 roku (kościół Polskiej Misji Katolickiej)

Poza tym niedaleko Arnhem znajdują się dwa parki narodowe i jeden z największych ogrodów zoologicznych w Holandii:

Veluwezoom, który założono w 1930 roku (jest on najstarszym parkiem narodowym Holandii),
Hoge Veluwe, w którym (a dokładniej w Otterlo) znajduje się muzeum malarstwa Kröller-Möller i galeria sztuki nowoczesnej w plenerze,
Burgers' Zoo.

Gospodarka

Wielki ośrodek przemysłu chemicznego (zakłady koncernu Akzo), są tam też zakłady przemysłu stoczniowego, hutniczego, metalowego, elektrycznego, skórzanego i włókienniczego.

Transport

Wielki węzeł kolejowy ze stacją kolejową Arnhem Centraal (ICE)i drogowy (A12, A50, A325). Miasto posiada sieć trolejbusową i port rzeczny.

W mieście znajdują się trzy mosty:

most Nelsona Mandeli – Nelson Mandelabrug;
most Andrieja Sacharowa – Andriej Sacharovbrug;
most Johna Frosta – John Frostbrug.

Sport

SBV Vitesse – klub piłkarski

Sławni mieszkańcy

Wilhelm Gerard Burgers – fizyk, chemik i krystalograf holenderski
Hendrik Lorentz – fizyk holenderski
Eduard van Beinum – dyrygent holenderski

Miasta partnerskie

Zobacz też

GelreDome – stadion sportowy
Qlimax – Event wielokrotnie odbywający się w Arnhem

Przypisy

↑ arnhem.nl: Herman Kaiser (burgemeester). [dostęp 2014-07-15]. (niderl.).
↑ Otto III. der Lahme, Graf von Geldern (1229-1271). [w:] Genealogie Mittelalter: Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer: Materialsammlung [on-line]. [dostęp 2016-03-13].

Linki zewnętrzne

[1] rnhem.nl: Herman Kaiser (burgemeester). [dostęp 2014-07-15]. (niderl.).

[2] Otto III. der Lahme, Graf von Geldern (1229-1271). [w:] Genealogie Mittelalter: Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer: Materialsammlung [on-line]. [dostęp 2016-03-13].

[przyw-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywódca rejonu lub okręgu

[wazne-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało poważną rolę w Hanzie

[1]

[2]

[A]

[B]

Region nadreński (Ren – Moza)	Dinant Duisburg Düsseldorf Emmerich Grieth KOLONIA^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrzeże Morza Północnego	Groningen BREMA^[B] Stade Buxtehude HAMBURG^[B]
Między Renem i Wezerą (Westfalia)	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bödefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND^[A] Drolshagen Dülmen Essen Eversberg Freienohl Fürstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Hörde Hüsten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Lüdenscheid Lünen Melle Menden Minden MÜNSTER^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRÜCK^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbrück Ratingen Recklinghausen Rheine Rüthen Schwerte SOEST^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vörden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbrück
Między Wezerą i Łabą (Dolna Saksonia)	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM^[B] LÜNEBURG^[B] MAGDEBURG^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermünde Ulzen Werben
Niemcy środkowe (na południe do Harzu między górną Wezerą i Soławą)	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Mühlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odrą Havelberg Cölln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrzeże Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA^[A] WISMAR^[B] ROSTOCK^[B] STRALSUND^[B] Greifswald Demmin Gützkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniów Gryfice Kamień Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatów Wolin
Prusy, Polska	Braniewo Chełmno GDAŃSK^[A] Elbląg KRÓLEWIEC^[B] TORUŃ^[B] Wrocław Kraków
Inflanty	DORPAT^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL^[B] Roop RYGA^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nyköping SZTOKHOLM^[B] VISBY^[A]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne