Arno Saxén

Prof. dr Saxén (w mundurze) jako członek Międzynarodowej Komisji Katyńskiej, Katyń 1943 r.
Podpis prof. dr Saxéna pod protokołem końcowym Międzynarodowej Komisji Katyńskiej, 1943 r.

Arno Saxén (ur. 30 maja 1895[1], zm. 19 listopada 1952 w Zurychu) – fiński patolog, profesor Uniwersytetu w Helsinkach, jeden z dwunastu lekarzy, którzy w kwietniu 1943 r. udali się w składzie Międzynarodowej Komisji do Katynia, aby osobiście dokonać sekcji zwłok zamordowanych polskich oficerów i ustalić czas popełnienia zbrodni.

Życiorys

Zatrudniony w Instytucie Medycyny Sądowej w Helsinkach. Był także członkiem zarządu głównego Fińskiego Czerwonego Krzyża. Na prośbę sekretarza ambasady niemieckiej w Helsinkach, barona Ungern-Sternberga[2], wziął udział w pracach katyńskiej Komisji Międzynarodowej. W Katyniu przebywał w roli obserwatora i osobiście nie dokonywał sekcji zwłok. Po powrocie z Katynia Niemcy złożyli prof. dr. Saxénowi propozycję uczestnictwa w odczycie na temat sowieckiej zbrodni, ale fiński lekarz odmówił, nie chcąc zostać posądzonym o kolaborację z aparatem propagandy nazistowskiej[3]. Jedyny wywiad prasowy jakiego udzielił po powrocie z Katynia ukazał się w fińskiej gazecie Turun Sanomat[2].

Po zakończeniu wojny, w obawie przed represjami sowieckimi, zniszczył wszystkie swoje osobiste dokumenty dotyczące zbrodni w Katyniu i udał się na emigrację do Szwecji[4]. Po powrocie do Finlandii był nękany przez NKWD i wzywany na częste przesłuchania sowieckiej Komisji Nadzorczej rezydującej w hotelu Torni[5] w Helsinkach. Komisja usiłowała wymóc na nim oświadczenie odwołujące jego podpis pod protokołem końcowym Komisji Międzynarodowej orzekającym winę Sowietów za mord katyński. Pomimo nacisków i gróźb prof. dr Saxén przeciwstawił się żądaniom sowieckim[3][2].

Cieszący się doskonałym zdrowiem prof. dr Saxén zmarł nagle podczas konferencji w Zurychu 19 listopada 1952 r. w wieku zaledwie 52 lat[5]. W 2008 r. został pośmiertnie odznaczony przez władze polskie. Odznaczenie odebrał w budynku ambasady RP w Helsinkach jego najstarszy syn, Erki Saxén[6].

Przypisy

  1. ↑ Saxén, Arno, Uppslagsverket Finland [dostęp 2020-06-07] (szw.).
  2. ↑ a b c Profesor Arno Saxén w sprawie polskiej (pol.). NCBI. [dostęp 2010-03-06].
  3. ↑ a b Anna Elisabeth Jessen: Kraniet fra Katyn. Beretning om massakren i 1940. Kopenhaga: Høst & Søn, 2008, s. 239.
  4. ↑ Anna Elisabeth Jessen: Kraniet fra Katyn. Beretning om massakren i 1940. Kopenhaga: Høst & Søn, 2008, s. 238.
  5. ↑ a b Anna Elisabeth Jessen: Kraniet fra Katyn. Beretning om massakren i 1940. Kopenhaga: Høst & Søn, 2008, s. 233.
  6. ↑ My w Finlandii - Jak Polak z Finem (pol.). NCBI. [dostęp 2010-03-06].

Bibliografia

  • Jessen Anna Elisabeth: Kraniet fra Katyn. Beretning om massakren i 1940. Høst & Søn, Kopenhaga 2008. ISBN 978-87-638-0703-6
  • Kontakt: Profesor Arno Saxén w sprawie polskiej [1]

Media użyte na tej stronie

Katyn-1943-04-30.jpg
International Katyn Commission Findings. Der Massenmord in Walde von Katyn Ein Tatsachenbericht (the Mass-Murder in the Katyn Forest, a Documentary Account of Evidence). Germany, 1943. Signatures of the commission: Marko Markow, Reimond Speleers, Herman Maximilien de Burlet, František Šubík, Helge Tramsen, Arno Saxén, Vincenzo Mario Palmieri, Eduard Miloslavić, Alexandru Birkle, Ferenc Orsós, François Naville, Andrej Žarnov, František Hájek
The Katyn Massacre, 1940 HU106202.jpg
The Katyn Massacre, 1940
Members of the International Medical Commission - Dr François Naville, Professor of Forensic Medicine at the University of Geneva, and Dr Arno Saxén, Professor of Pathological Anatomy at the University of Helsinki - watching a display of personal belongings found on the bodies of murdered officers.