Aron Nimzowitsch

Aron Nimzowitsch

Państwo	Dania
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1886 Ryga
Data i miejsce śmierci	16 marca 1935 Kopenhaga
a b c d e f g h 8 8 7 7 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 a b c d e f g h Obrona Nimzowitscha

Aron Nimzowitsch, łot. Ārons Ņimcovičs (ur. 7 listopada 1886 w Rydze, zm. 16 marca 1935 w Kopenhadze) – jeden z czołowych szachistów świata w latach dwudziestych XX wieku, teoretyk szachów.

Życiorys

Nauczył się grać w szachy od ojca w młodym wieku. Studiował matematykę w Heidelbergu i Berlinie. W wieku dwudziestu lat odniósł pierwszy znaczący sukces wygrywając turniej w Monachium w 1906 roku. Do wybuchu I wojny światowej brał udział w kilku prestiżowych turniejach, jednak osiągnięcie najwyższego światowego poziomu zajęło mu następne kilkanaście lat. W 1914 r. wziął udział w słynnym arcymistrzowskim turnieju w Petersburgu, w którym zajął ósme miejsce.

Podczas I wojny światowej Nimzowitsch ponad szachy musiał przedłożyć walkę o przetrwanie w ogarniętej konfliktami Rydze. Ze względu na swoje żydowskie pochodzenie był szczególnie narażony na niebezpieczeństwo. Wydostawszy się z zasięgu rewolucji październikowej, po krótkim pobycie w Szwecji i Niemczech osiadł na początku lat dwudziestych w Danii, która stała się jego drugą ojczyzną. Pierwszym jego powojennym sukcesem było zwycięstwo w turnieju w Kopenhadze (1923), przed Ksawerym Tartakowerem. W 1925 r. we Wrocławiu Nimzowitsch zajął drugie miejsce za Jefimem Bogolubowem, a przed Akibą Rubinsteinem, natomiast turniej w Mariańskich Łaźniach zakończył na pierwszym miejscu wspólnie z Rubinsteinem, przed Frankiem Marshallem. Rok później w Dreźnie wyprzedził przyszłego mistrza świata Aleksandra Alechina, Rubinsteina i Tartakowera, remisując partię z Alechinem i wygrywając wszystkie pozostałe (8½ punktu z 9). Był to wynik na miarę kandydata do tytułu mistrza świata. Podobny rezultat uzyskał w nieco słabiej obsadzonym turnieju w Hanowerze (6½ z 7 – jedyny remis z Rubinsteinem).

Druga połowa lat dwudziestych to seria znakomitych występów Nimzowitscha w turniejach najwyższej rangi. W 1927 r. zwyciężył w turnieju w Londynie, wyprzedzając całą plejadę arcymistrzów (Tartakower, Marshall, Milan Vidmar, Bogolubow, Richard Réti). W tym samym roku w turnieju arcymistrzowskim w Nowym Jorku zajął trzecie miejsce za dwoma mistrzami świata, Jose Raulem Capablanką i Alechinem. Rok później w dwóch turniejach w Berlinie zajął pierwsze miejsce, przed Bogolubowem i Tartakowerem oraz drugie, za Capablanką. W 1929 r. zwyciężył w silnie obsadzonym turnieju w Karlsbadzie, wyprzedzając byłego już mistrza świata Capablankę^[1].

W latach 1925–1930 Nimzowitsch był jednym z najpoważniejszych kandydatów do meczów o mistrzostwo świata z Capablanką i później z Alechinem. Podobnie jak Rubinstein takiej szansy był jednak pozbawiony, głównie z przyczyn finansowych. Zmarł w wieku 48 lat na zapalenie płuc.

Nimzowitsch był jednym z tych szachistów, którzy wnieśli największy wkład w rozwój teorii szachów. W swoich dwóch głównych dziełach: Mein System (Mój system) i Die Praxis meines Systems (Mój system w praktyce) w bardzo przystępny a jednocześnie ścisły sposób opisał nowatorskie wówczas idee dotyczące gry pozycyjnej. Wprowadził pojęcie profilaktyki w postaci tak zwanej nadmiernej obrony (Überdeckung) bierek lub pól, postulował nowe podejście do kontroli centrum (poprzez atak lekkich figur) oraz do blokady wolnego piona (wskazując skoczka, jako najlepiej do tego celu nadającą się figurę). Poza tymi głównymi nowymi ideami jego teoria miała kompleksowy charakter rzeczywiście tworząc całościowy system, zgodnie z tytułami jego książek. Teoria Nimzowitscha była podstawą tak zwanej hipermodernistycznej szkoły szachów, do której przynależność deklarowali między innymi Réti i Tartakower.

Według retrospektywnego systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął we wrześniu 1929 r., z wynikiem 2780 punktów zajmował wówczas 3. miejsce (za Aleksandrem Alechinem i Jose Raulem Capablanką) na świecie^[2].

Nazwiskiem Nimzowitscha nazwano wiele wariantów otwarć szachowych. Najważniejsze z nich to:

• obrona Nimzowitscha (w innych językach nazywana także „obroną nimzo-indyjską”) (1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4),
• debiut Nimzowitscha (1.e4 Sc6), czasami nazywana „otwarciem Nimzowitscha” lub w innych językach „obroną Nimzowitscha” (co może prowadzić do nieporozumień).

Przypisy

Bibliografia

• W.Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom II, Warszawa 1987, str. 776-778

Linki zewnętrzne

• Aron Nimzowitsch – wybrane partie szachowe (ang.)