Arthedain

Arthedain (sin. Królestwo Edainów, Kraj Edainów[1]) – państwo ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.

Informacje na jego temat znajdują się w Dodatkach do Władcy Pierścieni. Na mapie Śródziemia dołączonej do Niedokończonych opowieści obszar Arthedainu został podpisany przez Christophera Tolkiena[2].

Geografia

Było to królestwo Dúnedainów powstało w wyniku podziału Arnoru w 861 roku Trzeciej Ery[3]. Jego stolicą był Fornost.

Położone było w północno-zachodniej części Eriadoru. Obejmowało wszystkie ziemie między rzeką Lhûn a Baranduiną oraz tereny na północ od Wielkiego Wschodniego Gościńca aż po Amon Sûl i linię Wichrowych Wzgórz na wschodzie. W jego skład wchodził także zasiedlony w 1601 roku przez hobbitów Shire.

Historia

Ze wszystkich trzech królestw było to największe państwo[4]. Na jego terytorium znajdowały się wszystkie palantíry dawnego Arnoru – Kryształ Elendila w Elostirionie, Kryształ Annúminas i najważniejszy z nich, Kryształ Amon Sûl. W Arthedainie panowali przedstawiciele Linii Północnej (dynastii Isildura), wywodzący się od Amlaitha, najstarszego z synów króla Arnoru Eärendura. Rod ten na trwałe umocnił swe rządy w tym królestwie.

Przez następne stulecia Arthedain rywalizował z pozostałymi państwami Dúnedainów, Cardolanem i Rhudaurem. Dochodziło do kolejnych sporów i wojen, toczonych głównie o graniczne Wichrowe Wzgórza i Amon Sûl, w której przechowywano palantír.

Stan ten trwał do XIV wieku Trzeciej Ery. Wówczas to, gdy w sąsiednich państwach tamtejsze gałęzie Linii Północnej wygasły, król Argeleb I zaczął rościć pretensje do panowania nad całym dawnym terytorium Arnoru. Gwałtownie sprzeciwił się temu nowy władca Rhudauru, który wszedł w sojusz z Angmarem, królestwem założonym około 1300 roku przez Czarnoksiężnika. Rozpoczął długi okres wyniszczających wojen. Arthedain, okresowo wspierany posiłkami z Cardolanu, Lindonu i Rivendell, musiał bronić się przed dużo silniejszym Angmarem[5].

Mimo początkowych klęsk królestwo odparło wielkie najazdy z 1356 i 1409 roku. Ścierało się również z drobniejszymi atakami, jednak siły Arthedainu ustawicznie słabły w ciągu kolejnych lat. Świadomy tego król Araphant nawiązał bliższe stosunki z Gondorem. Zawarty został sojusz, przypieczętowany małżeństwem dynastycznym (w 1940 roku). Jednak w 1974 roku wielka armia Angmaru rozgromiła wojska Arthedainu. Zdobyty został Fornost, a ostatni król Arvedui musiał uciekać na północ gdzie później zginął, w wyniku katastrofy statku na wodach zatoki Forochel.

Co prawda spóźniona odsiecz z Gondoru, wraz z siłami Lindonu i resztkami Dúnedainów Północy, zadała druzgocącą klęskę armii Angmaru w bitwie pod Fornostem, mimo to Arthedain nie został odtworzony, głównie z powodu zniszczenia terytorium królestwa i jego wyludnienia. Przez resztę Trzeciej Ery ziemie dawnego państwa pozostawały w większym stopniu opuszczone. Wyjątkiem były tereny Shire’u i Bree.

W Czwartej Erze, gdy król Elessar odnowił królestwo Arnoru, obszar Arthedainu został włączony w jego granice i przywrócony do dawnego stanu.

Państwo to nazywano też, podobnie jak Arnor, Królestwem Północy.

Przypisy

  1. ↑ Tłumaczenie nazwy podano za: A. Kubala: Przewodnik po nazwach miejscowych Śródziemia czyli Tłumaczenie i etymologia nazw miejscowych Śródziemia Trzeciej i Czwartej Ery według J.R.R. Tolkiena. Warszawa: 2003, s. 18 (hasło „Arthedain”).
  2. ↑ Patrz: J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści. Warszawa: 2005, s. 406.
  3. ↑ Wszystkie daty podano za: Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich). W: J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 3: Powrót króla. Warszawa: 2002, s. 472-475.
  4. ↑ Karen Wynn Fonstad hipotetycznie oblicza jego powierzchnię na 113 957 mil kwadratowych, patrz: K.W. Fonstad: Atlas Śródziemia. Warszawa: 2007, s. 191.
  5. ↑ Mapy przebiegu poszczególnych kampanii patrz: K.W. Fonstad: op.cit.. s. 57, 59.

Bibliografia

  • Dodatek A Kroniki królów i władców, Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich). W: John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 3: Powrót króla. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
  • John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005. ISBN 83-241-2008-4.
  • Arkadiusz Kubala: Przewodnik po nazwach miejscowych Śródziemia czyli Tłumaczenie i etymologia nazw miejscowych Śródziemia Trzeciej i Czwartej Ery według J.R.R. Tolkiena. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2003. ISBN 83-241-1143-3.
  • Karen Wynn Fonstad: Atlas Śródziemia. przeł. Tadeusz A. Olszański. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2007. ISBN 978-83-241-2845-7.