Arthur Conan Doyle

Arthur Conan Doyle
Ilustracja
Imię i nazwisko

Arthur Ignatius Conan Doyle

Data i miejsce urodzenia

22 maja 1859
Edynburg

Data i miejsce śmierci

7 lipca 1930
Crowborough

Narodowość

szkocka

Język

angielski

Alma Mater

Uniwersytet Edynburski

Dziedzina sztuki

powieść kryminalna, fantastyka

Ważne dzieła
Faksymile
Odznaczenia
Odznaka Rycerza Kawalera (Wielka Brytania) Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Wielka Brytania)
Strona internetowa

Arthur Ignatius Conan Doyle (ur. 22 maja 1859 w Edynburgu, zm. 7 lipca 1930 w Crowborough) – szkocki pisarz, lekarz, wolnomularz, spirytysta, czołowy przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznych, twórca postaci Sherlocka Holmesa.

Życiorys

Doyle pochodził ze spauperyzowanej arystokratycznej rodziny. Jego ojciec, alkoholik i narkoman, znęcał się nad dziećmi i żoną. Matka Arthura dorabiała jako praczka, by wyżywić rodzinę.

Ukończył studia medyczne w Edynburgu i do 1890 prowadził praktykę lekarską. Później zajął się wyłącznie pisarstwem. Oprócz utworów kryminalnych pisał również powieści historyczne, fantastyczno-naukowe, sensacyjne i książki niebeletrystyczne. Oprócz pisarstwa, zajmował się spirytyzmem (patrz niżej) oraz badaniem historii starożytnych Greków.

Do jego najważniejszych dzieł należą: Pies Baskerville’ów, Studium w szkarłacie oraz wielokrotnie ekranizowana powieść Zaginiony świat, w której wykreował postać ekscentrycznego naukowca George’a Challengera. Na jego dorobek składają się także próby poetyckie oraz kilka opowieści grozy i strachu, utrzymanych w stylistyce XIX-wiecznych romansów gotyckich, prozy Edgara Allana Poego czy Ambrose Bierce'a.

Był uczestnikiem II wojny brytyjsko-afgańskiej, podobnie jak jeden z bohaterów jego książek – doktor John Watson. Z tego względu wielu czytelników upatruje w Watsonie alter ego autora.

Fascynacja spirytyzmem

Zajmował się spirytyzmem, którego był gorącym entuzjastą przez większość życia. To z tego powodu utracił przyjaźń z Harrym Houdinim, który zajmował się demaskowaniem spirytystów. Doyle sądził, że sam Houdini jest potężnym medium spirytystycznym, uważając wiele jego sztuczek za przejawy działania sił paranormalnych, a jego demaskatorska działalność jest po prostu pozbywaniem się konkurencji (zobacz tekst: Na skraju nieznanego Doyle’a, opublikowany po śmierci Houdiniego, w 1931). Sprawa ta uczyniła z tych dwóch niegdysiejszych przyjaciół publicznych wrogów.

Do zainteresowania spirytyzmem Doyle’a skłoniła osobista tragedia. Podczas I wojny światowej stracił syna, brata, szwagra i siostrzeńca. Zrozpaczony, zaczął chodzić z żoną na seanse spirytystyczne w nadziei, że będzie mógł porozmawiać ze zmarłym synem.

Conan Doyle miał duży wkład w rozwój literatury spirytystycznej – jest m.in. autorem dwutomowego dzieła The History of Spiritualism (1926) i autorem przekładu na język angielski francuskiego dzieła Léona Denis Le mystère de Jeanne d'Arc (tytuł ang. The Mystery of Joan d'Arc).

Postać Conana Doyle’a w kulturze masowej

Arthur Conan Doyle jest bohaterem literackim i filmowym. Jako bohater literacki występuje w powieściach Lista siedmiorga, Spisek sześciu Marka Frosta, Arthur i George Juliana Barnesa oraz w serii Kroniki Imaginarium Geographica Jamesa Owena. Postać Doyle’a występuje także w miniserialu Sherlock Holmes: Mroczne początki, w mandze i anime Kuroshitsuji oraz w serialu Detektyw Murdoch (odcinki To proste, mój drogi Murdochu, Brzuchomówca i Studium Sherlocka).

Jego nazwiskiem nazwano szczyt w Belize.

Publikacje

Książki o Sherlocku Holmesie

Powieści

Zbiory opowiadań

Opowieści o profesorze Challengerze

Powieści

  • Zaginiony świat (The Lost World, 1912, wyd. pol. 1919)
  • Trujące pasmo (The Poison Belt, 1913)
  • Kraina mgieł (The Land of Mist, 1926)[1]

Opowiadania

  • Eksperyment profesora Challengera (When the World Screamed, 1928)
  • Groźna maszyna (The Disintegration Machine, 1929)

Powieści i zbiory opowiadań historycznych

Przygody brygadiera Gerarda

  • Fortele brygadiera Gerarda (The Exploits of Brigadier Gerard, 1896)[2] – zbiór opowiadań
  • Spiskowcy (Uncle Bernac, dosł. Wuj Bernac, 1897) – powieść
  • Przygody Gerarda (The Adventures of Gerard, 1903)[2] – zbiór opowiadań

Inne

  • Micah Clarke (1888)
  • Biała Kompania (The White Company, 1890)

Inne

  • Tragedia Koroska (The Tragedy of the Korosko, 1898)
  • Duet z przygodnie stosowanym chórem (A Duet: With Occasional Chorus, 1914)
  • Wielka wojna burska (The Great Boer War, 1900)
  • Głębina Maracot (The Maracot Deep, 1928)

Bohaterowie wykreowani przez Arthura Conana Doyle’a

Bohaterowie książek o Sherlocku Holmesie

Inni bohaterowie

  • Prof. George Edward Challenger – ekscentryczny naukowiec o autorytarnych skłonnościach i popędliwym charakterze, głęboko przekonany o swojej wielkiej wartości i nieomylności; bohater serii 3 powieści (m.in. Zaginionego świata) i 2 opowiadań.
  • Brygadier (Etienne) Gerard – oficer huzarów w armii francuskiej, służący podczas wojen napoleońskich, bohater serii 17 opowiadań historycznych i 2 zbiorów nowel; najbardziej rzucającą się w oczy cechą Gerarda jest jego wielka próżność – jest on całkowicie przekonany, że jest najdzielniejszym żołnierzem, najlepszym szermierzem i najbardziej sprawnym jeźdźcem w armii oraz najbardziej szarmanckim kochankiem we Francji – co nie do końca jest pozbawione podstaw, ponieważ nie raz okazuje swą odwagę, brawurę i męstwo

Przypisy

  1. Polski anonimowy przekład wydany w 1927 nosi tytuł Tajemnicze krainy. Głównym tematem tej powieści jest spirytualizm.
  2. a b Polski anonimowy przekład stanowiący wybór części opowiadań pochodzących z tych dwóch zbiorów nosi tytuł Przygody brygadjera Gerarda i został wydany w 1910.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Order of St John (UK) ribbon.png
Venerable Order of Saint John (UK) ribbon. New image uploaded over old version, to include miniature cross worn on ribbon. For example, see here
Arthur Conan Doyle Signature.svg
Arthur Conan Doyle's signature - SVG
Knight Bachelor ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Knight Bachelor