Artur Prędski

Artur Prędski (dokładnie: Adolf Pfeffer, ur. 11 marca 1900 w Stanisławowie, zm. 1941 we Lwowie[1]) – polski pisarz i poeta żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Syn Marka Pfeffera i Felicji z Goldstejnów. W 1912 ukończył gimnazjum w Stanisławowie. W 1915 wstąpił do Legionów Polskich (przebywał wówczas w Limanowej i miał 15 lat). Służył m.in. w 4. pułku piechoty. Przed kryzysem przysięgowym służbę zakończył[1].

Zadebiutował w 1915 w piśmie Naprzód. Opublikował też wiersze w zbiorowym wydawnictwie wiedeńskim z 1915 - Wschodzącym zorzom. Pierwszy zbiór poezji żołnierskich - Inter arma opublikował w Krakowie w 1916[2] (użył też po raz pierwszy pseudonimu Artur Prędski, pod którym pisał przez całe życie). Pozostawał pod wpływami modernistów, fascynował go Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Od 1918 do 1921 przebywał w Wiedniu, studiując historię literatury. Dużo wówczas tworzył, pisał też do polskich czasopism. Opublikował m.in. erotyczny i antyurbanistyczny zbiór Pieśni grajka wędrownego. W latach 1921–1923 mieszkał w Weimarze i Berlinie, nadal pisząc. Od 1923 do 1928 przebywał w Paryżu silnie uczestnicząc w życiu tamtejszej bohemy międzynarodowej. Nadsyłał m.in. korespondencje o zachodnioeuropejskich nowościach literackich i artystycznych dla „Wiadomości Literackich”. Znał prawdopodobnie osobiście Franza Kafkę i był wielkim miłośnikiem jego twórczości[1].

Najpóźniej w 1929 wrócił do Polski, zamieszkał w Warszawie i zajął się głównie dziennikarstwem („Echo Tygodnia”: 1929–1931 i „Kurier Poranny”: 1934–1935). Popularyzował wówczas m.in. twórczość Jamesa Joyce’a. Inspirowany freudyzmem, nasycał swoje dzieła problematyką seksualną, odwracając się stopniowo od poezji ku prozie. Drastyczna obyczajowo powieść o środowiskach artystycznych - „Alkohol” (1932), zmusiła do interwencji cenzurę. Od tego czasu skłonił się ku prozie zaangażowanej społecznie - oskarżano go nawet o sympatie komunistyczne[1].

Od 1935 przestał publikować, czas spędzając w barach, kawiarniach i restauracjach. Odszedł od przekonań lewicowych, a nawet ostro potępiał komunizm. We wrześniu 1939 przedarł się do Lwowa, gdzie podjął pracę stolarza. Trzymał się wówczas z dala od życia artystycznego. W 1940 starał się mimo to o przyjęcie do Związku Pisarzy Radzieckich Ukrainy. W 1941, jako Żyd, aresztowany i zamordowany przez Niemców[1][2].

Życie rodzinne

Żonaty z dziennikarką Marią Beylin z domu Szper (ur. 1892). Mieli syna - Piotra Pfeffera (ur. 1927), który został ekologiem i etnologiem mieszkającym we Francji[1].

Dzieła

  • Inter arma - 1916, zbiór wierszy,
  • Samarytanka - Wiedeń, 1918, szkic prozatorski,
  • Miecz przeciw duszy... - Wiedeń, 1918, cykl poetycki zaangażowany społecznie, skonfiskowany,
  • Pieśni grajka wędrownego - Wiedeń, 1919, tom wierszy,
  • Błękitna wyspa - Berlin, 1921, tom wierszy,
  • Symfonia o szerokiej ulicy - niewydana, znana tylko z tytułu,
  • Arcydzieło Franza Kafki - 1927, artykuł popularyzatorski,
  • Romans nowoczesny - 1929, felieton,
  • Homer nowoczesny - James Joyce - 1931, artykuł popularyzatorski,
  • Poezja - 1929, ostatni tomik poetycki,
  • Stenogram życia - około 1931, nowela, nie wydana,
  • Alkohol - 1932, kontrowersyjna powieść o życiu środowisk artystycznych,
  • Ciąg dalszy - 1932, powieść o wiedeńskich wydarzeniach rewolucyjnych z 1918,
  • Bełtowski zredukowany - 1933, powieść o tzw. sprawie Blachowskiego, zabójcy dyrektora zakładów żyrardowskich,
  • Postój w Sulejowie - 1934, powieść o młodym intelektualiście i jego życiowej drodze od Legionów do komunizmu.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Internetowy Polski Słownik Biograficzny, Artur Prędski
  2. ↑ a b opr. Jędrzej Dydo, Wstań Polsko moja. Antologia poezji i piosenki z okresu I wojny światowej, Krzyż Nowohucki, Kraków, 1981, s. 46.

Linki zewnętrzne