Artyleria nadbrzeżna

Ten artykuł od 2014-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Stanowisko ogniowe przeciwdesantowej 27. Baterii Artylerii Stałej z armatą produkcji radzieckiej typu B-34u kalibru 100 mm (Hel)

Armaty nadbrzeżne z końca XIX wieku w fińskiej fortecy Suomenlinna

Artyleria nadbrzeżna – rodzaj artylerii wyposażonej w działa lub pociski odrzutowe (rakietowe) przeznaczony do obrony baz morskich, portów handlowych, ważnych ośrodków administracyjnych i gospodarczych, przejść morskich (np. cieśnin) oraz ważnych odcinków wybrzeża morskiego. Dzieli się na:

• Artylerię nadbrzeżną ruchomą – posiadającą na wyposażeniu działa, wyrzutnie rakietowe mobilne (kolejowe, holowane, samobieżne). Charakterystyczne cechy tego rodzaju artylerii to: wysoka gotowość bojowa, duża żywotność – łatwość rozśrodkowania, łatwe maskowanie przy wykorzystaniu topografii terenu, duża efektywność ognia dzięki możliwości jej szybkiego przerzutu i ześrodkowania. Używana i rozwijana jest do dzisiaj w postaci artylerii lufowej (np. PzH 2000) i rakietowej.
• Artylerię nadbrzeżną stałą (wieżową, półwieżową, tarczową i odkrytą) – ze względu na montaż dział w betonowych lub skalnych schronach dotychczas była uważana za bardzo odporną na oddziaływanie nieprzyjaciela, zwykle również była bardzo umiejętnie maskowana. Artyleria tego rodzaju służyła również do ochrony zagród minowych, przybrzeżnych linii komunikacyjnych i obrony przeciwdesantowej. Od lat 60. XX wieku wypierana jest przez baterie pocisków odrzutowych. Stałe baterie artylerii nadbrzeżnej pozostały jedynie w krajach o bardzo specyficznym długim wybrzeżu (bardzo rozwinięta skalista linia brzegowa, obecność szkierów np.: Finlandii i Szwecji). Wszystkie inne zostały zniszczone częściowo lub całkowicie.

Artylerię nadbrzeżną lufową można podzielić również na:

• artylerię dużego kalibru – kiedyś służącą do walki z dużymi opancerzonymi okrętami, współcześnie wyparta przez kierowane pociski rakietowe,
• artylerię średniego kalibru – do zwalczania lekkich sił marynarki wojennej nieprzyjaciela,
• artylerię małego kalibru – zwalczającą małe okręty np.: okręty desantowe, kutry rakietowe i torpedowe.

Bibliografia

• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 24. ISBN 83-11-06229-3.