Asenapina
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | C17H16ClNO | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa | 285,77 g/mol | ||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||
| DrugBank | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | |||||||||||||||||||||
| ATC | |||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży | kategoria C | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Asenapina – organiczny związek chemiczny z grupy dibenzooksepinopiroli[3]. Stosowana jako lek przeciwpsychotyczny. Strukturalnie zbliżona do mianseryny, leku przeciwdepresyjnego.
Otrzymywanie
Synteza asenapiny i jej analogów opisana została w roku 1977 przez W.J. van der Burga[4]. W procedurze tej związkiem wyjściowym jest chlorek (5-chloro-2-fenoksyfenylo)acetylu, czyli pochodna eteru difenylowego zawierająca podstawnik chlorowy w pozycji para oraz – w tym samym pierścieniu – resztę chlorku acetylu w pozycji orto w stosunku do grupy eterowej:
Produkt końcowy na schemacie jest jednym z mieszaniny stereoizomerów powstającej podczas finalnej niestereoselektywnej redukcji. Izomery cis i trans (każdy w formie mieszaniny dwóch epimerów) można rozdzielić chromatograficznie[4].
Mechanizm działania
Asenapina ma złożony mechanizm działania. Jest antagonistą receptorów dopaminergicznych D2 i receptorów serotoninergicznych 5-HT2A. Wykazuje powinowactwo do szeregu innych receptorów. Jest częściowym agonistą receptorów 5-HT1A. Ma silne działanie antagonistyczne wobec receptorów adrenergicznych α2. Asenapina nie ma znaczącego powinowactwa do receptorów muskarynowych, dzięki czemu ma niewielki potencjał antycholinergiczny.
Profil receptorowy asenapiny[5][6]:
- 5-HT1A (Ki = 2,5 nM)
- 5-HT1B (Ki = 4,0 nM)
- 5-HT2A (Ki = 0,06 nM)
- 5-HT2B (Ki = 0,16 nM)
- 5-HT2C (Ki = 0,03 nM)
- 5-HT5A (Ki = 1,6 nM)
- 5-HT6 (Ki = 0,25 nM)
- 5-HT7 (Ki = 0,13 nM)
- M1 (Ki = 8128 nM)
- D1 (Ki = 1,4 nM)
- D2 (Ki = 1,3 nM)
- D3 (Ki = 0,42 nM)
- D4 (Ki = 1,1 nM)
- α1 (Ki = 1,2 nM)
- α2A (Ki = 1,2 nM)
- α2B (Ki = 0,32 nM)
- α2C (Ki = 1,2 nM)
- H1 (Ki = 1,0 nM)
- H2 (Ki = 6,2 nM)
Farmakokinetyka
Metabolizm zachodzi w wątrobie. Asenapina jest sprzęgana z kwasem glukuronowym przy udziale transferazy glukoronylowej (UGT1A4) i następnie podlega utlenieniu przy udziale izoenzymu cytochromu P450 1A2 (CYP1A2), w mniejszym stopniu 3A4 (CYP3A4) i 2D6 (CYP2D6).
Interakcje
Asenapina jest słabym inhibitorem izoenzymu CYP2D6.
Działania niepożądane
Najczęstszymi działaniami niepożądanymi są niepokój i senność. Często (1–10%) występują przyrost masy ciała, zwiększony apetyt, objawy pozapiramidowe, zawroty głowy, zaburzenia smaku, niedoczulica w obrębie jamy ustnej, podwyższenie poziomu aminotransferazy alaninowej i uczucie zmęczenia.
Wskazania
W Stanach Zjednoczonych wskazania do stosowania leku zatwierdzone przez FDA obejmują leczenie objawów w zaostrzeniu schizofrenii i leczenie epizodów maniakalnych lub mieszanych w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I[6].
W Australii zatwierdzone wskazania do farmakoterapii asenapiną obejmują schizofrenię, leczenie epizodów maniakalnych lub mieszanych w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym (do pół roku) i leczenie podtrzymujące w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I (w monoterapii)[7].
W krajach Unii Europejskiej asenapina jest wskazana w leczeniu epizodów maniakalnych w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych typu I u osób dorosłych[1][2].
Dawkowanie i preparaty
Lek stosowany jest w postaci tabletek podjęzykowych, zawierających 5 lub 10 mg asenapiny w postaci maleinianu.
Preparaty handlowe:
- Saphris (MSD) – Australia, USA, Chiny, Japonia
- Sycrest (Organon/Lundbeck) – UE, Wielka Brytania
Przypisy
- ↑ a b c d Sycrest 5mg and 10mg sublingual tablets – Summary of Product Characteristics (SPC). [dostęp 2014-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
- ↑ a b c d Product information 21/02/2013 Sycrest -EMEA/H/C/001177 -II/0012. European Medicines Agency. N.V. Organon (21.2.2013).
- ↑ Asenapine maleate, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 163091 (ang.).
- ↑ a b Willem J. van der Burg: Patent US4145434: Tetracyclic derivatives and pharmaceutical compositions of matter. Google Patents, 1979. [dostęp 2014-03-30].
- ↑ M. Shahid, G.B. Walker, S.H. Zorn, E.H. Wong. Asenapine: a novel psychopharmacologic agent with a unique human receptor signature. „J Psychopharmacol”. 23 (1), s. 65–73, 2009. DOI: 10.1177/0269881107082944. PMID: 18308814.
- ↑ a b Saphris (asenapine) prescribing information. merck.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-18)]..
- ↑ Rossi S (ed.) Australian Medicines Handbook (2013 ed.). Adelaide: The Australian Medicines Handbook Unit Trust, 2013. ISBN 978-0-9805790-9-3.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for toxic substances
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for environmentally hazardous substances
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
(±)-Asenapine_Structural_Formulae
(c) Yid z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
J. van der Burg, U.S. Patent 4,145,434.