Asinara

Asinara

Wioska Cala d’Oliva
Kontynent	Europa
Państwo	Włochy
Akwen	Morze Śródziemne
Powierzchnia	50,9[1] km²
Populacja  • liczba ludności	700[1]
Położenie na mapie Włoch Asinara
41°04′04,66″N 8°16′58,80″E/41,067960 8,283000

Asinara (wł. Isola Asinara) – włoska wyspa na Morzu Śródziemnym, u północno-zachodniego wybrzeża Sardynii, położona naprzeciwko przylądka Falcone ogranicza od zachodu Zatokę Asinara^[1]. Powierzchnia wyspy wynosi ok. 50,9 km²^[1], bardzo nieregularna i rozbudowana linia brzegowa o całkowitej długości wynoszącej ok. 100 km^[2]. Ukształtowanie powierzchni pagórkowate z najwyższym wzniesieniem Punta della Scomúnica, sięgającym ok. 408 m n.p.m.^[3] Wyspa liczy ok. 700 mieszkańców, którzy zajmują się głównie rybołówstwem^[1]. Od 1997 roku objęta została Parkiem Narodowym Asinara (wł. Parco nazionale dell’Asinara).

Położenie

Wyspa Asinara znajduje się przy północno-zachodnim krańcu Sardynii. Rozciąga się między Punta Colondri na południu (40° 59' N), Punta dello Scorno na północy (41° 07' N), Punta Salippi na zachodzie (40° 15 'E) i Punta Sabina na wschodzie (40° 06' E). Wyspa ma bardzo nieregularny kształt, powierzchnię około 51 kilometrów kwadratowych i długość w linii prostej ponad 18 km. Szerokość waha się od 270-300 m w najwęższych miejscach do 7 km w najbardziej wysuniętej na północ części wyspy. Linia brzegowa jest bardzo rozbudowana, a jej długość wynosi około 110 km^[4].

Geografia

Wyspa składa się z czterech małych masywów o charakterze płaskowyżów, połączonych niższymi przesmykami. Charakteryzuje się dużymi powierzchniami wychodni skalnych, z rzadką szatą roślinną i przewagą zarośli krzewiastych. Jedynie obszar Elighe Mannu ma niewielką część porośniętą roślinnością drzewiastą, w której dominuje dąb ostrolistny^[4].

Północna część wyspy jest większa, zarówno pod względem powierzchni, jak i wysokości i obejmuje najwyższy szczyt Punta della Scomúnica (408 m n.p.m.), która łączy się z południową częścią z równiną Campu Perdu. Na południe od tego płaskowyżu wznosi się kompleks łupkowy Monte Ruda (215 m n.p.m.), zajmujący pagórkowaty obszar o powierzchni około 2 kilometrów kwadratowych, ograniczony leżącym poniżej przesmykiem Punta Marcutza (195 m n.p.m.). W tym jądrze ważne są układy filońskie i osady wapieni tyrreńskich. W środkowo-południowej części wyspy, na południe od obszaru zwanego Stretti, znajduje się kolejna grupa wzniesień, w tym z Punta Tumbarino (241 m.n.p.m), Punta Romasino (215 m.n.p.m) i Guardia del Turco (128 m.n.p.m). Linia grzbietu tej formacji jest zorientowana w kierunku NW-SE, podobnie jak płaskowyże Capo Falcone i Monte Forte w Nurrze. Sektor ten jest ograniczony dwoma zatokami riasowymi: Cala Scombro di Dentro i Scombro di Fuori i jest najwęższym punktem wyspy. Południowy rdzeń składa się głównie z granitowej intruzji Punta Maestra Fornelli (265 m n.p.m.) i szarych łupków, identycznych z tymi z półwyspu Stintino. Połączenie tego obszaru z Isola Piana przerywa cieśnina Fornelli, której głębokość nie przekracza 5 metrów^[5]. Wzdłuż wybrzeża widoczne są różne działania erozyjne: zachodnie wybrzeże jest strome i skaliste, prawie całkowicie niedostępne od strony morza ze względu na klify, które w niektórych miejscach sięgają 200 metrów wysokości. Tutaj wybrzeże, na które oddziałują silne prądy morskie i ruch falowy wiatrów, charakteryzuje się brakiem osadów piaszczystych i pogłębiających się na kilka metrów bruzd. Wschodnie wybrzeże jest generalnie niskie i kamieniste, z plażami zlokalizowanymi głównie w Fornelli, Sant’Andrea, La Reale, Trabuccato, Punta Sabina i Cala Arena^[5].

Historia

Asinara jest drugą co do wielkości wyspą Sardynii po Sant'Antioco. Jest to wąski obszar rozciągający się z północy na południe z bardzo wciętą linią brzegową, która podkreśla dużą różnorodność siedlisk. Wyspa ma osobliwą sytuację historyczną, środowiskową i prawną. Pierwsze ślady obecności człowieka sięgają czasów neolitu. Cechy środowiskowe tego obszaru zostały zachowane dzięki serii wydarzeń, które nadały wyspie nazwę „Isola del Diavolo” („Wyspa Diabła”)^[4].

Na przestrzeni dziejów kontrola nad wyspą Asinara zmieniała się pomiędzy Republiką Pizy, Republiką Genui a Królestwem Aragonii. W 1721 roku wyspa stała się własnością Królestwa Sardynii, a później, w konsekwencji zjednoczenia ziem włoskich, Królestwa Włoch. W czasach bardziej współczesnych, wyspa była wykorzystywana jako miejsce kwarantanny oraz jako więzienie. Podczas I wojny światowej wykorzystywana była jako obóz koncentracyjny dla austriackich jeńców wojennych, 5 tysięcy z nich zmarło na wyspie. Za faszystowskich rządów we Włoszech, podczas włoskiej okupacji Etiopii w latach 1936–1941, jako miejsce przetrzymywania etiopskich notabli i etiopskiej rodziny królewskiej. Do 1997 roku znajdowało się tu, otwarte w latach 70. XX wieku, jedno z najlepiej strzeżonych włoskich więzień, przeznaczone dla członków mafii i terrorystów z Czerwonych Brygad^[6][7].

Przypisy

Bibliografia

• „Isola di Asinara”. Monterey Bay National Marine Sanctuary. http://montereybay.noaa.gov/new/news/italia/asinara.html [dostęp: 25 kwietnia 2008].
• Stintino: Asinara Island https://web.archive.org/web/20100513030558/http://www.stintino.net/AsinaraUK.htm [dostęp: 25 kwietnia 2008].
• UNESCO World Heritage: „Island of Asinara” http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5002/ [dostęp: 25 kwietnia 2008].
• Sardegna.com „Isola dell’Asinara” http://www.sardegna.com/code/articolo/TABLE/LOCALITA/id/557/LINGUA/EN [dostęp: 25 kwietnia 2008].