Askesis

Askesis (stgr. ἄσκησις) – ćwiczenie; w filozofii starożytnej fizyczne i duchowe ćwiczenie w cnocie; źródło pojęcia ascezy.

Cynicy

Askesis było pojęciem kluczowym dla etyki w filozofii cynickiej. Dla cyników, cnota wymagała wyrobienia odporności na trudności stawiane przez naturę. Można ją było sobie wyrobić przez hartowanie ciała i ducha i nabycie przyzwyczajeń w panowaniu nad przyjemnościami. Wskazując tę drogę cynicy używali dwóch pojęć: trudu (stgr. πόνος, ponos) i askesis (ćwiczenia)[1][2].

Askesis była ćwiczeniem zarówno ciała, jak i ducha. Diogenes z Synopy wskazywał, że oba rodzaje ćwiczeń nawzajem się wspomagają. Ćwiczenia fizyczne są warunkiem osiągnięcia doskonałości, również moralnej[3]. Askesis pozwala wyzwolić się od związania żądzami i jest warunkiem wolności oraz cnotliwego i, tym samym, szczęśliwego życia[1][2].

Późniejszy rozwój

Askesis pełniło również istotną rolę u neostoickiego filozofa pozostającego pod wpływem cyników, Muzoniusz Rufus. Również dla niego cnota wymagała ćwiczeń w jej praktykowaniu. Przyzwyczajanie ciała do znoszenia niedogodności i cierpień, umiejętność odmawiania sobie przyjemnością warunkiem koniecznym osiągnięcia cnoty[4].

Z pojęcia askesis wykształciło się pojęcie ascezy, rozumianej jako wyrzekanie się przyjemności[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Reale 2004 ↓.
  2. ↑ a b Reale 2012 ↓.
  3. ↑ Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy sławnych filozofów, VI, 70.
  4. ↑ Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, t. 4, Lublin: Wydawnictwo KUL, 1999, s. 122–123.
  5. ↑ Pierre Hadot, Czym jest filozofia starożytna?, Warszawa: Aletheia, 2000, s. 243, ISBN 83-87045-73-X.

Bibliografia