Askos
Askos (stgr. ἀσκός, pol. bukłak) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego do nalewania niewielkich ilości płynów, np. oleju.
Terminologia
Greckie słowo ἀσκός oznacza dosłownie bukłak[1], a więc skórzany worek na substancje płynne. Stąd w Nowym Testamencie, gdy mowa jest o „wlewaniu wina do starych bukłaków”, pojawia się w oryginalnym tekście greckim właśnie słowo ἀσκός[a][2][3][4].
W użyciu powszechnym na południu Europy, jak również w archeologii (ceramologia), askosami nazywa się naczynia z ceramiki przypominające wyglądem worki z koziej skóry używane do trzymania i nalewania płynów[5]. Nie ma dowodów, że starożytni nazywali ten typ ceramiki askosami[6]. Askos używany był, podobnie jak lekyt, jako podręczne naczynie na oliwę[7].
Charakterystyka
W typologii starożytnych greckich naczyń ceramicznych askosy określane są jako niewielkie zamknięte naczynia z uchwytem strzemieniowym i dogodną do polewania płynem formą rurkowatej wylewki (dziobkiem). Askosy w formie kaczek i innych ptaków znane były od VIII w. p.n.e.[8] Zwykła forma aksosu była w powszechnym użyciu na terenie Attyki od 480 r. p.n.e.[1][6]
Askosy w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
Askos joński, 2. poł. VI w. p.n.e.
Askos attycki z dzióbkiem i sitkiem, V w. p.n.e.
Askos apulijski, poł. IV w. p.n.e.
Askos południowoitalski z Nike, koniec IV-III w. p.n.e.
Askos gnathia dekorowany przedstawieniami ptaków, Etruria, ok. 300 p.n.e.
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b Askos. lexico.com. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
- ↑ Matt 9. gntreader.com. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
- ↑ Mark 2. gntreader.com. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
- ↑ Luke 5. gntreader.com. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
- ↑ Ascos. perseus.tufts.edu. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
- ↑ a b Askos. perseus.tufts.edu. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
- ↑ greckie wazy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-07-19].
- ↑ Askos (Brill’s New Pauly). referenceworks.brillonline.com. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
| Naczynia na wino | |
|---|---|
| Naczynia na wodę | |
| Naczynia do mieszania | |
| Do gotowania | |
| Zastawa stołowa | |
| Na perfumy i olejki, weselne |
|
| Ceramika rytualna | |
| Przechowywanie i inne | |
| Inne | |
| Techniki |
|
| Malarstwo wazowe |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Attycka amfora szyjowa czarnofigurowa (142328 MNW), malarz Diosfosa, 500- 475 p. Chr., Strona A: Peleus oddający Achillesa na wychowanie Chironowi, obok pies; strona B: Hermes z kaduceuszem, Maia i baran; postaciom towarzyszą inskrypcje. Warszawa
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Askos gnathia dekorowany przedstawieniami ptaków, Muzeum Narodowe w Warszawie, 198135 MNW
GIF Askos
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Askos (naczynie ceramiczne) z figurką Nike, koniec IV-III w. p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie, 142264/1-2 MNW
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Askos z dzióbkiem i sitkiem, warsztat attycki, V w. przed Chr., niesygnowany, Muzeum Narodowe w Warszawie,198527 MNW
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Askos z nieznanego warsztatu apulijskiego (142255 MNW), wysokość 22 cm, poł. IV w. przed Chr., Muzeum Narodowe w Warszawie
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Askos czerwonofigurowy z przedstawieniem sów (142267 MNW), niesygnowany, Kampania (Italia), IV w. przed Chr., Muzeum Narodowe w Warszawie
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Askos joński, niesygnowany, 2. poł. VI w. przed Chr., Muzeum Narodowe w Warszawie, 147845 MNW