Aspergiloza

Grzybica kropidlakowa [Aspergiloza]
Aspergillosis
ICD-10

B44

B44.0

Inwazyjna grzybica kropidlakowa płuc

B44.1

Inne grzybice kropidlakowe płuc

B44.2

Grzybica kropidlakowa migdałków

B44.7

Grzybica kropidlakowa rozsiana

B44.8

Inne postacie grzybicy kropidlakowej

B44.9

Grzybica kropidlakowa, nie określona

Aspergiloza (łac. aspergillosis) jest zakażeniem lub reakcją alergiczną wywoływaną przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak). Postacie aspergilozy o największym znaczeniu to poważne infekcje płucne u pacjentów z obniżoną odpornością, takich jak chorzy na AIDS, leczeni chemioterapią lub antybiotykami przez dłuższy czas. W alergiach Aspergillus odgrywa mniejszą rolę.

Obraz histopatologiczny inwazyjnej płucnej aspergilozy u pacjenta ze śródmiąższowym zapaleniem płuc. Barwienie metodą Grocotta (srebrem)

Przyczyny, występowanie, czynniki ryzyka

Aspergillus występuje na całym świecie. Wzrasta w ziemi, na martwych liściach, w żywności, spichrzonym zbożu, kompoście oraz innej rozkładającej się roślinności. Można go także znaleźć w farbach, nawiewach powietrznych, a nawet w środkach odkażających. Aspergillus wywołuje trzy główne postacie choroby:

  • reakcja alergiczna u ludzi chorych na astmę (alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna)
  • kolonizacja i wzrost w uszkodzeniach płuc (jak w wyniku gruźlicy czy ropnia płuca), które uległy wyleczeniu z pozostawieniem jamy, w zatokach nosowych lub w jamie ucha, gdzie wytwarza postać zwaną grzybniakiem kropidlakowym (aspergilloma)
  • inwazyjna infekcja systemowa z zapaleniem płuc, martwicą w jamie nosowej lub zapaleniem ucha oraz martwicą, która rozprzestrzenia się do innych części ciała poprzez krążenie (aspergillosis invasiva).

Postać inwazyjna może zająć oko (powodując ślepotę), a także każdy inny narząd ciała, ale zwłaszcza serce, płuca, mózg i nerki. Trzecia postać występuje prawie wyłącznie u ludzi z obniżoną odpornością z powodu nowotworu złośliwego, AIDS, terapii immunosupresyjnej (u biorców przeszczepów), przyjmowania wysokich dawek sterydów, chemioterapii lub innych chorób, w których występuje obniżona zawartość białych krwinek.

Objawy

W alergicznej aspergilozie oskrzelowo-płucnej mogą wystąpić objawy podobne, jak w astmie oskrzelowej, tj. kaszel, świsty (związane ze zwężeniami dróg oddechowych), a także gorączka, utrata wagi ciała i złe samopoczucie.

W zakażeniu inwazyjnym występują:

Badania

Do wykrycia aspergilozy stosuje się:

  • testy serologiczne wykrywające przeciwciała anty-Asprgillus oraz antygeny kropidlaka
  • zdjęcie rentgenowskie lub tomografię komputerową klatki piersiowej (może być obecny m.in. objaw powietrznego rąbka w kształcie półksiężyca)
  • wyizolowanie i hodowlę grzyba z plwociny
  • pobranie biopsji tkankowej
  • badanie poziomu immunoglobulin IgE – podniesienie ich poziomu sugeruje możliwość wystąpienia aspergilozy.

Gdy grzyb nacieka oskrzela można czasami zauważyć łańcuchy konidiów w plwocinie.

Leczenie

Sposób leczenia aspergilozy zależy od jej postaci.

  • W przypadku reakcji alergicznej stosuje się leczenie objawowe, a także odczulanie. Należy również unikać ekspozycji na Aspergilusa.
  • Grzybniak kropidlakowy podlega leczeniu chirurgicznemu.
  • Przy postaci inwazyjnej stosuje się terapię amfoterycyną B, itrakonazolem i worikonazolem[1].

Rokowanie

Rokowanie w aspergilozie zależy od jej postaci, a także od stanu odporności organizmu. Najlepsze rokowanie dotyczy postaci alergicznej, w której najczęściej dochodzi do poprawy stanu pacjenta. Postać inwazyjna jest nieraz trudna w leczeniu i może nawet doprowadzić do śmierci, jeśli nie uda się opanować choroby.

Powikłania

W postaci płucnej aspergilozy powikłaniem może być krwotok, natomiast w przypadku stosowania w leczeniu amfoterycyny B może dojść do uszkodzenia nerek.

Zapobieganie

Zapobieganie aspergilozie sprowadza się do unikania stanów związanych z obniżoną odpornością, takich jak AIDS czy leczenie immunosupresyjnie (w tym często kortykosterydami).

Przypisy

  1. Raoul Herbrecht i inni, Voriconazole versus amphotericin B for primary therapy of invasive aspergillosis, „The New England Journal of Medicine”, 347 (6), 2002, s. 408-15, DOI10.1056/NEJMoa020191, PMID12167683.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Pulmonary aspergillosis (1) invasive type.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to KGH (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Histopathologic image of pulmonary invasive aspergillosis in a patient with interstitial pneumonia. Autopsy material. Grocott's methenamine silver stain.