Aswa

Aswa
Асва
CzęstotliwośćMiesięcznik
Państwo II Rzeczpospolita
AdresWilno
WydawcaP. Radziuk
Organ prasowyKomunistyczna Partia Zachodniej Białorusi
Pierwszy numer25 marca 1934
Ostatni numer25 sierpnia 1934
Redaktor naczelnyP. Radziuk
Stali współpracownicyMikoła Zasim

Aswa (biał. Асва) – białoruskojęzyczne czasopismo humorystyczno-satyryczne ukazujące się legalnie w Wilnie od 25 marca do 25 sierpnia 1934 roku. Redagował i wydawał je student Uniwersytetu im. Stefana Batorego P. Radziuk na polecenie Komitetu Centralnego nielegalnej w Polsce Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi (KPZB)[1][2]. Periodyk stanowił nieoficjalny organ partii[3].

Czasopismo kontynuowało tradycję zamkniętego wcześniej przez polskie władze białoruskojęzycznego czasopisma „Małanka” oraz gazet „Biełaruskaja Hazieta” i „Litaraturnaja Staronka”[1][2]. Na jego łamach wyrażane były poglądy radykalnie nastawionej części białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce, przede wszystkim nizin społecznych, identyfikującej się z postulatami inteligencji i młodzieży związanej z KPZB[1]. Jako swój cel deklarowało „pogłębienie społecznej i narodowej świadomości mas pracujących”[4]. Poruszało problemy kryzysu gospodarczego lat 30., zubożenia wsi[4][2], komentowało kwestie polityki wewnętrznej i zagranicznej[4]. Wyrażało sprzeciw wobec rozwoju narodowego socjalizmu w Niemczech i „polskiego szowinizmu”[4][2]. Krytycznie odnosiło się do polityki rolnej polskiego rządu, przede wszystkim do chutoryzacji i „fetyszyzacji” kultury rolnej jako panaceum na wszystkie problemy wsi. Wchodziło w polemikę z częścią polskiej prasy[4]. Przeważającą formą obecną na łamach pisma była satyra[1] (np. rysunki o takim charakterze[2]), ale ukazywały się także: publicystyka obywatelska, wiersze, deklaracje w formie wierszowanej i prozą, grupowe pisma robotników[1][2]. Z czasopismem współpracowała grupa młodych pisarzy związanych ideologicznie z lewicowym ruchem robotniczym i wiejską biedotą[4] (m.in. Mikoła Zasim[5]).

Ogółem ukazało się 6 numerów[1][2]. Po ostatnim wydaniu pismo zostało zabronione przez polskie władze, a jego twórca skazany na 6 lat więzienia[4][2].

Oceny

Zdaniem dr Małgorzaty Moroz, „Aswa” nie była czasopismem reprezentatywnym dla białoruskojęzycznej prasy w II Rzeczypospolitej; stanowiła raczej jej margines[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Калеснік 1993 ↓, s. 203
  2. ↑ a b c d e f g h Беларуская… ↓, s. 22
  3. ↑ a b Moroz 2001 ↓, s. 13
  4. ↑ a b c d e f g Калеснік 1993 ↓, s. 204
  5. ↑ Калеснік 1996 ↓, s. 409

Bibliografia

  • У. А. Калеснік: «Асва». W: Рэдкал.: М. В. Біч і інш.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. T. 1: А — Беліца. Mińsk: „Biełaruskaja Encykłapiedyja” im. Piatrusia Brouki, 1993, s. 203–204. ISBN 5-85700-074-2. (biał.)
  • «Асва». W: Рэдкал.: Г.П.Пашкоў і інш.: Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. T. 2: Аршыца — Беларусцы. Mińsk: Biełaruskaja Encykłapiedyja, 1996, s. 22. ISBN 985-11-0061-7. (biał.)
  • Уладзімір Калеснік: Засім Мікола. W: Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. T. 3: Гімназіі — кадэнцыя. Mińsk: „Biełaruskaja Encykłapiedyja” im. Piatrusia Brouki, 1996, s. 409. ISBN 985-11-0041-2. (biał.)
  • Małgorzata Moroz: „Krynica”. Ideologia i przywódcy białoruskiego katolicyzmu. Wyd. 1. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, 2001, s. 230. ISBN 83-915029-0-2.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).