Asystent sędziego

Asystent sędziego – pracownik sądu, prawnik z przygotowaniem praktycznym. Na zlecenie sędziego i pod jego kierunkiem wykonuje czynności administracji sądowej i czynności przygotowania spraw sądowych do ich rozpoznania. Stanowisko istnieje w sądach powszechnych, administracyjnych i wojskowych.

Celem powołania asystentów sędziego jest odciążenie sędziów od czynności niepolegających na orzekaniu. Instytucja asystenta sędziego od wielu lat istnieje na zachodzie Europy, w Polsce pojawiła się po nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych zmierzającej do usprawnienia pracy sądów.

W sądzie powszechnym

Na zlecenie sędziego i pod jego kierunkiem asystent sędziego sporządza projekty zarządzeń, orzeczeń lub ich uzasadnień. Na zlecenie sędziego asystent sędziego samodzielnie:

  1. dokonuje analizy akt sprawy we wskazanym zakresie;
  2. kontroluje stan spraw odroczonych, zawieszonych lub oczekujących na podjęcie czynności przez sędziego albo sąd;
  3. zwraca się do osób i instytucji o nadesłanie informacji lub dokumentów niezbędnych do przygotowania sprawy do rozpoznania;
  4. sporządza odpowiedzi na pisma niebędące pismami procesowymi;
  5. gromadzi, we wskazanym zakresie, orzecznictwo i literaturę przydatne do rozpoznawania spraw lub wykonywania innych zadań powierzonych sędziom w danym wydziale.

Na stanowisku asystenta sędziego może być zatrudniony ten, kto jest obywatelem RP i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich, jest nieskazitelnego charakteru, ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce, a także ma przynajmniej 24 lata.

Nabór na stanowisko asystenta przebiega w formie konkursu. Asystent sędziego po przepracowaniu czterech lat na tym stanowisku lub na stanowisku referendarza sądowego może zgłosić do Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wniosek o dopuszczenie go do egzaminu sędziowskiego na miesiąc przed przeprowadzeniem egzaminu, jednocześnie uiszczając wymaganą opłatę.

Szczegółowy zakres i sposób wykonywania czynności przez asystentów sędziów, określa Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu, mając na uwadze zasady sprawności, racjonalności, ekonomicznego i szybkiego działania, zapewniając rzetelne wykonywanie powierzonych zadań.

W sądach szczególnych

Asystent sądu administracyjnego na polecenie sędziego i pod jego kierunkiem wykonuje zadania administracyjne i przygotowuje sprawę do rozpoznania. Po 5. latach może awansować na starszego asystenta (jeśli nie był karany dyscyplinarnie i miał pozytywne oceny roczne). Wymagania: obywatelstwo polskie i pełnia praw, nieskazitelny charakter i ukończone studia prawnicze[1].

Asystent sędziego sądu wojskowego jednocześnie jest osobą powołaną do zawodowej służby wojskowej. Asystentów w sądownictwie wojskowym wprowadzono ustawą, która weszła w życie 17 czerwca 2011 r.[2] Na mocy tej ustawy dotychczasowych asesorów przeniesiono na stanowiska asystentów.

Przypisy

  1. ↑ Art. 27a ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 137)
  2. ↑ Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. nr 113, poz. 659)

Bibliografia

  • Art. 155 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2072)
  • K. Sadowski, O.M. Piaskowska, D. Kotłowski, Asystent sędziego w sądzie powszechnym, CH Beck, Warszawa 2010
  • K. Sadowski, O.M. Piaskowska, D. Kotłowski, Metodyka pracy asystenta sędziego, CH Beck, Warszawa 2010