Aszur-nadin-apli

Aszur-nadin-apli (akad. Aššur-nādin-apli^[1][2]; w transliteracji z pisma klinowego zapisywane ^mdaš-šur-na-din-IBILA i ^m(d)aš-šur-SUM-IBILA^[1][2]; tłum. „Aszur jest tym, który daje następcę”^[2]) – król Asyrii w latach 1206-1203 p.n.e.^[2][3], syn Tukulti-Ninurty I (1243-1207 p.n.e.)^[2]; według Asyryjskiej listy królów panować miał przez 3 (kopie B i C) lub 4 (kopia A) lata^[4].

W zachowanych kopiach Asyryjskiej listy królów nie ma zgody co do tego, kto był następcą Tukulti-Ninurty I. Według kopii A i B miał nim być Aszur-nadin-apli, natomiast według kopii C Aszur-nasir-apli^[4]. Zdaniem uczonych niezgodność ta wynikła najprawdopodobniej z faktu istnienia dwóch synów Tukulti-Ninurty I noszących bardzo podobne imiona: Aszur-nadin-apli i Aszur-nasir-apli (w zapisie klinowym zapis obu imion różni się tylko jednym znakiem)^[5]. Pierwszy, Aszur-nadin-apli, znany jest z własnych inskrypcji królewskich odkrytych w mieście Aszur^[5]. Drugi, Aszur-nasir-apli, znany jest ze swej roli, jaką odegrał w zabójstwie swego ojca:

Ponieważ według skrybów układających Asyryjską listę krolów tylko jeden z synów Tukulti-Ninurty I został jego następcą, przyjmuje się, iż był nim Aszur-nadin-apli, jako że tylko jego inskrypcje królewskie są znane^[5]. Aszur-nasir-apli najprawdopodobniej nigdy nie przejął tronu asyryjskiego, a jeżeli nawet udało mu się tego dokonać, to w dość krótkim czasie musiał zostać z niego usunięty przez swego brata^[5].

Sam Aszur-nadin-apli znany jest z trzech inskrypcji pochodzących z Aszur^[1]. Pierwsza, najdłuższa z nich, zapisana na glinianej tabliczce, zaczyna się od prologu wymieniającego tytulaturę tego króla:

Autografia inskrypcji Aszur-nadin-szumi z jednej z cegieł znalezionych w Aszur. Inskrypcja ta brzmi: „(Własność) pałacu Aszur-nadin-apli, króla wszechświata, syna Tukulti-Ninurty, też króla wszechświata; własność pałacu”^[1]

Dalej inskrypcja ta opisuje jak król ten skierował wody rzeki Tygrys z powrotem do jej starego koryta, pozyskując tym samym nowe tereny pod uprawę wokół Aszur^[1]. Na pamiątkę tego osiągnięcia Aszur-nadin-apli rozkazał wznieść na brzegu Tygrysu, przy wejściu do miasta, sanktuarium („Dom mego królewskiego posągu”)^[1]. Druga, krótka inskrypcja tego władcy, znana jest z dwóch identycznych kopii umieszczonych na cegłach^[1]. Wymienia ona jego imię i nazywa go „królem wszechświata”^[1]. Z trzeciej inskrypcji, umieszczonej na fragmencie naczynia, zachowała się jedynie część jego imienia^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Capraro M., Aššur-nādin-apli, w: Radner K. (red.), The Prosopography of the Neo-Assyrian Empire, t. 1/I (A), 1998, s. 202.
• Grayson A.K., Assyrian Royal Inscriptions, tom I (From the Beginning to Ashur-resha-ishi I), seria Records of the Ancient Near East (RANE), Otto Harrassowitz, Wiesbaden 1972.
• Grayson A.K., Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
• Grayson A.K., Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 86-135.