Atanazy Boryniec

Atanazy Boryniec

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	2 grudnia 1901 Jasień
Data śmierci	18 czerwca 1963
Profesor
Specjalność: modyfikacja celulozy, synteza polimerów włóknotwórczych
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1933 Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1951
Profesura	1954
Dziekan
Wydział	Włókienniczy PŁ
Okres spraw.	1954–1964
Odznaczenia

Grób profesora Atanazego Boryńca na Starym Cmentarzu w Łodzi

Atanazy Boryniec (ur. 2 grudnia 1901 w Jasieniu w powiecie kałuskim, zm. 18 czerwca 1963) – polski włókiennik, profesor Politechniki Łódzkiej.

Jego ojciec, Michał, był nauczycielem i kierownikiem wiejskiej szkoły powszechnej w Jasieniu, matka Maria, z domu Eckert, zajmowała się rodziną. Ukończył gimnazjum w pobliskim Kałuszu, egzamin dojrzałości złożył w 1922 roku we Lwowie. Po odbyciu służby wojskowej w VI Pułku Ułanów Kaniowskich w Stanisławowie, w latach 1924–1929 studiował chemię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tamże w 1933 roku uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie chemii.

W 1930 roku rozpoczął pracę w laboratorium badawczym w Tomaszowskiej Fabryce Sztucznego Jedwabiu. Od tego czasu na trwałe związał się z przemysłem włókien sztucznych i prowadził badania naukowe w tej dziedzinie. Kierował zakładowym laboratorium badawczym i zajmował się doskonaleniem technologii sztucznego jedwabiu wytwarzanego metodą wiskozową, między innymi opracował metodę oceny makroniejednorodności wiskozy. W 1946 roku został dyrektorem technicznym Tomaszowskich Zakładów Włókien Sztucznych, a trzy lata później dyrektorem ds. produkcji. W tym okresie uczestniczył w odbudowie zakładów włókien sztucznych we Wrocławiu i Jeleniej Górze oraz szkolił kadry dla potrzeb tego przemysłu.

W 1949 roku został zatrudniony w Politechnice Łódzkiej, gdzie stworzył pierwszą w Polsce Katedrę Technologii Włókien Sztucznych i Syntetycznych, którą kierował aż do śmierci. W 1951 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego. W tym okresie między innymi opracował metodę produkcji jedwabiu wiskozowego przeznaczonego na kordy do opon samochodowych, za co wraz z zespołem otrzymał nagrodę państwową. Był również autorem obszernej monografii nt. technologii włókien sztucznych i współautorem skryptów. Jego badania naukowe koncentrował głównie nad modyfikacją celulozy, nowymi sposobami jej siarczkowania i syntezą polimerów włóknotwórczych. Badania te doprowadziły do skonstruowania tzw. przędzarki lewarowej. Uzyskał wiele patentów. Wypromował 5 doktorów.

Przez cztery kolejne kadencje w latach 1954–1964 był dziekanem Wydziału Włókienniczego Politechniki Łódzkiej. W 1954 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1960 roku profesorem zwyczajnym.

Był m.in. wiceprzewodniczącym Komitetu Nauk Chemicznych PAN, członkiem Rady Naukowej Instytutu Włókien Sztucznych i Syntetycznych w Łodzi, członkiem założycielem Stowarzyszenia Wynalazców Polskich. Był inicjatorem i organizatorem współpracy międzynarodowej w dziedzinie technologii włókien sztucznych i chemii polimerów. Za swoją działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną był wielokrotnie wyróżniany i odznaczany, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, zespołową nagrodę państwową III stopnia oraz Nagrodą Naukową m. Łodzi.

Łączyła go wieloletnia przyjaźń z poetą i fraszkopisarzem Janem Sztaudyngerem.

Został pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Bibliografia

• Ewa Chojnacka, Zbigniew Piotrowski, Ryszard Przybylski (red.): Profesorowie Politechniki Łódzkiej 1945–2005. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2006, s. 27.
• Kalendarium chemików polskich i europejskich: Atanazy BORYNIEC (1901–1963). miesiecznikchemik.pl. [dostęp 2015-01-24].