Atani (Śródziemie)
Atani (qya. drudzy, l.poj. Atan) – określenie wszystkich ludzi ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, nadane im w Valinorze. W Śródziemiu nazywano tak Edainów.
Charakterystyka
Ludzie stanowili młodsze pokolenie Dzieci Ilúvatara (Młodsze Dzieci Ilúvatara) i drugą rozumną rasę Śródziemia. Dzieje świata są związane z ich nieskrępowanym rozwojem, bowiem Muzyka dająca Ainurom pogląd na przyszłość trwała do tego momentu, kiedy śpiewano o przebudzeniu Atanich.
Ludzie przebudzili się na wschodzie kontynentu, w Hildórien (leżącym nieopodal Cuiviénen), wraz z pierwszym wschodem Anara, w Pierwszej Erze. Szybko znaleźli się w zasięgu zainteresowania Morgotha, któremu łatwiej było ich nagiąć swojej woli, gdyż byli słabsi od Quendich. Stąd większość ludzi nie miała wiadomości na temat Ilúvatara czy Valarów. Ci, którzy wyruszyli w zachodnim kierunku w poszukiwaniu spokojniejszego życia, poznali elfów, sprzymierzyli się z nimi i zostali przez nich nazwani Edainami.
W Drugiej Erze ze wschodu napłynęła do Rhovanionu nowa fala plemion. Byli między nimi Nortowie. Ci, którzy pozostali, zwani byli w Trzeciej Erze Easterlingami.
W Czwartej Erze, gdy Quendi w większości odeszli do Amanu, a populacje krasnoludów i entów coraz szybciej się kurczyły, ludzie stali się w Śródziemiu dominującą rasą.
Do rasy ludzi pierwotnie należeli także hobbici.
Główną cechą ludzi odróżniającą ich od Quendich jest śmiertelność, prawo do odejścia od spraw świata, nazywana Darem Ilúvatara. Poza tym Atani byli od Pierworodnych słabsi fizycznie (m.in. podatni na choroby) oraz – z wyjątkami – nie mieli zdolności nadprzyrodzonych[1].
Inne nazwy
Ludzie byli różnie określani przez Eldarów. Poza pierwszym Atani, byli też znani jako: Hildorowie (qya. Następcy), Apanónarowie (qya. Później Urodzeni), Engwarowie (qya. Chorowici), Fírimarowie (qya. Śmiertelni)[2].
Plemiona ludzi
Beorningowie
Zamieszkiwali tereny pomiędzy Górami Mglistymi a Mroczną Puszczą. Wywodzili się od Beorna, człowieka mającego zdolność zamieniania się w czarnego niedźwiedzia. Podobno jego potomkowie również zachowali tę cechę.
Byli waleczni i odważni. Panowali nad głównym szlakiem do krajów południowych. Za panowania tego rodu resztki goblinów przepędzono z Gór Mglistych i nowy pokój nastał na kresach Dzikiego Kraju[3]. Hodowali m.in. kozy, konie, kuce, owce, psy.
Znani byli z wyrobu miodowych ciasteczek.
Dúnedainowie
Easterlingowie
Edainowie
Éothéodzi
Gondorczycy
Haradrimowie
Żyli w południowym Śródziemiu, w Haradwaith. Przez długie wieki aż do czasów króla Elessara walczyli z Gondorem o jego południowe prowincje. W czasie Wojny o Pierścień przybyli na wojnę z mûmakilami. Po upadku Saurona poddali się Gondorowi.
Wraz z orkami, trollami, Easterlingami i Variagami brali udział w bitwie na polach Pelennoru, w której wraz z Easterlingami walczyli do końca.
Korsarze
Nortowie
Rohirrimowie
Umarli z Dunharrow
Variagowie
Pochodzili z Khandu, krainy leżącej na południowy wschód od Mordoru. W czasie Wojny o Pierścień byli jednym z trzech ludzkich plemion (obok Easterlingów z Rhûnu i Haradrimów), które walczyły po stronie Saurona.
Wosowie
Zwani byli także Drúedainami.
Mieli krótkie nogi, mocne ramiona, krępe tułowie i ogorzałą skórę. Prowadzili dziki tryb życia mieszkając w lesie Drúadan w Anórien u stóp Ered Nimrais, istniały jednak też plemiona mieszkające między Iseną a Górami Białymi, w Druwaith Iaur (według Niedokończonych opowieści tamtejsi Wosowie zniszczyli niedobitki armii Sarumana, które pierzchły na zachód po pierwszej bitwie u brodów na Isenie).
Mieli szeroką wiedzę o roślinach, używali zatrutych strzał, a także dmuchawek.
Według Niedokończonych opowieści Wosowie z Pierwszej Ery (mieszkający w Ossiriandzie) tworzyli posągi strażnicze (przedstawiające Wosa siedzącego na zabitym orku), które były związane z ich właścicielem i w razie niebezpieczeństwa ożywały. Twórca posągu był jednak związany z nimi cieleśnie na tyle, że pojawiały się na jego ciele wszelkie rany i obrażenia, jakich doznała jego figura.
Między innymi przez Rohirrimów uważani byli za obcych i nieprzyjaznych. Gondorczycy zwali ich Dzikimi Ludźmi z lasu Drúadan i mawiano, że są potomkami Pukelów.
W czasie Wojny o Pierścień Wosowie (na czele z Ghân-buri-Ghânem) pomogli ruszającym na odsiecz Gondorowi Rohirrimom. Po ostatecznym zwyciężeniu Saurona król Gondoru wręczył Wosom we wieczyste władanie Las Drúadan.
Woźnicy
Byli konfederacją plemion ludzi z zachodu[4]. Cechą charakterystyczną Woźników było wędrowanie w wozach i walka w rydwanach. Po Wielkim Morze, który znacznie osłabił Gondor, w 1856 roku Trzeciej Ery najechali go znienacka i pokonali armię króla Narmacila II w Bitwie na Równinach. Po bitwie ograbili Rhovanion. Skutkiem bitwy była utrata przez Gondor wszystkich ziem na wschód od Anduiny, z wyjątkiem Ithilien.
Zostali pokonani przez syna Narmacila II, Calimehtara w Bitwie na Dagorlad. Ponownie zaatakowali Gondor w 1944 roku Trzeciej Ery, sprzymierzając się z Haradrimami. Udało im się w Bitwie na Dagorlad zabić króla Ondohera i jego synów, lecz nie osiągnęli innych sukcesów. W trakcie marszu przez Ithilien, wpadli w zasadzkę przygotowaną przez Eärnila i zostali pokonani w Bitwie o Obóz. Po tej porażce nigdy więcej nie zagrozili Gondorowi[5].
Przypisy
- ↑ Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: Amber, 2002, s. 170–171. ISBN 83-241-0200-0.
- ↑ XII: Ludzie. W: J.R.R. Tolkien: Silmarillion: Quenta Silmarillion. Warszawa: Amber, s. 142. ISBN 978-83-241-4999-5.
- ↑ J.R.R. Tolkien: Hobbit. Warszawa: Iskry, 2001, s. 226. ISBN 83-207-1474-5.
- ↑ Dodatek A, [w:] J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Amber, s. 346.
- ↑ J.R.R. Tolkien: Królowie Númenoru – Gondor i spadkobiercy Anáriona. W: Powrót króla. Warszawa: Muza SA, 2002, s. 416 – 417. ISBN 83-207-1681-0.
Bibliografia
- Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: Amber, 2002. ISBN 83-241-0200-0.
| ||||||||||||||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
(c) Jan Pospíšil, CC BY-SA 4.0
1. Young Haradrim noble probably just arrived from a hunt, because he's wearing a hunting skirt. He quickly put on the ceremonial coat to honor the occasion. 2. A companion of the young noble - probably one of his elite guard - presents a feather from a helmet plume of a defeated enemy. He's just arrived from the battlefield so he still wears a cuirass, but he put on a tiara with the household knot instead of a helmet. (description by Merlkir : http://merlkir.deviantart.com/art/Harad-victory-celebration-117982762)
"Arda" (świat Śródziemia) w piśmie tengwar (w zapisie dla Quenyi) J. R. R. Tolkiena.
(c) Jan Pospíšil, CC BY-SA 4.0
A Variag cavalry from Khand (Terre du Milieu).