Ataraksja
Ataraksja (stgr. αταραξια – brak zamętu, niepokoju) – postawa niewzruszoności, równowagi i spokoju ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka. Jedna z cech mędrca według filozofów hellenistycznych.
Filozofia starożytna
Stan ataraksji osiągany jest przez wyzbycie się nadmiernych pragnień oraz lęku przed śmiercią i cierpieniem, a znajdowanie radości duchowych, których źródłem jest cnota i rozum. Jest to stan doskonały, stanowiący warunek szczęścia, a niekiedy nawet z nim tożsamy[1].
Pojęcie ataraksji wprowadzone zostało przez Demokryta[1], a upowszechniło się wśród filozofów epoki hellenistycznej, w poszczególnych szkołach przyjmując nieco odmienne znaczenia[2]:
- Epikureizm: jest utożsamiana z przyjemnością katastematyczną i brakiem cierpienia (aponią);
- Stoicyzm: jest utożsamiana z apatheią, czyli brakiem namiętności. Stoicyzm początkowo nie używał tego pojęcia. Pojawiło się ono u stoików w epoce przed Cyceronem;
- Sceptycyzm Pirrona: to brak wzburzeń i spokój wewnętrzny;
- Akademicy, perypatetycy i późni sceptycy: tożsama z metriopatią - miarkowaniem namiętności.
Przypisy
Bibliografia
- Antoni Podsiad, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001, s. 80-81, ISBN 83-211-1305-2.
- Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, t. 5, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012, s. 34-35.