Aterektomia

Rodzaje aterektomii.
Przekrój tętnicy wieńcowej ze złogami miażdżycowymi. Barwienie trichromem Massona.

Aterektomia (ang. atherectomy) – zabieg przezskórny mający na celu usunięcie złogów miażdżycowych powodujących zwężenie światła naczynia. Fizyczne usunięcie złogów odróżnia tę metodę od angioplastyki, w której złogi są przyciskane do ściany naczynia. W wyniku poszerzenia światła naczynia dochodzi do poprawy przepływu krwi i zmniejszenia niedokrwienia, a tym samym wydłużenia dystansu chromania przestankowego, osłabienia dolegliwości dławicowych. Stosowana jest w chorobie tętnic obwodowych[1], w chorobie wieńcowej jest metodą mniej skuteczną[2]. Najczęściej jest stosowana w przypadku zmian zwapniałych, zmian w rozwidleniach naczyń lub zmian wynikających z restenozy w stencie[3][4]. Kliniczne zastosowanie znalazły aterektomia kierunkowa (DCA – Directional Coronary Atherectomy), aterektomia ssąca (TEC – Transluminal Extraction Catheter) i rotablacja.

Aterektomia kierunkowa

Aterektomia kierunkowa polega na stopniowym ścinaniu złogów wpuklających się do światła tętnicy lub pomostu żylnego oraz gromadzeniu ściętych fragmentów wewnątrz aterektomu, które następnie są usuwane łącznie z urządzeniem[5]. Oprócz fizycznego usunięcia złogów światło naczynia ulega rozszerzeniu w wyniku samego rozciągnięcia sztywnym urządzeniem oraz w wyniku jednoczesnego zastosowania angioplastyki balonowej. Jest stosowana do usuwania zmian niekoncentrycznych. Aterektom kierunkowy jest zbudowany z cewnika zakończonego sztywnym cylindrem w kształcie walca, posiada stożek będący zbiornikiem na ścinki[5].

Aterektomia ssąca

Aterektomia ssąca polega na rozdrobnieniu wewnątrznaczyniowych złogów za pomocą obrotowej turbinki. Ścięty materiał jest zasysany przez mechanizm próżniowy i usuwany poza organizm[5].

Rotablacja

Rotablacja również polega na rozdrobnieniu złogów za pomocą obrotowego bora. W odróżnieniu od poprzednich metod ścięty materiał jest znacznie drobniejszy i nie jest odprowadzany za pomocą urządzenia[5]. Skrawki zeszlifowanych tkanek są na tyle drobne, by mogły bezpiecznie odpłynąć z prądem krwi, nie powodując zatoru obwodowego[5]. Jest stosowana w zmianach rozsianych i zwapniałych, również w udrożnieniu zarośniętych pomostów aortalno-wieńcowych.

Technika zabiegu

Aterektom jest wprowadzany do pożądanej tętnicy poprzez nakłucie tętnicy udowej metodą Seldingera. Pod kontrolą skopii jest ustawiany we właściwe miejsce i następnie zostaje ufiksowany do światła tętnicy. Aterektom musi być tak ustawiony by jego okienko, w którym złogi będą dostępne dla noża, obejmowało zmianę. Operator uruchamia nóż wirujący z prędkością 150 000 obrotów na minutę[6] i delikatnie go przesuwa, ścinając kolejne fragmenty tkanki. Następnie urządzenie obraca się, by objąć kolejne fragmenty zwężenia. Zwapniałe naczynie z blaszkami miażdżycowymi jest mniej elastyczne w porównaniu do naczyń bez zmian. Bardziej elastyczna ściana naczynia odgina się od cylindra, co zmniejsza ryzyko urazu[7].

Skuteczność

Aterektomia może być alternatywą dla angioplastyki balonowej, jednak jej przewaga nie jest dostatecznie udokumentowana[8][9]. Istnieją badania wskazujące na większą skuteczność łączenia aterektomii razem z angioplastyką balonową z wszczepieniem stentu[10].

Powikłania

  • ostra lub podostra zakrzepica poszerzanego naczynia w wyniku uszkodzenia jej ściany (do 2,6% przypadków)[8][6],
  • rozwarstwienie naczynia[8],

Powikłania występują u 1,5-2%[3] zabiegów przy skuteczności 80-99%[3].

Przypisy

  1. ↑ Shrikhande G.V., McKinsey J.F.. Use and abuse of atherectomy: where should it be used?. „Semin Vasc Surg.”, 2008-12. DOI: 10.1053/j.semvascsurg.2008.11.007.. PMID: 19073311. 
  2. ↑ Wasiak J i inni, Percutaneous transluminal rotational atherectomy for coronary artery disease, Cochrane Summaries, 2012.
  3. ↑ a b c Saland K.E., Cigarroa J.E., Lange R.A., Hillis L.D.. Rotational atherectomy. „Cardiol Rev.”, 2008-05. PMID: 11174891. 
  4. ↑ Tran T., Brown M., Lasala J.. An evidence-based approach to the use of rotational and directional coronary atherectomy in the era of drug-eluting stents: when does it make sense?. „Catheter Cardiovasc Interv.”, 2008-11. DOI: 10.1002/ccd.21676.. PMID: 18942126. 
  5. ↑ a b c d e Grażyna Brzezińska-Rajszys, Marek Dąbrowski, Witold Rużyłło, Witold Rużyłło: Kardiologia interwencyjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3329-8.
  6. ↑ a b Tomey M.I., Kini A.S., Sharma S.K.. Current Status of Rotational Atherectomy. „JACC Cardiovasc Interv.”, 2014-03. DOI: 10.1016/j.jcin.2013.12.196.. PMID: 24630879. 
  7. ↑ Heuser R.R.. Treatment of lower extremity vascular disease: the Diamondback 360 degrees Orbital Atherectomy System. „Expert Rev Med Devices.”, 2008-05. DOI: 10.1586/17434440.5.3.279.. PMID: 18452376. 
  8. ↑ a b c Ambler G.K., Radwan R., Hayes P.D., Twine C.P.. Atherectomy for peripheral arterial disease. „Cochrane Database Syst Rev.”, 2014-03. DOI: 10.1002/14651858.CD006680.pub2.. PMID: 24638972. 
  9. ↑ Wasiak J, Law J, Watson P, Spinks A. Percutaneous transluminal rotational atherectomy for coronary artery disease. „Cochrane Database Syst Rev.”, 2012-12. DOI: 10.1002/14651858.CD003334.pub2. PMID: 23235596. [dostęp 2014-04-12]. 
  10. ↑ Eroshkin I.A., Eroshenko A.V., Eroshenko A.V., Karpalov V.T.. Directional catheter-mediated atherectomy as a method for treatment of occlusive and stenotic lesions of lower-limb arteries. „Angiol Sosud Khir.”, 2009. PMID: 20394332. 

Bibliografia

  • Grażyna Brzezińska-Rajszys, Marek Dąbrowski, Witold Rużyłło, Witold Rużyłło: Kardiologia interwencyjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3329-8.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
RCA atherosclerosis.jpg
Autor: Nephron, Licencja: CC BY-SA 3.0
Low magnification micrograph of the distal right coronary artery with complex atherosclerosis and luminal narrowing. Masson's trichrome.

Arteries have three layers (tunica intima, tunica media and tunica adventitia). These can be seen on the micrograph:

  • Adventitia (outermost layer) = green fluffy material (collagen),
  • Media (middle (muscular) part) = red (smooth muscle actin),
  • Intima (inner part, in contact with the blood) = green (collagen) with some red (smooth muscle actin).

Features of atherosclerosis seen on the micrograph:

  • The tunica intima is severely thickened; it measures up to approximately 1/3 of a millimetre. Normally, it is one cell layer thick (approximately 10 micrometres).
  • There is fragmentation of the internal elastic lamina (a very thin black wavy layer) between the intima and media.
  • There is a partial duplication of the internal elastic lamina.
  • There is smooth muscle infiltration of the intima (from the media), i.e. red staining of the intima.
  • There is significant luminal narrowing. The section of the artery shown has only 25-35% of the cross-sectional area it once had; the artery's original lumen was approximately where the double layer of elastin is seen (the internal elastic lamina).

Features that may be seen in atherosclerosis but are not evident in the micrograph:

Blausen 0064 Atherectomy.png
Autor: Blausen Medical Communications, Inc., Licencja: CC BY 3.0
Atherectomy. See a full animation of this medical topic.