Atolówka

Atolówka

Gygis alba[1]
(Sparrman, 1786)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Parvordo	Larida
Nadrodzina	Laroidea
Rodzina	mewowate
Podrodzina	Gyginae Verheyen, 1959
Rodzaj	Gygis[2] Wagler, 1832[3]
Gatunek	atolówka
Synonimy
Rodzaju: Alphagygis Mathews, 1914[4] Gatunku: Sterna alba Sparrman, 1786[5]
Podgatunki
G. a. alba (Sparrman, 1786) G. a. candida (J. F. Gmelin, 1789) G. a. microrhyncha H. Saunders, 1876 G. a. leucopes Holyoak & Thibault, 1976
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
obszary lęgowe      obszary nielęgowe

Atolówka^[7], rybitwa biała^[8] (Gygis alba) – gatunek średniej wielkości ptaka, jedyny przedstawiciel podrodziny atolówek (Gyginae)^[7] w rodzinie mewowatych (Laridae), spotykany na oceanach świata w strefie tropikalnej. Rozpowszechniona jest przede wszystkim na Pacyfiku i Oceanie Indyjskim, gniazduje także na niektórych wyspach południowego Atlantyku. Na niektórych wyspach jest osiadła, na inne przylatuje tylko na lęgi, ale trasy wędrówek poza sezonem lęgowym nie zostały jeszcze poznane^[6].

Systematyka

Etymologia

• Gygis: gr. γυγης gugēs – mityczny ptak morski wspomniany przez Dionizjosa^[9].
• alba: łac. albus – biały, zupełnie biały^[10].
• Alphagygis: gr. αλφα alpha – pierwszy; rodzaj Gygis Wagler, 1832^[11].

Podgatunki

Wyróżnia się 4 podgatunki G. alba^[12]:

• atolówka biała (G. alba alba) – wyspy strefy tropikalnej południowego Atlantyku
• atolówka śnieżna (G. alba candida) – Seszele i Maskareny przez Ocean Indyjski po środkowy Pacyfik
• atolówka tropikalna (G. alba microrhyncha) – wyspy Feniks, Line Islands i Markizy
• G. alba leucopes – Pitcairn

Niektórzy autorzy, np. IUCN, uznają atolówkę tropikalną (G. alba microrhyncha) za odrębny gatunek^[13]. Opisano też kilka innych, nieuznawanych obecnie gatunków – royana, pacifica i rothschildi zsynonimizowano z podgatunkiem nominatywnym (choć niektórzy zaliczyli je do candida), a monte włączono do candida^[5].

Charakterystyka

Atolówka jest średniej wielkości ptakiem o białym upierzeniu, czarnym dziobie i oczach. Długość ciała 25–31 cm, masa ciała 92–139 g^[14].

Ekologia i zachowanie

(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0

Jajo atolówki zniesione na gołej gałęzi figowca wielkolistnego

(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0

Pisklę

Gniazduje na wyspach koralowych – na drzewach, krzewach, a także na skałach i budowlach wzniesionych przez człowieka. W zniesieniu jedno jajo. Często składane jest na gołej gałęzi w niewielkim zagłębieniu, a nawet na liściu palmy czy bananowca^[6]. Wysiadują je oboje rodzice przez 28–36 dni, a po wykluciu oboje również opiekują się pisklęciem. Młode jest opierzone w wieku 60–75 dni, przez pewien czas nadal pozostaje jednak z rodzicami, którzy je karmią i uczą jak chwytać ofiary^[14].

Żywi się głównie małymi rybami, rzadziej kałamarnicami i skorupiakami^[6].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje atolówkę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji w 2006 roku zgrubnie szacowano na 150 000 – 1 100 000 osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny, choć u niektórych populacji nie jest on znany^[6].

IUCN uznaje atolówkę tropikalną (G. alba microrhyncha) za odrębny gatunek, zalicza ją do kategorii najmniejszej troski; trend liczebności populacji także uznawany jest za stabilny^[13].

Przypisy

Bibliografia

• James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).