Augit

Augit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemicznykrzemian wapnia, magnezu, żelaza i mniejszych ilości innych pierwiastków
Twardość w skali Mohsa5,5–6
Przełammuszlowy, o intensywnym połysku
Łupliwośćwyraźna
Układ krystalograficznyjednoskośny
Gęstość minerału3,2–3,5 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwazielona, czarna, brązowa
Rysabiała
Połyskszklisty, woskowy
Fassaïte.jpg

Augitminerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy piroksenów. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od gr. auge = blask i nawiązuje do silnego, szklistego połysku tego minerału.

Właściwości

Tworzy skupienia ziarniste, zbite, impregnacje i pojedyncze, nieforemne ziarna. Jego kryształy są najczęściej krótkosłupowe o niemal kwadratowym lub ośmiokątnym obrysie. Często spotyka się zbliźniaczenia. Duże skupienia mają zazwyczaj kolor czarny, a małe zielonkawy do brązowego. Jest kruchy, przeświecający, tworzy kryształy mieszane z wieloma piroksenami. Niekiedy zawiera większe ilości pierwiastków np. tytanu (augit egirynowy), chromu (a. chromowy), żelaza (a. bazaltowy), magnezu (diallag), wapnia (fassait), manganu i niklu.

Wzór chemiczny podawany jest różnie:

  • (Ca,Mg,Fe)
    2
    Si
    2
    O
    6
    [1]
  • (Ca
    x
    Mg
    y
    Fe
    z
    )(Mg
    y1
    Fe
    z1
    )Si
    2
    O
    6
gdzie 0,4 ≤ x ≤ 0,9, x+y+z=1 i y1+z1=1[2]
  • (Ca,Na)(Al,Fe,Mg,Ti)(Al,Si)
    2
    O
    6
    [3]
  • (Ca,Mg,Fe)
    2
    Si
    2
    O
    6
    [4]
  • (Ca
    0,76
    FeII

    0,22
    Na
    0,02
    )(Al
    0,05
    FeIII

    0,04
    Mg
    0,88
    Mn
    0,01
    Ti
    0,01
    )(Al
    0,08
    Si
    1,92
    )
    2
    O
    6
    (augit z kompleksu Stillwater(ang.) w USA)[5]
  • (Ca
    0,91
    FeII

    0,04
    Na
    0,07
    )(Al
    0,04
    FeII

    0,09
    FeIII

    0,13
    Mg
    0,66
    Ti
    0,08
    )(Al
    0,31
    Si
    1,69
    )O
    6
    (augit ze Stöffel w Niemczech)[5]

Występowanie

Szeroko rozpowszechniony składnik skał magmowych bogatych w magnez i żelazo (zasadowych). Okazy znajdowane są w skałach wulkanicznych (lawy Wezuwiusza). Obecny także w meteorytach.

Miejsca występowania: Niemcy – Kaiserstuh, Czechy – Boreslav, Francja – Owrenia, Włochy – wulkan Stromboli na Wyspach Liparyjskich.

Piękne kryształy znaleziono w skałach wulkanicznych jeziora Laacher w G. Eifel w Niemczech.

W Polsce występuje powszechnie na Dolnym Śląsku (w bazaltach, melafirach, diabazach i gabrach). Nawiercono go w okolicach Suwałk oraz na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej (okolice Zawiercia, Myszkowa, Mrzygłodu).

Zastosowanie

  • ma znaczenie naukowe,
  • poszukiwany, atrakcyjny i ceniony kamień kolekcjonerski.

Zobacz też

Przypisy

  1. N. Morimoto, Nomenclature of Pyroxenes, „Mineralogy and Petrology”, 39 (1), 1988, s. 55–76, DOI10.1007/bf01226262 (ang.).
  2. Augite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2020-11-09] (ang.).
  3. Augite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2020-11-09] (ang.).
  4. The New IMA List of Minerals – A Work in Progress – Updated: September 2017, International Mineralogical Association [dostęp 2020-11-09] (ang.).
  5. a b Augite, [w:] Handbook of Mineralogy, Mineral Data Publishing, 2001 [dostęp 2020-11-09] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Fassaïte.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Augite (var. Fassaite). Deposit topotype
Locality : Toal de la Foia, Monti Monzoni, Val di Fassa, Trento, Trentino-Alto Adige, Italia
Size :4x3x2 cm