August Ścibor-Rylski

August Ścibor–Rylski
Data i miejsce urodzenia

ok. 1841
Orelec

Data i miejsce śmierci

21 listopada 1902
Posada Sanocka

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Narodowość

polska

Rodzice

Wincenty, Magdalena

Małżeństwo

Ludmiła

Dzieci

Maria, Edmund, Kazimiera, Witold, Olga, Stanisław, Stefan, Zofia

August Roman Ścibor–Rylski herbu Ostoja (ur. ok. 1841 w Orelcu, zm. 21 listopada 1902 w Posadzie Sanockiej) – polski właściciel ziemski, powstaniec styczniowy, urzędnik.

Życiorys

Dwór w Wielopolu
Nagrobek Augusta Ścibor–Rylskiego

Urodził się w 1840[1] lub 1841[a] bądź w 1842[2] w Orelcu[3]. Był synem Wincentego Ścibora-Rylskiego (zm. 1885, powstaniec listopadowy[4], właściciel ziemski majątków Hoczew, Olszanica, Bachlawa i Mokre) i Magdaleny z domu Truskolaskiej (dziedziczka terenów w Zagórzu i Wielopolu)[2]. Miał brata Franciszka (ur. 1838)[2].

Przed 1863 był praktykantem gospodarczym[3]. Brał udział w powstaniu styczniowym[5][3]. Najpierw służył w oddziale Dionizego Czachowskiego walcząc na Lubelszczyźnie, następnie w oddziale Franciszka Ksawerego Horodyńskiego uczestniczył w wyprawie na Radziwiłłów (zakończonej niepowodzeniem 2 lipca 1863)[3]. Wyrokiem C. K. Sądu Wojennego w Przemyślu z lipca 1864 został skazany „za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej” na 1 miesiąc więzienia[6].

Po upadku powstania powrócił do rodzinnego Orelca, którego został właścicielem[7]. W 1865 został dziedzicem Wielopola (natomiast jego brat Franciszek, także powstaniec, przejął dobra w Zagórzu)[1][2]. W tym roku wybudował murowany dwór w Wielopolu na miejscu poprzedniego, drewnianego[1][2].

8 lutego 1865 w Zagórzu ożenił się z Ludmiłą Leszczyńską (ur. w Hulskiem, córka właścicieli Łobozwi, Leopolda i Malwiny; członkowie jej rodziny także brali udział w powstaniu styczniowym)[8][1][2][9]. Ich dziećmi byli: Maria (ur. 1866, od 1884 żona Zygmunta Sas Jasińskiego[8]), Edmund (1867–1914, urzędnik, kapitan C. K. Armii poległy w I wojnie światowej[10])[11][12], Kazimiera (1869–1871), Witold (1871–1926, oficer wojskowy)[1][2], Olga (1873–1898[13]), Stanisław (1875-1916[14], kapitan C. K. Armii poległy w I wojnie światowej[15]), Józef Stefan wzgl. Stefan Józef (ur. 1877)[16][17][18], Zofia (ur. 1883, od 1902 zamężna z Aleksandrem Sahankiem, synem Adolfa)[19][b]. W latach 80. Ścibor–Rylscy zbyli majątek w Wielopolu i rodzina wyprowadziła się do Lwowa, gdzie do szkół chodziły dzieci Rylskich[2].

Później August Ścibor-Rylski osiadł w Sanoku, gdzie uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1891 został uznany przynależnym do gminy Sanok[20]. Od lat 90. do końca życia był agentem (ajentem) Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie[21][3]. Był członkiem Rady c. k. powiatu liskiego, wybierany z grupy wielkich posiadłości w kadencjach od około 1874 do około 1877 (pełnił funkcję członka wydziału powiatowego)[22][23][24], od około 1881 do około 1884 (członek wydziału)[25][26][27], od około 1884 do około 1887 (zastępca członka wydziału)[28][29][30]. Pełnił funkcję detaksatora oddziału okręgowego Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Lisku[31][32][33][34][35][36]. Był zastępcą członka (1871)[37], członkiem C. K. Powiatowej Komisji Szacunkowej w Sanoku[38][39][40], oraz w Lisku (1882)[41]. Od 1888 był szacownikiem dóbr dla okręgu C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku[42]. Następnie od około 1900 był ocenicielem dóbr dla okręgu C. K. Sądu Powiatowego w Sanoku[43][44][45]. W 1895 został sędzią przysięgłym I kadencji przy trybunale tegoż sądu[46]. Od około 1901 był asesorem ze stanu kupieckiego do senatu dla spraw handlowych przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[44][45]. Pod koniec XIX wieku był inicjatorem i założycielem parku miejskiego, w którym samodzielnie sadził drzewa[3], a 25 sierpnia 1900 oprowadzał po parku lustrującego teren Namiestnika Galicji Leona Pinińskiego[47]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1892 do 1894[48][49], w którym pełnił funkcję członka wydziału[50], zasiadał w komisji budowlanej[51]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[52].

August Ścibor–Rylski zamieszkiwał w Posadzie Sanockiej pod adresem numeru konskrypcyjnego 24[9]. Tam zmarł na serce 21 listopada 1902 w wieku 61 lat[11][3]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 24 listopada 1902 po pogrzebie pod przewodnictwem sanockiego proboszcza ks. Bronisława Stasickiego[9][11][53][54][1]. Obok została pochowana jego córka, Olga Ścibor–Rylska[55][c]. Oba nagrobki zostały uznane za obiekty zabytkowe i podlegają ochronie prawnej[56][57].

Uwagi

  1. ↑ Rok urodzenia 1841 wskazała inskrypcja nagrobna. Ten rok urodzenia wydaje się prawdziwy także z uwagi na przeżyty wiek 61 lat podany w parafialnej księdze zmarłych.
  2. ↑ Jerzy Tarnawski podał, że August i Ludmiła Ściborowie-Rylscy mieli czworo dzieci.
  3. ↑ Historyk Edward Zając podał, iż jego żoną była Józefa. August Ścibor-Rylski miał dwie córki, w tym Olgę (1873-1898), która została narzeczoną Feliksa Gieli, lecz zmarła przed planowanym ślubem wskutek zapalenia opon mózgowych: Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 214. ISBN 83-909787-0-9.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Jerzy Tarnawski. Mieszkańcy parafii zagórskiej w powstaniu styczniowym. „Verbum”. Nr 1 (49), s. 12, 27 stycznia 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
  2. ↑ a b c d e f g h Jerzy Tarnawski. Wielopolanin z afrykańskim epizodem. „Verbum”. Nr 2 (50), s. 18-19, 24 lutego 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
  3. ↑ a b c d e f g Sanoczanie w powstaniu. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 7, s. 1, 9 lutego 1913. 
  4. ↑ † Wincenty Ścibor-Rylski. „Echo z nad Sanu”. Nr 6, s. 3, 7 czerwca 1885. 
  5. ↑ Udział ziemi sanockiej w powstaniu styczniowem. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 9, s. 2, 3 marca 1912. 
  6. ↑ Wykaz. „Gazeta Lwowska”. Nr 185, s. 745, 13 sierpnia 1864. 
  7. ↑ Wynik wyborów do Rad Powiatowych. „Gazeta Lwowska”. Nr 97, s. 2, 29 kwietnia 1874. 
  8. ↑ a b ORELEC Bieszczady. [dostęp 2019-06-22].
  9. ↑ a b c Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 358 (poz. 190).
  10. ↑ Kronika. Kronika żałobna. „Głos Rzeszowski”. Nr 2, s. 3, 2 stycznia 1916. 
  11. ↑ a b c Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 47, s. 2, 23 listopada 1902. 
  12. ↑ Edmund Rylski. Podziękowanie. „Głos Rzeszowski”. Nr 48, s. 3, 30 listopada 1902. 
  13. ↑ Zmarła 19 lipca 1898 w wieku 25 lat na czerniakomięsaka. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 282 (poz. 113).
  14. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1889/1890 (zespół 7, sygn. 9). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 230.
  15. ↑ Kronika. Kronika żałobna. „Głos Rzeszowski”. Nr 2, s. 3, 25 czerwca 1916. 
  16. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1889/1890 (zespół 7, sygn. 9). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 30.
  17. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1891/1892 (zespół 7, sygn. 13). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 38.
  18. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1894/1895 (zespół 7, sygn. 18). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 119.
  19. ↑ Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 197 (poz. 47).
  20. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 406 (poz. 7).
  21. ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1893 (rocznik II). Lwów: 1893, s. 32.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1894 (rocznik III). Lwów: 1894, s. 42.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1895 (rocznik IV). Lwów: 1895, s. 74.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1896 (rocznik V). Lwów: 1896, s. 88.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1897 (rocznik VI). Lwów: 1897, s. 83.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1898 (rocznik VII). Lwów: 1898, s. 80.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1899 (rocznik VIII). Lwów: 1899, s. 20.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1900 (rocznik IX). Lwów: 1900, s. 41.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1901 (rocznik X). Lwów: 1901, s. 48.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1902 (rocznik XI). Lwów: 1902, s. 47.
    •Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1903 (rocznik XII). Lwów: 1903, s. 79.
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 277, 278.
  23. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876, Lwów 1876, s. 286, 287.
  24. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 265.
  25. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 250, 251.
  26. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1883. Lwów: 1883, s. 254, 255.
  27. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 233.
  28. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 233, 234.
  29. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 233.
  30. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 233, 234.
  31. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 509.
  32. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1878. Lwów: 1878, s. 500.
  33. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 494.
  34. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 499.
  35. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1881. Lwów: 1881, s. 511.
  36. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 512.
  37. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 201.
  38. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 204.
  39. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1873. Lwów: 1873, s. 202.
  40. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 178.
  41. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 177.
  42. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 72.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 70.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 102.
  43. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 102.
  44. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 107.
  45. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 108.
  46. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 4, s. 4, 17 lutego 1895. 
  47. ↑ Telegramy Gazety Lwowskiej. „Gazeta Lwowska”. Nr 195, s. 5, 26 sierpnia 1900. 
  48. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 143-144. ISBN 978-83-939031-1-5.
  49. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-11-16].
  50. ↑ Sprawy Związku polskich gimnastycznych Towarzystw sokolich w Austrii. Sanok. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 19, s. 6, 1899. 
  51. ↑ Lista członków z dniem 31 grudnia 1899. W: Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarz. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1900, s. 15.
  52. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
  53. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 13.
  54. ↑ Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 48, 50.
  55. ↑ Ścieżka spacerowa „Śladami Rodu Beksińskich” w Sanoku. 6. Cmentarz, Epilog. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
  56. ↑ Inwentarz Archiwum Historycznego Muzeum Historycznego w Sanoku. Nr teczki 341: Opis nagrobków przeznaczonych do odnowienia i przedstawiających wartość historyczną na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki w Sanoku. Muzeum Historyczne w Sanoku, s. 8, 30.
  57. ↑ Zabytkowe nagrobki. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 2014-10-25].

Media użyte na tej stronie

Grave of August Ścibor-Rylski at Central Cemetery in Sanok.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Augusta Ścibor-Rylskiego na Cmentarzu Centralnym w Sanoku
Manor house in Wielopole 3.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dwór w Wielopolu.