Augustyński (nazwisko)

Augustyński – polskie nazwisko pochodzenia zachodnioeuropejskiego (forma żeńska: Augustyńska, liczba mnoga: Augustyńscy).

Etymologia nazwiska wskazuje na pochodzenie od łac. przym. augustus, tzn. „dostojny”, „majestatyczny”, „okazały”, „godny podziwu”, pośrednio zaś od łac. czas. augeo, tzn. „powiększać”, „wywyższać”, „obdarować”, „wzrastać”^[1].

Jako tytuł, "Augustus" przysługiwał cesarzom rzymskim i królom. Z kolei wywiedzione z niego włoskie nazwiska, np. „Augusto”, „d’Agostino”, „Agostini” występowały wśród patrycjuszy, oznaczając osobę „obdarzoną dobrą wróżbą”. Pierwszym odnotowanym w 923 roku w Ferrarze jest Eugenio Agostini.

Z kolei „Augustine” jest starożytnym anglosaskim nazwiskiem, które w okresie Średniowiecza zyskało niezwykłą popularność na terenie Anglii i Europy zachodniej dzięki dwóm świętym: Augustynowi z Hippony i Augustynowi z Canterbury, mnichowi benedyktyńskiemu, ewangelizatorowi wysp brytyjskich. W XII w. upowszechniło się wśród krzyżowców, powracających z Ziemi Świętej, po czym straciło na popularności w czasach Henryka VIII ze względu na związek semantyczny ze „starą religią”.

Występuje w ponad siedemdziesięciu brzmieniach językowych, m.in.: Aoustin (Francja), Agustin (Hiszpania), Augustin (Niemcy), w spolszczonej wersji jako m.in. Augustyn, Augustyński.

Przymiotnik „augustyński” określa związek znaczeniowy z Augustynem z Hippony i jego doktryną tj. augustynizmem, jak również czas panowania elektorów saskich, noszących imię August, tzw. „wiek augustyński”^[2].

Starożytny herb Uriena władcy Rhegedu z VI w., w którym występują krokiew (chevron) i trzy kruki

W herbach zachodnioeuropejskich rodów, noszących nazwiska, będące wariacją „Augustine” występuje krokiew (chevron), symbolizująca budowniczych fortec i opiekunów słabszych. Łączono ją m.in. z krzyżem (Austin)^[3], sześcioramienną gwiazdą (Agosto)^[4], koroną (August)^[5] oraz krukiem (Augustin).

Nazwisko „Augustyński” znajduje się w spisach mieszczan Warszawy^[6], Tylicza^[7][8], Śmigla^[9], występuje w historii VI wojny polsko-szwedzkiej, polskiego ruchu ludowego, a także dążeń wolnościowych w okresie zaborów, II Rzeczypospolitej, okupacji hitlerowskiej i PRL^[10].

W księgach parafialnych prowadzonych w języku łacińskim, starszych niż XX-wieczne nazwisko bywa zapisywane jako „Augustinski”^[11]. W tej formie pojawia się w Prusach Wschodnich i na terenie Saksonii, skąd pochodzili polscy władcy z dynastii Wettynów: August II Mocny i August III Sas. Nosił je popularny aktor niemiecki Peer Augustinski (1940–2014)^[12].

Na dzień 27. stycznia 2022 nazwiska „Augustyński” używało 485 osób w Polsce^[13].

Przypisy

Bibliografia

• Search last name augustin, Heraldrys Institute of Rome [dostęp 2021-10-25]  (ang.).
• Surname Database: Augustine Last Name Origin, The Internet Surname Database [dostęp 2021-10-25] .