Augustyn Suski
Augustyn Suski ps. „Stefan Brus” (ur. 8 listopada 1907 w Szaflarach, zm. 24 maja 1942 w KL Auschwitz) – polski poeta i działacz ruchu ludowego, pedagog; założyciel Konfederacji Tatrzańskiej.
.jpg) | |
 podporucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Stanowiska | Naczelnik Konfederacji Tatrzańskiej |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
Życiorys
Młodość
Do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej miejscowości, szkołę średnią ukończył w Nowym Targu[1] w 1926, następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, studia przerwał ze względu na trudności finansowe w 1928. Na przełomie 1928 i 1929 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Berezie Kartuskiej. 16 października 1930 ponownie rozpoczął studia na UJ, ukończył polonistykę w czerwcu 1935[2]. Swoje utwory publikował w Gazecie Podhalańskiej i kwartalniku Marchołt. Tematyka utworów poetyckich związana jest z kulturą regionu, a publicystyka dotyczy spraw wsi.
Na uniwersytetach ludowych w Michałówce k. Dubna i w Różynie k. Kowla wykładał historię ruchu ludowego i kulturę ludową, język polski i problematykę współczesnej Polski oraz historię powszechną, wplatając do wykładów opisy czasów kozackich z historii Ukrainy. Należał do przedwojennego Związku Młodzieży Wiejskiej na Wołyniu. Przyjaciel polskiej i ukraińskiej młodzieży wołyńskiej.
Lata okupacji
Na początku wojny został aresztowany; po opuszczeniu więzienia 15 maja 1941 powrócił na Podhale, gdzie założył konspiracyjną organizację Konfederacja Tatrzańska. Opracował dla niej materiały organizacyjne oraz deklarację ideową.
W wyniku przeniknięcia do organizacji prowokatora Heinza Wegnera został ponownie aresztowany. Przesłuchiwany przez gestapo w Palace w Zakopanem, był poddany torturom. Więziony w Tarnowie, następnie wysłany został do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz (nr obozowy 27 399), gdzie zmarł 24 maja 1942 r. z wycieńczenia[3].
Twórczość
Wiersze i inne utwory publikował od 1927 w czasopismach i wygłaszał je też przez radio. Cykl wierszy ukazał się w czasopiśmie „Marchołt” w 1935 r. i w książce Poezja Młodego Podhala w 1937 r. Pisał przeważnie w gwarze góralskiej tak jak to ogłosił w wierszu Do gwary mojej.
Wiersz z czasu okupacji „Będziemy żyć"
Będziemy żyć! Bo siłą naszą mocarny duch, którego złamać żadna bezprawna siła nie zdoła. Bo siła nasza – to wielka myśl, co w złotą przyszłość woła. Zginą twe syny – to nic. Ale zostanie serce narodu co bije, woła przez kres tyranię i łzy „przetrwamy” i choć koniec daleko, przetrwamy!...
Upamiętnienie
W 60. rocznicę śmierci Augustyna Suskiego odsłonięto jego pomnik w rodzinnych Szaflarach[4]. Jego imię nosi Zespół Szkół w Szaflarach[5] jak również Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nowym Targu[6].
Jest wymieniony wśród poległych absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Targu na tablicy upamiętniającej zamordowanych uczniów i nauczycieli.
W 2020 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości[7].
Przypisy
- ↑ Lista Poległych | I LO im. Seweryna Goszczyńskiego w Nowym Targu, goszczynski.nowotarski.edu.pl [dostęp 2021-01-24].
- ↑ Urszula Perkowska, Poeta i działacz społeczny, Augustyn Suski (1907 - 1942), „Alma Mater, nr 100”, luty 2008.
- ↑ Baza danych częściowo zachowanych informacji o więźniach KL Auschwitz, Muzeum Auschwitz [dostęp 2020-03-07].
- ↑ Skradziono tablicę pamiątkową z pomnika Augustyna Suskiego w Szaflarach, Podhale24 [dostęp 2014-09-14].
- ↑ Patron, Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Szaflarach [dostęp 2020-03-07].
- ↑ Patron, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nowym Targu [dostęp 2020-03-07].
- ↑ M.P. z 2021 r. poz. 85
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Augustyn Suski, nr obozowy 27399, zmarł 23 maja 1942 roku w obozie niemieckim w Oświęcimiu
Baretka Krzyża Orderu Krzyża Niepodległości.
Naramiennik podporucznika Wojska Polskiego (1919-39).