Autobusy miejskie w Warszawie

Autobusy miejskie w Warszawie

autobus
Autobusy na krańcu Dworca Centralnego
Państwo	Polska
Lokalizacja	Warszawa i aglomeracja
Organizator	Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie
Operator	Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie oraz podmioty wyłaniane do obsługi linii drogą przetargu na czas określony
Liczba linii	302, w tym: nocne: 42
Lata funkcjonowania	od 1920
Tabor
Liczba pojazdów	ok. 1900
Portal Transport

Autobusy na placu Teatralnym w okresie międzywojennym

Po zakończeniu II wojny światowej w Warszawie wystąpił problem braku taboru. Przepełniony tramwaj i autobus z „gronami” pasażerów wjeżdżające na most Poniatowskiego

Lata 60. XX wieku. Autobus Chausson na linii 100

Autobus Solaris Urbino 18 III na linii 180 na placu Krasińskich

Autosan Sancity M09LE na węźle komunikacyjnym przy stacji metra Młociny

Autobus typu Ikarus 260 (przewoźnik: MZA) na linii 154

Autobusy miejskie w Warszawie – podstawowy element systemu komunikacji miejskiej obejmujący Warszawę i aglomerację warszawską. Linie autobusowe administrowane są przez Zarząd Transportu Miejskiego (ZTM) podlegający władzom miasta. ZTM ustala trasy i rozkłady, a także organizuje dystrybucję biletów oraz ich kontrolę. Przewozy wykonywane są przez Miejskie Zakłady Autobusowe (MZA) oraz podmioty prywatne wyłaniane przez ZTM w drodze przetargu.

Historia

Dwudziestolecie międzywojenne

W 1920 roku podjęto decyzję o powstaniu Wydziału Ruchu Autobusowego przy Tramwajach Warszawskich. Na początku linie obsługiwały piętrowe autobusy marki Saurer.

W czasie obrony Warszawy w 1920 roku autobusy służyły do transportu wojska. W 1921 roku uruchomiono trzy linie. Prawdziwy rozkwit spółka przeżywała pod koniec lat dwudziestych XX wieku, pojawiło się wiele nowych połączeń, uruchomiona została nowa zajezdnia przy ul. Łazienkowskiej. W 1938 roku wprowadzono nowoczesne wzory znaków przystankowych, stosowane aż do 1988 roku.

Przed wybuchem II wojny światowej Warszawa posiadała 180 autobusów^[1]. Po wybuchu wojny, autobusy liniowe wyjechały na ulice miasta 10 września 1939 roku. 28 września tego samego roku ponownie zawieszono kursowanie autobusów. Wznowiono je 3 października 1939 roku, na początku na linii plac Teatralny – plac Zbawiciela^[2]. W ciągu kolejnych kilkunastu dni uruchomiono kolejne linie, jednak 3 listopada 1939 w związku z brakiem benzyny komunikacja autobusowa została zlikwidowana^[3]. Została wznowiona 18 lutego 1940 na jednej linii^[3].

Po II wojnie światowej

Komunikacja autobusowa pojawiła się ponownie w kwietniu 1945, kiedy to Państwowy Urząd Samochodowy uruchomił pierwszą linię stałej komunikacji pasażerskiej obsługiwaną przez ciężarówki, łączącą śródmieście z Pragą^[4]. Samochody kursowały od ul. Targowej do pl. Narutowicza cztery razy dziennie w każdą stronę^[5]. W 1946 roku Warszawa otrzymała przekazane przez UNRRA 10 używanych autobusów piętrowych Titan z wejściem z lewej strony, wyprodukowanych przez Leyland Motors, pozyskanych z komunikacji miejskiej brytyjskiego Plymouth^[6]. Z powodu zużycia i braku części zamiennych, ostatni z nich przestał kursować w 1948 roku^[1]

W 1948 roku na tymczasową zajezdnię autobusów miejskich MZK zaadaptowano jedną z Hal Mirowskich. W skład taboru wchodziły wówczas wozy ciężarowe, które powoli wymieniano na zagraniczne wozy otrzymane w darach od europejskich miast. W lipcu 1947 roku na ulice Warszawy wyjechały po raz pierwszy francuskie autobusy Chausson (pierwsza zakupiona partia liczyła 90 autobusów)^[1]. Znaczna liczba francuskich Chaussonów utrzymywała się w ruchu do lat 60. XX w.

W 1951 roku na ulice wyjechały węgierskie Ikarusy 601 z nowej zajezdni przy ulicy Inflanckiej w śródmiejskiej części Muranowa. Rok 1962 przyniósł Warszawie nowe przegubowe wozy marki Jelcz. Pierwszy nocny autobus pojawił się na ulicach Warszawy w 1963 roku, w tym samym roku przybyły nowe zajezdnie: „Redutowa” na Woli i „Woronicza” na Mokotowie. Rok 1964 naznaczył się jako rok kasowników, w tym właśnie roku zlikwidowano konduktorską sprzedaż biletów.

W 1969 roku została oddana do użytku zajezdnia „Ostrobramska” na Pradze-Południe, a rok później zajezdnia „Kleszczowa” we Włochach oraz zajezdnia „Chełmska” na Mokotowie – z przebranżowienia wybudowanej w 1959 roku zajezdni trolejbusowej. W 1972 roku na komunikacyjnej mapie stolicy pojawiła się zajezdnia „Pożarowa” na Targówku. W 1973 roku na ulice Warszawy wyjechał licencyjny 2-drzwiowy autobus Jelcz Berliet PR100.

W 1974 po raz pierwszy w Warszawie liczba pasażerów autobusów była większa niż liczba pasażerów tramwajów^[7].

Pod koniec 1975 roku tabor został wzbogacony o 3-drzwiową wersję Jelcza PR110. W 1979 roku na regularną trasę wyjechały pierwsze przegubowe Ikarusy 280, zabierające 150 pasażerów i początkowo obsługiwały linię 192 z Dworca Południowego na Ursynów Południowy.

W 1985 roku oddana do użytku została zajezdnia „Stalowa” na Pradze-Północ. W 1988 roku nastąpiła zmiana wzorów znaków przystankowych, związana z wpisaniem znaków jako informacyjnych do kodeksu drogowego, tak jak we wszystkich pozostałych krajach socjalistycznych.

11 marca 1994 roku nastąpiła reorganizacja stołecznego transportu. Miejskie Zakłady Komunikacyjne w Warszawie zostały podzielone na:

• Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie – pełniący pieczę nad rozkładami jazdy wszystkich linii tramwajowych i autobusowych;
• Tramwaje Warszawskie – obsługujący wszystkie linie tramwajowe oraz ich torowisko;
• Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie – obsługujące linie autobusowe w obrębie aglomeracji warszawskiej.

W listopadzie 1994 roku został wprowadzony do eksploatacji pierwszy niemiecki niskopodłogowy Neoplan N4020. Rok 1995 przyniósł decyzje o likwidacji zajezdni „Piaseczno” i „Pożarowa”. Rok 1999 stał pod znakiem nowoczesnych i niskopodłogowych autobusów Solaris Urbino 15 I. W 2001 roku do Solarisów dołączyły przegubowe autobusy MAN NG313. Rok 2003 przyniósł likwidację najstarszej stołecznej zajezdni „Inflancka”. W 2005 roku wprowadzono do eksploatacji autobusy Solaris Urbino 18 III z klimatyzacją. W roku 2006 zlikwidowana została zajezdnia „Chełmska”.

Przewoźnicy

Stan na 9 listopada 2022 roku

Przewozy na zlecenie ZTM świadczą:

• Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie – największy przewoźnik, dysponuje około 77% taboru autobusowego przeznaczonego do obsługi linii Warszawskiego Transportu Publicznego (WTP), w 2015 roku wykonał 83,8 mln wozokilometrów (przy 31,5 mln wozokilometrów wykonywanych przez pozostałych operatorów autobusowych liczonych bez linii lokalnych)^[8]; dysponuje pięcioma zajezdniami: „Woronicza”, „Kleszczowa”, „Stalowa”, „Ostrobramska” oraz wygaszoną na czas modernizacji^[9] zajezdnią „Redutowa”^[10]
• Arriva Bus Transport Polska
• Mobilis
• Michalczewski
• KM Łomianki
• PKS Grodzisk Mazowiecki
• operatorzy linii lokalnych

Tylko MZA jest własnością miasta stołecznego Warszawy. Pozostałe są w sensie organizacyjnym całkowicie niezależne od ratusza i nazywane są ajentami, a obsługa linii jest im powierzana na drodze przetargów. Zainteresowane podmioty deklarują oczekiwaną stawkę za wozokilometr świadczonych usług przy danych parametrach pojazdu i długości trwania kontraktu. Jeżeli liczba ofert spełniających kryteria formalne przetargu jest większa niż trzy, wówczas ZTM organizuje aukcję elektroniczną.

Najdłużej funkcjonującym ajentem w ramach ZTM była firma Veolia Transport Warszawa (wcześniej Rapid Bus i Connex), która obsługiwała linie od 1 grudnia 1993 roku do 30 kwietnia 2008 roku.

Tabor

Każdy z przewoźników świadczących usługi w ramach transportu publicznego ma prawo do wyboru marki i modelu pojazdu w ramach ograniczeń narzuconych przez Zarząd Transportu Miejskiego.

Wykaz taboru

W grudniu 2022 roku po Warszawie kursowały 28 modeli autobusów 9 różnych marek. Wszystkie pojazdy były niskopodłogowe.

Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie

Model	Zajezdnie	Liczba	Zdjęcie
Autosan Sancity 18LF LNG	R-3	30 z 90[11]
MAN NG313 Lion’s City G CNG	R-2	60
MAN NG363 Lion’s City G	R-4	70
MAN NL313 Lion’s City CNG	R-2	50
Mercedes Conecto LF	R-4	35
Mercedes Conecto LF G	R-2	105
Solaris Urbino 10 III	R-2, R-3, R-4	36
Solaris Urbino 12 III		133
Solaris Urbino 12 IV FL CNG	R-2, R-3	40
Solaris Urbino 12 III Electric	R-1	10
Solaris Urbino 12 IV Electric	R-1	10
Solaris Urbino 18 III	R-1, R-2, R-3, R-4	476
Solaris Urbino 18 IV FL CNG	R-2, R-3	60
Solaris Urbino 18 IV FL Electric	R-1, R-3, R-4	130[12]
Solaris Urbino 18 III Hybrid	R-3	4
Solbus Solcity SM10	R-1	40
Solbus Solcity SM12		25
Solbus Solcity SM18	R-1	47
Solbus Solcity SM18 LNG	R-3	35
Ursus CS12E City Smile	R-1	10

Arriva

Model	Liczba	Grafika
Otokar Vectio C	34
Solaris Urbino 12 III	49
Solaris Urbino 12 III Hybrid	5
Solaris Urbino 18 IV FL CNG	54

KM Łomianki

Model	Liczba	Grafika
Jelcz M121I	2
Solaris Urbino 12 III	21
Solaris Urbino 12 IV	2
Solaris Urbino 12 IV FL	4
Solaris Urbino 12 IV FL Electric	2
Ursus CS12LF	2

Michalczewski

Model	Liczba	Grafika
Scania CN280UB CNG	29

Mobilis

Model	Liczba	Grafika
MAN NL253 Lion’s City Hybrid	61
Mercedes Conecto G	54
Solaris Urbino 8,9 LE	54

PKS Grodzisk Mazowiecki

Model	Liczba	Grafika
MAN NL293 B100 Lion’s City	5
Solaris Urbino 12 III	49

Począwszy od roku 2005 wprowadzany był system specjalizacji zajezdni MZA, polegający na skupianiu w nich autobusów jednej marki:

• Zajezdnia R-1 „Woronicza” – Solaris;
• Zajezdnia R-2 „Kleszczowa” – Neoplan;
• Zajezdnia R-3 „Ostrobramska” – Solaris;
• Zajezdnia R-4 „Stalowa” – MAN;
• Zajezdnia R-5 „Redutowa” – Jelcz.

Obecnie ze względu na ilość i różnorodność dostarczanego taboru oraz na zamknięcie „Redutowej”, pełna specjalizacja nie jest możliwa, dlatego w zajezdniach znajdują się różne marki pojazdów.

Malowanie i oznakowanie autobusów

Wszystkie autobusy (z wyjątkiem linii lokalnych), niezależnie od przewoźnika, pomalowane są w barwy miejskie: górny pas w kolorze tzw. żółtym sygnałowym (Signal yellow, RAL Classic: 1003, NCS: S 0580-Y10R), dolny – w tzw. czerwieni kubańskiej (Traffic red, RAL Classic: 3020, NCS: S 3050-Y90R). Ponadto stosuje się kolor czarny (Jet black, RAL: 9005, NCS: S 8000-N) dla maskowania słupków i klap w pasie okiennym oraz w pasie nadokiennym i biały (Traffic white, RAL: 9016, NCS: S 1002-G50Y) dla dachu, obudowy wentylatorów i klimatyzacji^[13]. Linie lokalne są pomalowane natomiast w dominującym kolorze niebieskiego z białym logiem ZTM.

Wszystkie pojazdy oznaczone są logiem WTP oraz posiadają czteroznakowy numer boczny, czcionką tzw. tradycyjną warszawską zmodyfikowaną^[13], dodatkowo trzy cyfry stosuje się na pojazdach testowych:

• cztery cyfry na pojazdach MZA i niektórych ajentów:
  • 90xx, 94xx i 99xx – Arriva
  • 92xx, 95xx i 98xx – Mobilis
  • 93xx – PKS Grodzisk Mazowiecki
  • 96xx – Michalczewski

• trzy cyfry na pojazdach ajentów:
  • 7xx – KMŁ Łomianki

Autobusy niskopodłogowe

Wysokopodłogowy Ikarus 280

Do 1994 roku trasy autobusowe w Warszawie obsługiwały wyłącznie pojazdy wysokopodłogowe. W listopadzie 1994 roku na ulice wyjechał pierwszy autobus niskopodłogowy – Neoplan N4020. Kolejne pojazdy niskopodłogowe pojawiły się dopiero w styczniu 1997 – Jelcze M121M z dostawy 50 zamówionych 12-metrowych niskopodłogowych autobusów, zrealizowanej do marca 1997. Dwa z trzech wejść znajdowały się na tym samym poziomie co podłoga. Dodano także oznaczenie w rozkładach jazdy realizowanych przez nie kursów – literę „n”, a następnie kwadracik. W 2006 roku osiągnięto 49,9-procentowy udział niskich podłóg wśród autobusów obsługujących stołeczne linie. W 2007 wskaźnik ten osiągnął 68,6%, w 2008 – 74,8% w 2009 – 78,9%, w 2010 – 84,7%, w 2011 – 89,7%, w 2012 – 96,1%^[14]. Na przełomie 2013 i 2014 roku wskaźnik ten osiągnął 100% po wycofaniu ze służby ostatnich autobusów Jelcz 120MM/1.

Ostatniego zakupu fabrycznie nowych, wysokopodłogowych autobusów dokonano w 1997 roku, choć pierwszy przegubowy Ikarus pojawił się w Warszawie w roku 1978. Wraz z wycofaniem z ulic Warszawy Ikarusów, te najmłodsze sprzedano w cenie po około 6-7 tysięcy złotych za sztukę między innymi do MPK Częstochowa^{[15][16][17][18][19]}.

Linie

Stan na 7 grudnia 2022 roku

Numeracja

Większość należących do ZTM linii autobusowych ma trzycyfrowe numery (wyjątki to linie o oznaczeniach Cxx, E-x, L-x, Lxx, Nxy, Z-x i Zxx). Pierwszy znak numeru oznacza rodzaj linii:

• 1xx – linie zwykłe (92 linie w ruchu)

  kursują codziennie przez cały dzień (wyjątki to linie 121, 163, 192).

  Linia 100 jest uruchamiana sezonowo.

• 2xx – linie zwykłe (33 linie w ruchu)

  kursują codziennie przez cały dzień (z wyjątkiem linii 225, 256, 262 które kursują tylko w dni powszednie);

  do 29 lutego 2008 zakres ten przeznaczony był dla linii cmentarnych (obecnie Cxx), podmiejskich (obecnie 7xx), specjalnych (obecnie 9xx) i zastępczych (obecnie Z-x i Zxx);

• 3xx – linie zwykłe okresowe (17 linii w ruchu)

  kursują w dni powszednie w godzinach szczytu lub przez cały dzień z wyłączeniem (dla niektórych linii) wakacji i ferii szkolnych.

  Linia 300 jest uruchamiana sezonowo.

• 4xx – linie przyspieszone okresowe (5 linii w ruchu)

  kursują w dni powszednie w godzinach szczytu lub przez cały dzień z wyłączeniem (dla niektórych linii) wakacji i ferii szkolnych. Zatrzymują się jedynie na wybranych przystankach;

• 5xx – linie przyspieszone (20 linii w ruchu)

  kursują codziennie przez cały dzień (z wyjątkiem linii 501 która kursuje tylko w dni powszednie). Zatrzymują się jedynie na wybranych przystankach;

• 6xx – zakres wolny

  Po przeprowadzeniu reformy linii nocnych w nocy z 31 maja na 1 czerwca 2007 numeracja linii nocnych uległa zmianie z 6xx na Nxy;

• 7xx – linie strefowe zwykłe (35 linii w ruchu)

  kursują codziennie przez cały dzień między 1. i 2. strefą biletową. Zazwyczaj jedna z pętli usytuowana jest w ważnym węźle przesiadkowym;

• 8xx – linie strefowe okresowe (4 linie w ruchu)

  kursują w dni powszednie w godzinach szczytu albo przez cały dzień z wyłączeniem (dla niektórych linii) wakacji i ferii szkolnych między 1. i 2. strefą biletową. Najczęściej jedna z pętli usytuowana jest w ważnym węźle przesiadkowym.

  Linia 800 jest uruchamiana sezonowo;

• 9xx – linie uzupełniające, specjalne i dodatkowe (1 linia w ruchu)

  Uruchamiane na specjalne okoliczności (np. niekursująca już linia 921 do Centrum Expo XXI z Ronda Daszyńskiego czy linie 901 i 902 które dowoziły zainteresowanych do punktów szczepień przeciwko COVID-19)

• Cxx – linie cmentarne

  kursują jedynie w okresie dnia Wszystkich Świętych, zapewniając dojazd do stołecznych nekropolii. Wyjątkiem jest linia C40 która kursuje dodatkowo w święta Wielkanocne oraz Bożego Narodzenia na trasie Metro Młociny ↔ Cm. Północny Brama Zach.

• E-x – linie ekspresowe okresowe (2 linie w ruchu)

  kursują w dni powszednie, w godzinach szczytu z wyłączeniem wakacji i ferii szkolnych. Trasy tych linii powinny obejmować mało przystanków.

• L-x i Lxx – linie podmiejskie lokalne uzupełniające (50 linii w ruchu)

  Uruchomione 1 kwietnia 2009 roku pierwsze 4 linie lokalne kursują tylko między miejscowościami podwarszawskimi, dając możliwość przesiadki na linie strefowe. Nie kursują na terenie Warszawy (z wyjątkiem linii L-6, L-7, L39 i L49 które wjeżdżają do Warszawy).

• Nxy– linie nocne (42 linie w ruchu)

  Po przeprowadzeniu reformy linii nocnych w nocy z 31 maja na 1 czerwca 2007 numeracja linii nocnych uległa zmianie (z 6xx na Nxy), powstały też trzy linie obwodowe i trzy lokalne (które nie przejeżdżają przez Dworzec Centralny), a także nocne linie podmiejskie. Obecne zasady to: x to oznacza kierunek (1 i 6 prawobrzeżna północna Warszawa, 2 i 7 prawobrzeżna południowa Warszawa, 3 i 8 południowa lewobrzeżna Warszawa, 4 i 9 zachodnia i północna lewobrzeżna Warszawa, 0 i 5 to linie obiegowe, czyli nie przejeżdżają obok Dworca Centralnego), y oznacza natomiast numer porządkowy linii.

• Z-x i Zxx – linie zastępcze

  Linie te wprowadzane na czas remontów oraz utrudnień w ruchu komunikacji miejskiej(np. linia Z-4 uruchomiona z powodu wyłączenia ruchu tramwajowego na odcinku Dworkowa- Plac Zbawiciela) .

Linie dzienne

Strefa I

Strefa I obejmuje swoim zasięgiem miasta Warszawa, Ząbki, Blizne Łaszczyńskiego, Łomianki i Marki oraz gminy Konstancin-Jeziorna i Izabelin.

Strefa II

Obejmuje tereny które nie są wymienione przy strefie I i są obsługiwane przez ZTM.

Linie lokalne

Linie które nie są obsługiwane przez ZTM ale przez przewoźników lokalnych którzy podpisali umowę z ZTM.

W wypadku napisanego krańca Urząd Miasta (Piaseczno) lub Zgoda (Piaseczno) linie kończą kursy na przystanku Zgoda (Piaseczno) a zaczynają na przystanku Urząd Miasta (Piaseczno).

Linie nocne

Odjazdy linii nocnych (poza N01, N02, N03, N50, N56, N58) odbywają się 15 i 45 minut po każdej, pełnej godzinie^[20] (od 23:15 do 4:45) z pętli przy Dworcu Centralnym lub przystanku Centrum. Kursują od ok. 23:00 do ok. 5:30

Inne informacje

Pętla Metro Wilanowska

• Najkrótszymi dziennymi liniami autobusowymi na dzień 4 października 2022 są linie: 900 (Poetów – Dom Samotnej Matki) która ma 2.22 km. Najdłuższymi zaś: 720 (Wiatraczna – Rzakta) – ok. 35km oraz 733 (Młochów – Okęcie p. Krakowiany, Parole) – długość ponad 33 km. Najkrótsze linie nocne to: N32 (Centrum – Lotnisko Chopina) oraz N38 (Centrum – P+R Al. Krakowska) – trasa obydwu liczy ok. 7,7 km. Linia nocna o najdłuższej trasie to N63, która w drodze z Chotomowa przez Legionowo i warszawską Białołękę pokonuje ok. 40 km.
• Najdłuższą w historii linią autobusową była nieistniejąca już linia nocna 601, której trasa – w drodze z Woli Grzybowskiej na Stare Bemowo – z powodu remontu w Rembertowie i objazdów w dn. 3 VI – 20 VII 2005 liczyła ok. 46,1 km.
• Najczęściej kursującymi autobusami były: 508 (Nowodwory – Metro Marymont) oraz strefowa linia 709 (Metro Wilanowska – PKP Piaseczno), w szczycie porannym przyjeżdżały nawet co 2–3 minuty; najdłużej pasażerowie muszą czekać na autobus linii: 730 – 160 minut (w soboty i niedziele)^[21], 720 – 150 minut (w soboty i niedziele), 245 (Olszynka – Os. Dudziarska) – 80 minut i 200 (Dw. Centralny – Konstancin-Jeziorna (Pańska))- ok. 80 minut.
• Dwie linie strefowe mają swoje obie pętle w Warszawie, a większość trasy poza miastem. Jest to linia 715 (P+R Al. Krakowska – Ursynów Płn.) i linia 809 na trasie PKP Jeziorki – Ursynów Płd. Do 1 marca 2011 roku podobny układ miała linia 712 (Metro Młociny – Os. Górczewska), ale skrócono ją do relacji Metro Młociny – Stare Babice (Rynek).
• Są dwie linie (w I strefie) które kończą na jednej krańcu swój kurs lecz zaczynają na drugim, są to: linia 308 (Królikarnia → Domaniewska Office Park / Park Postępu, powrót: Domaniewska Office Park / Park Postępu → Metro Wierzbno), i linia 522 (Dw.Centralny/ Plac Konstytucji → Branickiego, powrót Sarmacka → Plac Konstytucji/ Dw.Centralny).
• Jedna linia strefowa miała swoją pętlę w centrum Warszawy. Była to linia 700 (Dw. Centralny – Konstancin-Jeziorna (Pańska)). 1 września 2018 roku zmieniła numer na 200.
• Są linie zwykłe, które mają swoje pętle poza miastem, np. 190 (CH MARKI w Markach pod Warszawą) i 150 (Dziekanów Leśny), albo takie linie, których fragment trasy przebiega poza miastem, lecz obie pętle mają w mieście, np. 145 i 199 (przez podwarszawskie Ząbki); 139 (przez Bielawę); 173 (przez Sulejówek); 177 i 178 (przez gminę Michałowice) oraz 220 (przez Opacz). Wynika to z umowy pomiędzy gminą a Zarządem Transportu Miejskiego, dotyczącej podziału kosztów komunikacji miejskiej pomiędzy pasażerów (mieszkańców gminy) oraz samorząd.
• Istnieją przystanki, w różnych dzielnicach, o takiej samej nazwie, np. „Czarnieckiego” na Żoliborzu oraz w Wesołej czy „Przy Parku” na Ochocie i w Lipkowie. Przypadek szczególny to dwa przystanki o nazwie „Postępu” na trasie linii 737, jeden w Nowej Woli, a drugi w Lesznowoli, występują jeden po drugim.
• W obrębie jednego „zespołu przystankowego” (grupy przystanków o tej samej nazwie wokół jednego miejsca, np. ronda czy skrzyżowania) autobusy czasem zatrzymują się dwa razy – np. przed rondem i za rondem.
• Linia 742 jest tą, która pojawia się najwcześniej rano na przystanku: o 03:30 na przystanku „Os.Kabaty”^[22].
• Linia 164 jest tą, która pojawia się najpóźniej w nocy na przystanku: o 01:11 na przystanku „Hoserów”.
• Linia 123 jest tą, która ma pętle najbliżej siebie – Dworzec Wschodni (Lubelska) na Pradze Płd. i Dworzec Wschodni (Kijowska) na Pradze Północ; pętle znajdują się po obydwu stronach dworca, pokonanie całej trasy zajmuje autobusom tej linii ok. 45 minut.
• Po ostatniej reformie linii nocnych kilka podmiejskich miejscowości jest obsługiwanych przez linie nocne, podczas gdy nie posiadają one dziennej komunikacji publicznej z Warszawą, realizowanej przez ZTM, jak Zielonka, Kobyłka i Wołomin.
• Są linie, które mają takie same krańce, ale różne przebiegi np. 703 i 721 (P+R Al. Krakowska – Kosów); 411 i 502 (Metro Politechnika – Stara Miłosna), 116 i 180 (Chomiczówka – Wilanów); 181 i 303 (Pl. Wilsona – Cm. Północny Brama Gł.); 192 i 339 (Osiedle Kabaty – Metro Wilanowska, tylko w dni powszednie); N42 i N95 (Os. Górczewska – Dw. Centralny); czy niektóre kursy 131 i 519 (Dw. Centralny – Wilanów).
• W dniach 5 i 6 kwietnia 2008 roku, z powodu remontu południowej jezdni Al. Jerozolimskich na odcinku od Dworca Centralnego do Ronda Dmowskiego, z przystanku Metro Świętokrzyska 03, który stał na trasie objazdu, odjeżdżało 31 linii autobusowych: 102, 105, 118, 125, 127, 131, 150, 155, 158, 174, 175, 178, 501, 502, 505, 506, 507, 512, 514, 517, 519, 521, 525, N11, N13, N21, N41, N44, N61, N63 oraz N71.
• Linią autobusową o najwyższym numerze była linia 985, uruchomiona w dniach 19–20 maja 2012 roku, jako dowozowa na Święto Wisły na Płycie Desantu Czerniakowskiego przy ul. Solec. Kursowała na trasie z przystanku Pomnik Sapera do Centrum w obu kierunkach z częstotliwością 20 minut.
• Tzw. przystanki graniczne dla linii strefowych (dziennych i nocnych) z reguły są ulokowane na granicy Warszawy z innymi miastami. Wyjątkiem od tej zasady jest przystanek Kołłątaja w Ząbkach dla linii nocnej N62, który z powodu braku przystanku na granicy miasta ma przystanek graniczny ulokowany jeszcze kilka kilometrów przed wyjazdem ze strefy biletowej I^[23].
• Podobna sytuacja panuje na granicznych stacjach kolejowych. Stacja PKP „Ząbki” zalicza się do strefy biletowej II, chociaż miejscowość Ząbki leży w strefie I. Zaś stacje, które są położone w głębi strefy biletowej I, a mimo to są przystankami granicznymi to:
  • PKP Warszawa Falenica
  • PKP Warszawa Ursus Niedźwiadek
  • PKP Warszawa Jeziorki
  • PKP Warszawa Zacisze-Wilno^[23]
• Linia lokalna L-7 zatrzymuje się w Warszawie, a L-6 i L49 mają w Warszawie jeden ze swoich krańców (odpowiednio: Stare Bemowo i Dąbrówka Wiślana). Dodatkowo 7 kolejnych (L18, L21, L24, L28, L33, L40 i L43) wjeżdżają do strefy I, ale nie do Warszawy, z kolei linie L14, L15, L16 i L42 od 1 września 2018 są pierwszymi, które są w całości w strefie I.
• Linie N0x i N5x nie mają żadnego przystanku w ścisłym centrum Warszawy jak to ma miejsce z innymi liniami nocnymi.
• Linie 320 i 379 mają tylko jeden kurs w ciągu całego dnia.

Zobacz też

• Miejski System Informacji (Warszawa)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• WTP – Strona Warszawskiego Transportu Publicznego
• Trasbus – wszystko o warszawskiej komunikacji miejskiej
• Prywatny zbiór archiwalnych rozkładów jazdy ZTM. roz.mb.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-16)].