Autocenzura

Autocenzura jako jeden z poziomów cenzury[1]

Autocenzura (także samocenzura) – proces świadomego korygowania własnej twórczości z treści uznawanych za kontrowersyjne, obsceniczne czy wulgarne, lub nieuświadomionego dopasowania swojej twórczości do obowiązującego kanonu społecznego, konwenansu lub światopoglądu.

Autocenzura wynika najczęściej z potrzeby twórcy do akceptacji społecznej dla swojej aktywności artystycznej lub zawodowej i wiąże się z oczekiwaniem korzyści bądź uznania albo dla uniknięcia krytyki czy kontrowersji poprzez dopasowanie swojej twórczości do treści akceptowalnych przez swoje środowisko społeczne.

Autocenzura jest też stosowana przypadkach, gdy jej brak mógłby spowodować reakcję cenzora, i jest formą strategii przetrwania wielu dziennikarzy, przedsiębiorstw i obywateli w krajach, gdzie jest ograniczona wolność słowa (np. w Chinach).

Zobacz też

Przypisy

  1. Strzyżewski Tomasz: Matrix czy Prawda Selektywna? Antycenzorskie retrospekcje. Wrocław: Wektory, 2006. ISBN 83-922896-3-3.

Media użyte na tej stronie

Góra lodowa cenzury.svg
"Góra lodowa" cenzury. Cenzura instytucjonalna (jak np. za czasów PRL) jest tylko wierzchołkiem góry lodowej. Pomiędzy taką instytucją a jednostkami cenzurowanymi występuje sprzężenie zwrotne, które w rezultacie skutkuje wewnętrzną cenzurą redakcyjną, nie wymagającą bezpośredniej interwencji instytucji nadrzędnej. Kolejnym poziomem jest cenzura wewnętrzna samych autorów, którzy wiedzą, że o pewnych rzeczach "nie należy pisać", co w odpowiednich warunkach również działa automatycznie bez udziału instytucji nadrzędnej. Ostatnim poziomem jest selekcja własna odbiorcy, który przyjmuje tylko te wiadomości, które są akceptowalne i zgodne z jego własnym światopoglądem. Ponieważ światopogląd ten jest w pewien sposób ukształtowany przez powyżej wymienione stopnie cenzury, to selekcja odbiorcy jest również rodzajem cenzury, ponieważ może ona nie dopuścić do przyjęcia do wiadomości informacji niezgodnych z tak a nie inaczej kształtowanym światopoglądem (co jest głównym zamierzeniem cenzury). Tomasz Strzyżewski "Matrix czy Prawda Selektywna? Antycenzorskie retrospekcje", Wrocław, Wydawnictwo Wektory, 2006, ISBN 83-922896-3-3