Autostrady w Czechach

Obowiązujący od 1 stycznia 2016 czeski znak drogowy IZ 1a „Dálnice“, wskazujący początek autostrady.

Czeski znak drogowy IS16a z numerem ewidencyjnym autostrady.

Od 1 stycznia 2016 w Czechach funkcjonuje wyłącznie sieć autostrad (czes. Dálnice, skrót od słów dálková silnice), bowiem tego dnia w czeskim prawodawstwie przestało istnieć pojęcie „droga ekspresowa” (czes. Rychlostní silnice)^[1]. W zamian pojawił się termin „droga dla pojazdów samochodowych” (czes. Silnice pro motorová vozidla)^[2], a dotychczasowe drogi ekspresowe zostały przydzielone do jednej z tych dwóch klas dróg^[3]. Zdecydowanej większości odcinków dróg ekspresowych nadano status autostrady, zaś pozostałą część z nich – posiadającą najniższe parametry techniczne – oznaczono jako drogi dla pojazdów samochodowych (drogi dwujezdniowe I klasy).

Maksymalna dopuszczalna prędkość na czeskich autostradach dla samochodów osobowych, motocykli, autobusów i samochodów ciężarowych o dmc do 3,5 t wynosi 130 km/h z zastrzeżeniem, że na odcinkach przebiegających przez teren miast obowiązuje ograniczenie do 80 km/h. Maksymalna dopuszczalna prędkość na czeskich autostradach dla samochodów ciężarowych o dmc powyżej 3,5 t wynosi zawsze 80 km/h.

Według stanu na 1 stycznia 2021 całkowita długość autostrad w tym państwie wynosi 1328 km, a kolejnych 108 km jest w trakcie budowy. Docelowa sieć dróg tego typu w Czechach ma liczyć 2122 km^[4].

Zarządcą sieci autostrad w Czechach jest Dyrekcja Dróg i Autostrad (czes. Ředitelství silnic a dálnic, w skrócie ŘSD) – utworzone 1 stycznia 1997 przedsiębiorstwo użyteczności publicznej, podlegające Ministerstwu Transportu Czech.

System opłat

Znak drogowy E11 informujący o odcinku autostrady nieobjętym obowiązkiem posiadania winiety dla samochodów osobowych ≤ 3,5 t (zwykle umieszczany pod znakiem "autostrada").

Znak drogowy E11b informujący o rozpoczęciu odcinka autostrady objętego obowiązkiem posiadania winiety dla samochodów ≤ 3,5 t (zwykle umieszczany pod znakiem "autostrada").

DMC do 3,5 t

Od 1 stycznia 1995 przejazd czeskimi autostradami - z wyjątkiem niewielkich odcinków - niemal każdym pojazdem samochodowym o dmc do 3,5 t jest płatny (czes. časový poplatek). Do 31 grudnia 2020 opłatę za przejazd należało uiścić poprzez zakup, odpowiednie wypełnienie i naklejenie na przednią szybę winiety sprzedawanej w formie dwuczęściowego kuponu (czes. dálniční známka lub dálniční kupón), zaś od 1 stycznia 2021 obowiązek ten odbywa się wyłącznie poprzez nabycie elektronicznej winiety (e-winiety), płatne kartą lub przelewem bankowym^[5]. Cena zakupu e-winiety zależy od długości okresu jej ważności (stan na 1 stycznia 2021)^[6]:

• winieta 10-dniowa (D): cena zakupu – 310 koron czeskich,
• winieta 30-dniowa (M): cena zakupu – 440 koron czeskich,
• winieta roczna (R): cena zakupu – 1500 koron czeskich (według nowych zasad – ważna 365 dni od daty zakupu)^[5].

W cenniku pojawiła się również nowa kategoria, tzw. „eko ceny”, tj. zniżka sięgająca połowy ceny podstawowej, którą otrzymają właściciele samochodów napędzanych paliwami alternatywnymi – gazem ziemnym lub biometanem (ulgą nie są natomiast objęte samochody z instalacją LPG)^[5].

Całkowicie zwolnione z opłat autostradowych zostały auta elektryczne, pojazdy napędzane wodorem oraz hybrydy typu plug-in o emisji CO2 poniżej 50 g/km ze specjalnymi, czeskimi tablicami rejestracyjnymi zaczynającymi się od liter EL (jeśli samochód zarejestrowany jest zagranicą, jego właściciel musi wypełnić odpowiedni formularz PDF i wysłać go e-mailem). Bezpłatnie z autostrad mogą również korzystać osoby niepełnosprawne (jednak tylko z czeską kartą mobilności) oraz właściciele pojazdów zabytkowych na czeskich numerach rejestracyjnych^[5].

Od 1 grudnia 2020 głównym kanałem sprzedaży czeskich winiet elektronicznych jest sklep internetowy eDalnice.cz, nad którym pieczę sprawują Państwowy Fundusz Infrastruktury Transportowej i przedsiębiorstwo państwowe CENDIS. Jednak można je również zakupić we wszystkich oddziałach Czeskiej Poczty, na stacjach paliw Euro Oil oraz samobosługowych kioskach w obszarach przygranicznych, przed wjazdem na płatny odcinek autostrady^[5]. E-winiety mogą być sprzedawane wyłącznie po cenach nominalnych, określonych w rozporządzeniu czeskiego rządu.

Winietę należy zakupić przed wjazdem na płatny odcinek drogi. Brak winiety karany jest mandatem w wysokości do 20 000 koron czeskich. Zawiadomienie operatora systemu (Państwowego Funduszu Infrastruktury Transportowej) o zwolnieniu z opłat, w przypadku gdy nie posiadało się do tego prawa, grozi natomiast grzywną do 100 000 koron czeskich. Kontrolami zajmują się czescy policjanci i pracownicy administracji celnej (nowoczesne pojazdy patrolowe wyposażone w system kamer do rozpoznawania tablic rejestracyjnych, kamery sprawdzające tablice rejestracyjne przy autostradowych bramkach kontrolnych, w miejscach obsługi podróżnych oraz na parkingach)^[5].

Bezpłatne odcinki autostrad to obwodnice większych miast (m.in. Brna, Ostrawy, Ołomuńca, Mladej Boleslav, Pilzna, Uścia nad Łabą i fragmentarycznie miejskiej obwodnicy Pragi), odcinek autostrady D6 od Karlowych Warów do Chebu oraz zachodnia jezdnia autostrady D8 od granicy z Niemcami w kierunku Uścia nad Łabą^[7].

Z opłat za użytkowanie autostrad zwolnione są motocykle^[8].

DMC powyżej 3,5 t

Od 1 stycznia 2007 opłaty za przejazd autostradami w Czechach pojazdami o dmc powyżej 12 t pobierane są przez system elektroniczny w postaci myta, który od 1 stycznia 2010 obowiązuje również wszystkie pojazdy o dmc powyżej 3,5 t. Każdy pojazd opłacający myto musi posiadać elektroniczne urządzenie pokładowe, którego nie można przenieść na inny pojazd. Myto za płatny odcinek jest odczytywane po przejechaniu pojazdu pod zamontowaną nad drogą bramownicą. Koszt zależy od: typu pojazdu, liczby osi pojazdu, klasy emisji spalin pojazdu, długości przejechanego płatnego odcinka, a także dnia tygodnia. Myto się płaci za korzystanie z autostrad oraz wybranych i odpowiednio oznaczonych dróg I klasy^[9]. Płatne odcinki wskazuje znak drogowy "autostrada" na zielonym tle. Płatne odcinki na pozostałych drogach wskazuje dodatkowa tablica ("M")^[10].

Wyłączenia w ruchu pojazdów

Pojazdy o dmc powyżej 3,5 t (oprócz autobusów) oraz pojazdy z przyczepami ważące powyżej 3,5 tony nie mogą poruszać się po autostradach, drogach dla pojazdów samochodowych oraz drogach pierwszej klasy w następujących godzinach:

• we wszystkie niedziele roku oraz w dni świąteczne — od 13:00 do 22:00;
• w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia — w piątek od 17:00 do 21:00, w sobotę od 7:00 do 13:00;

Wyjątkiem od powyższej reguły są np. pojazdy przewożące żywe zwierzęta lub artykuły spożywcze szybko psujące się.

Sieć autostrad w Czechach

Mapa autostrad w Czechach

     istniejące

     w budowie

     planowane

Po 1 stycznia 2016

Wszystkie dane według stanu na dzień 1 stycznia 2021.

Autostrada D1 - około 44 km od Pragi.

Wjazd na autostradę D8.

Autostrady
Oznaczenie	Nr drogi	Dł. całkowita[4]	Odcinki gotowe		W budowie
	D0	83 km	41 km	49%
	D1	376 km	367 km	98%
	D2	61 km	61 km	100%
	D3	168 km	69 km	41%	19,8 km
	D4	86 km	52 km	63%
	D5	151 km	151 km	100%
	D6	169 km	98 km	58%	4,9 km
	D7	82 km	45 km	55%	9,6 km
	D8	96 km	96 km	100%
	D10	71 km	71 km	100%
	D11	154 km	91 km	59%	22,4 km
	D35	210 km	66 km	31%	27,3 km
	D43	78 km	0 km	0%
	D46	38 km	38 km	100%
	D48	79 km	37 km	47%	8,6 km
	D49	60 km	0 km	0%	17,3 km
	D52	45 km	17 km	37%
	D55	100 km	16 km	17%	11,4 km
	D56	14 km	12 km	86%	2 km
Łącznie		2122 km	1328 km	63%	108 km

Do 31 grudnia 2015

Autostrady (Dálnice)

Oznaczenie autostrad w Czechach do 31.12.2015 r.

Numery autostrad pozostały bez zmian:

Numer	Przebieg
	Praga – Brno – Vyškov – Kromieryż – Przerów – Lipník nad Bečvou[a] – Ostrawa – Wierzniowice
	Brno – Brzecław
	Praga – Tabor – Czeskie Budziejowice – Dolní Třebonín proj. (R3)
	Praga – Pilzno – Rozvadov
	Praga – Roudnice nad Labem – Lovosice – Uście nad Łabą – Petrovice u Chabařovic
	Praga – Hradec Králové – Jaroměř proj. (R11)

Drogi ekspresowe (Rychlostní silnice)

Oznaczenie dróg ekspresowych w Czechach do 31.12.2015 r., a od 01.01.2016 r. oznaczenie "dróg dla pojazdów samochodowych".

Numer		Przebieg
Przed	Po
	D3	Dolní Třebonín — Dolní Dvořiště proj.
	D4	Praga — Przybram — Nová Hospoda
	D6	Praga — Karlowe Wary — Cheb
	D7	Praga — Slaný — Louny — Chomutov
	D10	Praga — Mladá Boleslav — Turnov
	D11	Jaroměř — Trutnov — Královec proj.
	D35	Gródek nad Nysą — Liberec — Turnov — Hradec Králové — Moravská Třebová — Mohelnice — Ołomuniec — Lipník nad Bečvou
	D43	Brno — Moravská Třebová
	D46	Vyškov — Ołomuniec
	D48	Bělotín — Frydek-Mistek — Czeski Cieszyn
	D49	Hulín — Zlin — Horní Lideč
	D52	Brno — Pohořelice — Mikulov proj.
	D55	Ołomuniec — Przerów — Kromieryż — Uherské Hradiště — Brzecław
	D56	Ostrawa — Frydek-Mistek
	I63	Bystřany — Řehlovice

Przypisy

Uwagi

Linki zewnętrzne

• Autostrady w Czechach (ceskedalnice.cz) (cz. • ang. • niem.)