Avemetatarsalia

Avemetatarsalia
Benton, 1999
Okres istnienia: trias–dziś
Ilustracja
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadazauropsydy
Podgromadadiapsydy
Infragromadaarchozauromorfy
(bez rangi)archozaury
(bez rangi)Avemetatarsalia

Avemetatarsalia, awemetatarsale[1] ("ptasie śródstopia") – klad archozaurów (Archosauria) obejmujący m.in. dinozaury.

Został nazwany w 1999 roku przez brytyjskiego paleontologa Michaela Bentona jako grupa obejmująca wszystkich przedstawicieli kladu Avesuchia (potomkowie ostatniego wspólnego przodka wszystkich współczesnych archozaurów) bliżej spokrewnione z dinozaurami niż z krokodylami[2]. Pozostawione przez bazalnego przedstawiciela kladu Dinosauromorpha tropy odkryte w Stryczowicach w województwie świętokrzyskim, reprezentujące ichnorodzaj Prorotodactylus, dowodzą, że przedstawiciele Avemetatarsalia żyli już we wczesnym triasie (wczesny olenek), kilka milionów lat po wymieraniu permskim[3]. Inni przedstawiciele kladu znani są w zapisie kopalnym od środkowego triasu[4].

Rozwinięty opis małego archozaura Scleromochlus oraz kladystyczne analizy jego pozycji filogenetycznej pokazały, że Scleromochlus był bliżej spokrewniony z dinozaurami niż z Crurotarsi (do których należą krokodyle) ale poza kladem Ornithodira według Jacques'a Gauthiera, tj. grupą obejmującą ostatniego wspólnego przodka dinozaurów i pterozaurów i wszystkich jego potomków[2].

Paul Sereno podał w 1991 formalną (i inną) definicję Ornithodira, w której dodano Scleromochlus explicite[5]. W tym momencie nie było jednak nazwanego kladu, który mógłby obejmować bazalne gatunki linii prowadzącej do dinozaurów (przeciwstawionej linii prowadzącej do krokodyli), więc Benton wprowadził nazwę Avemetatarsalia, pochodzącą od ptaków (Aves – jedynych współczesnych przedstawicieli tego kladu) i wydłużonych kości śródstopia (metatarsus), które u wszystkich znanych Avemetatarsalia osiąga długość co najmniej 50% długości piszczeli. Według definicji przedstawionej przez Bentona do Avemetatarsalia należą wszystkie Avesuchia bliżej spokrewnione z Dinosauria niż z Crocodylia[2].

Przypisy

  1. ↑ Nazwa polska za: Stephen Brusatte. Zawiłe losy dinozaurów. „Świat Nauki”. Czerwiec 2018, s. 20–27, 2018 (pol.). 
  2. ↑ a b c Michael J. Benton. Scleromochlus taylori and the origin of dinosaurs and pterosaurs. „Philosophical Transactions of the Royal Society of London B”. 354, s. 1423–1446, 1999. DOI: 10.1098/rstb.1999.0489 (ang.). 
  3. ↑ Stephen L. Brusatte, Grzegorz Niedźwiedzki, Richard J. Butler. Footprints pull origin and diversification of dinosaur stem lineage deep into Early Triassic. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 278 (1708), s. 1107-1113, 2011. DOI: 10.1098/rspb.2010.1746 (ang.). 
  4. ↑ Sereno, P. C. 2005. Avemetatarsalia. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 22 września 2010]
  5. ↑ Paul C. Sereno. Basal archosaurs: phylogenetic relationships and functional implications. „Society of Vertebrate Paleontology Memoir”. 2, s. 1–53, 1991. DOI: 10.1080/02724634.1991.10011426 (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Panaves diversity.jpg
Autor: , Licencja: GFDL
Collage showing members of major Pan-Avian clades. Clockwise from top right: Alamosaurus, Tsintaosaurus, Daspletosaurus, Titanoceratops, Grus, Tupuxuara.