Bílá Voda
![]() Widok wsi | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj | |||||
Powierzchnia | 14,98 km² | ||||
Wysokość | 305 m n.p.m. | ||||
Populacja (2012) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Kod pocztowy | 790 69 | ||||
Tablice rejestracyjne | JE | ||||
Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal ![]() |
Bílá Voda (niem. Weißwasser) – gmina w Czechach, w powiecie Jeseník w kraju ołomunieckim. Jest to najdalej na północ położona gmina czeskiego Śląska.
Położenie
Gmina leży nad rzeką Kamienicą, tuż przy polsko-czeskiej granicy w worku jawornickim (cz. javornický výběžek), jej przedłużeniem wzdłuż rzeki jest polska wieś Kamienica. Od 1748 r. Bílá Voda jest nieformalnie podzielona na część „miejską” (městys) i „wiejską” (ves). W dolnej części miejscowości, posiadającej okazałe budynki i zwartą zabudowę, znajduje się dawny zespół klasztorny pijarów, z barokowym kościołem. W górnej, luźno zabudowanej części wsi, stoi pałac wybudowany ok. 1690 r., dawna siedziba kolejnych właścicieli ziemskich.
Podział
części gminy
- Kamenička
- Městys Bílá Voda
- Ves Bílá Voda
gminy katastralne
- Bílá Voda u Javorníka
- Kamenička u Bílé Vody
Historia
Założona w poł. XIII w. Pierwsza wzmianka o Bílej Vodzie pochodzi z 1532 r. W 1723 r. Jakob Ernst von Liechtenstein-Kastelkorn, właściciel wsi i pobliskich dóbr w Doboszowicach, późniejszy biskup ołomuniecki i prymas Niemiec, ufundował tutaj klasztor i kolegium pijarów. Był to wówczas jeden z najznakomitszych wówczas zakładów szkolnych na Śląsku. W latach 1724–1733 wzniesiono kolegium i seminarium pijarskie, a w latach 1755–1765 kościół.
Od zakończenia I wojny śląskiej, na mocy pokoju wrocławskiego, miejscowość stała się osadą graniczną. Jej południowo-zachodnia część z kościołem i klasztorem została w granicach Śląska habsburskiego; północno-wschodnia, nazywająca się współcześnie Kamienica, została włączona do Śląska pruskiego.
W 1818 r. zamknięto seminarium, a w 1829 r. kolegium. Pijarzy obsługiwali parafię do 1938 r. W 1854 r. pałac w Bílej Vodzie zakupiła Marianna Orańska. Należał on do jej spadkobierców do 1917 r.
W czasie II wojny światowej działał tu podobóz Gross-Rossen[1] (Weißwasser lub Mährisch Weißwasser). Nie jest znana, jego dokładniejsza lokalizacja. Przyjmuje się, że powstał w roku 1944[2][3].
Po II wojnie światowej wysiedlono ludność niemiecką. W zniszczonym klasztorze popijarskim od 28 września 1950 r[4] internowano zakonnice z rozwiązanych klasztorów z terenu Czechosłowacji. Skoncentrowano zakonnice z 15 różnych zgromadzeń (m.in. siostry szkolne de Notre Dame, boromeuszki, norbertanki, franciszkanki). Na cmentarzu znajduje się kilkaset (ok. 700) nagrobków zmarłych tu zakonnic[5]. Był to najliczniejszy obóz pracy dla zakonnic w Czechosłowacji[6]. Po upadku komunizmu większość pozostałych przy życiu zakonnic opuściła wieś.
W 2006 r. we wsi mieszkały 282 osoby.
Zabytki
- Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny – posiada bogate barokowe wyposażenie wnętrza; na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny z rzeźbą Madonny z ok. 1510 r. pochodzącą z warsztatu Wita Stwosza.
- Klasztor i kolegium pijarów – do kościoła przylega połączony z nim dwukondygnacyjny, barokowy budynek klasztorny z dwoma dziedzińcami.
- Domy dawnego konwiktu – barokowe budynki znajdujące się w otoczeniu kompleksu budynków.
- Pałac – niewielka rezydencja dworska, siedziba kolejnych właścicieli majątku. Obecnie znajduje się w nim szpital psychiatryczny. W parku przypałacowym znajduje się kilka barokowych rzeźb.
- Cmentarz – znajduje się w nim zbiorowa mogiła ofiar tzw. „marszu śmierci” z lutego 1945 r. z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.
Turystyka
Z Bilej Vody do Javornika prowadzą dwa szlaki piesze:
– czerwony z Bilej Vody, przez górę Borówkową z wieżą widokową, do Javorníka,
– zielony
- ścieżka rowerowa.
Przez Bílą Vodę możliwy jest przejazd samochodem osobowym na trasie Paczków–Kamienica–Bíla Voda–Złoty Stok.
Przypisy
- ↑ Labiryntarium – Niemieckie obozy zagłady na terenie dzisiejszej Polski, www.labiryntarium.pl [dostęp 2019-02-02] .
- ↑ Nebenlager, Gross-Rosen [dostęp 2019-02-02] .
- ↑ Forced Labor in Concentration Camp Subcamps on the Territory of the Czech Republic – Institut Terezinske iniciativy, katalog.terezinstudies.cz [dostęp 2019-02-02] .
- ↑ Gość Opolski, 10 grudnia 2006 .
- ↑ Siostry z Bilej Vody wołają, www.diecezja.opole.pl [dostęp 2019-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-03] .
- ↑ Rocznik Ziem Zachodnich, styczeń 2017, s. 211 .
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the Czech Republic
Flag of Olomouc Region
Czerwony szlak turystyczny.
Zielony szlak turystyczny.
Autor: Kamil Czaiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Centrum wsi Biała Woda (Bílá Voda) z kościołem Nawiedzenia NMP