Bóstwa Urartu

Bóstwa Urartu – wykaz bóstw panteonu Urartu, spisany wskutek reformy religijnej za panowania Iszpuniego w latach 825–806 p.n.e.

Lp.	Imię bóstwa	Wizerunek[1]	Płeć	Liczba ofiar z	Uwagi
wołów	owiec
1	Chaldi		m	17	34	Naczelne bóstwo panteonu Urartu
2	Tejszeba		m	6	12	Bóstwo burzy i piorunów
3	Sziwini		m	4	8	Bóstwo słońca
4	Chutuini		m	2	4	Prawdopodobnie bóstwo wojny[2], i zwycięstwa[3]
5	Turani		m	1	2	Syn Teiszeby i Chuby[4]
6	Ua		m	2	4
7	Chalaini		m	2	4
8	Szebitu		m	2	4
9	Arsimela		m	2	4
10	Anapsza		m	1	2
11	Diduaini		m	1	2	Prawdopodobnie opiekun stad[5]
12	Szelardi		m	1	2	Bóstwo księżyca
13	Broń boga Chaldiego		m	1	2	Prawdopodobnie hipostaza Chaldiego[6]
14.	Arbini		m	1	2
15	Quera		m	1	2	Prawdopodobnie bóstwo plemion protogruzińskich Quiria[7]
16	Elipri		m	1	2
17.	Taraini		m	1	2
18	Adaruta		m	1	2
19	Irmuszini		m	1	2	Prawdopodobnie bóstwo lecznictwa[5]
20	Ilu aluše uruliliue šiuali		m (?)	1	2
21	Alaptuszini		m	1	2
22	Erina		m	1	2
23	Szirini		m	1	2
24.	Unina		m	1	2
25	Airaini		m	1	2	Bóstwo jaskiń
26	Zuzumaru		m	1	2
27	Chara		m	1	2	Bóstwo dróg
28	Araza		m	1	2
29	Ziukuni		m	1	2
30	Ura		m	1	2
31	Arzibedini		m	1	2
32	Arni		m	1	2	Bóstwo gór
33	Iniriašie Chaldiego		m	1	2	Hipostaza Chaldiego
34	Alsuišie Chaldiego		m	1	2	Hipostaza Chaldiego
35	Dirušie Chaldiego		m	1	2	Hipostaza Chaldiego
36	Zastępy Chaldiego		m	2	4	Hipostaza Chaldiego
37	Zastępy Tejszeby		m	2	4	Hipostaza Chaldiego
38	Artucharasau		m	2	34
39	Bóstwo miasta Ardini		m	1	2
40	Bóstwo miasta Kumenu		m	1	2
41	Bóstwo miasta Tuszpy		m	1	2
42	Bóstwa miasta Chaldi			1	2
43	Bóstwa miasta Arzuniuini			1	2
44	Dašie Chaldiego		m	1	2	Hipostaza Chaldiego
45	Szuba		m	1	2
46	Brama bóstwa Chaldiego			1	2
47	Brama bóstwa Tejszeby w mieście Eridia			1	2
48	Brama bóstwa Sziwiniego w mieście Uiszini			1	2
49	Eliacha		m	1	2
50	Arnie Chaldiego		m	1	2	Hipostaza Chaldiego
51	Ašmašie Chaldiego		m	1	2	Hipostaza Chaldiego
52	Bóstwa świątyni Chaldiego			1	2
53	Talapura		m	1	2
54	Kilibani		m	1	2
55	Ebani		m	1	2	Bóstwo ziemi
56	Bóstwo granic (gór?)		m	1	2
57	Suinina		m	1	2	Bóstwo mórz i wód
58	Bóstwa atchananau			2	14
59	Bóstwo... (?)		m	2	14
60	Ilani Gamruti		m (?)	4	18
61	Nirible dla Chaldiego		m		4	Hipostaza Chaldiego
62	Brama bóstwa Ua w mieście Niszi				2
63	Babania		m		10	Bóstwo krainy górskiej[8]
64	Arubaini		ż	1	1	Małżonka Chaldiego
65	Chuba		ż	1	1	Małżonka Tejszeby[9]
66	Tuszpuea		ż	1	1	Małżonka Sziwiniego[10]
67	Aui		ż	1
68	Aia		ż	1
69	Sardi		ż	1		Prawdopodobnie bogini Wenus[5]
70	Tsinuardi		ż		2	Prawdopodobnie odpowiada bogini Isztar[11]
71	Ipchari		ż		2
72	Barzia		ż		1
73	Silia		ż		1
74	Archa		ż		1
75	Adia		ż		1
76	Uia		ż		1
77	Ainau		ż		4
78	Ardi		ż		2
79	Inuanau		ż		17

Przypisy

Bibliografia

• Oktay B., The Anzaf fortresses and the gods of Urartu, Stambul 1999. ​ISBN 975-6899-01-8​.
• Çilingiroğlu A., French D.H., Anatolian Iron Ages Colloquium (3rd 1990 Van), Ankara 1990. ​ISBN 1-898249-05-9​.
• Дьяконов И.М., Архаические мифы Востока и Запада, Москва 1990.
• Дьяконов И.М., Языки древней Передней Азии, Москва 1967.
• Меликишвили Г.А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960.
• Пиотровский Б.Б., Ванское царство (Урарту), Москва 1959.
• Тер-Саркисянц A., История и культура армянского народа с древнейших времён до начала XIX века, Москва 2005. ​ISBN 5-02-018445-4​.