Bôrka

Bôrka

(c) FOTO:FORTEPAN / Schermann Ákos, CC BY-SA 3.0 Bôrka na archiwalnej fotografii z 1940 r.
Państwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Powiat	Rożniawa
Starosta	Vojtech Ičo[1]
Powierzchnia	23,735[2] km²
Wysokość	560 m n.p.m.
Populacja • liczba ludności	579 (31 grudnia 2017)
Nr kierunkowy	058
Kod pocztowy	049 42
Tablice rejestracyjne	RV
Położenie na mapie kraju koszyckiego Bôrka
Położenie na mapie Słowacji Bôrka
48°37′55″N 20°45′53″E/48,631944 20,764722
Strona internetowa

Bôrka (węg. Barka) – wieś (obec) w powiecie Rożniawa w kraju koszyckim, na Słowacji.

Położenie

Leży 23 km na wschód od Rożniawy, na wysokości 564 m n.p.m., w górnej części doliny potoku Čremošná, w tzw. Bruździe Borczańskiej.

Historia

Pierwsza wzmianka pisemna o wsi pochodzi z 1409 r., kiedy to była wspomniana jako należąca do feudalnego państwa turniańskiego, jednak jest najprawdopodobniej o wiele starsza. W 1849 r. stacjonowały tu oddziały wojsk rosyjskich, skierowanych do tłumienia rewolucji węgierskiej. W 1873 r. dosięgła wieś wielka zaraza morowa, natomiast w 1883 r. zniszczyła ją powódź. Od 1918 r. wchodziła w skład pierwszej Republiki Czechosłowackiej. Od 2 listopada 1938 r. do 8 maja 1945 r. była – na podstawie tzw. pierwszego arbitrażu wiedeńskiego – włączona do państwa węgierskiego. Od 1945 r. ponownie w granicach Czechosłowacji, a od 1993 r. – nowo powstałego państwa słowackiego.

Mieszkańcy Bôrki zajmowali się pierwotnie hodowlą bydła, pracą w lesie i produkcją wyrobów z drewna. W XIX w. pracowali też w tutejszych kopalniach rudy żelaza oraz w istniejącej wówczas we wsi niewielkiej hucie. Obecnie pracują głównie w leśnictwie lub w niedalekiej Rożniawie.

Zabytki

• Dwór szlacheckiego rodu Zichy-Ferraris, neobarokowy, wzniesiony z końcem XIX w. przez rozbudowę starszej budowli, pochodzącej z połowy XVIII w. Parterowy, murowany, dach mansardowy, kryty pierwotnie gontem (obecnie blachą), ze ścianami szczytowymi zdobionymi rustyką i pilastrami oraz z dużą boczną werandą z wielkimi oknami.
• Kościół ewangelicko-reformowany, klasycystyczny, wzniesiony po 1794 r., z wieżą dostawioną z boku w 1804 r. Jednonawowy, nawa przykryta sklepieniem zwierciadlanym. W wieży 2 dzwony, starszy z 1793 r.
• Kościół katolicki pod wezwaniem Matki Boskiej z Karmelu, barokowo-klasycystyczny, wzniesiony w 1759 r. na fundamentach dawnego kościoła gotyckiego, pochodzącego z 1482 r. Przebudowany w 1896 r. Ołtarz główny neoklasycystyczny, mieści starszy, barokowy obraz pątniczy Matki Bożej z początków XVIII w. Ambona z XVIII w., późnobarokowa, drewniana z poligonalnym parapetem. W wyposażeniu świątyni również wielki obraz Ofiarowanie Chrystusa z połowy XVIII w. w ramie z epoki, obraz przedstawiający św. Józefa z połowy XVIII w., rzeźba Madonny z końca XVIII w. w stylu ludowego baroku oraz dwa ludowe Ukrzyżowania z połowy XIX w. W dzwonnicy 3 dzwony, z nich najstarszy z 1635 r.
• Kaplica Matki Bożej Karmelu nad wsią – lokalne miejsce pielgrzymkowe (odpust 16 lipca lub w najbliższą niedzielę po tej dacie).

Przypisy

Bibliografia

• Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5.