Bąk (fizyka)

Ten artykuł od 2018-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Bąk – bryła sztywna mająca możliwość obrotu wokół dowolnej osi stykającej lub ślizgającej się po powierzchni, mogąca wirować wokół środka masy (to nie jest konieczny warunek - środek masy może znajdować się poza osią rotacji), na którą działa moment sił dążący do zmiany kierunku osi obrotu, w wyniku czego ciało wykonuje ruch precesyjny. Bąk jest rodzajem żyroskopu.

Unieruchomienie tylko jednego punktu bryły można zrealizować np. przez podparcie punktowe. Przykładem swobodnej bryły wirującej wokół środka masy jest Ziemia^[1], na którą działają siły zewnętrzne i powodują bardzo powolną precesję z okresem około 26 000 lat.

Nazwa bąk została zaczerpnięta od bąka-zabawki.

Mechanika teoretyczna wprowadza dwa modele bąka: bąk swobodny i bąk ciężki. W pierwszym przykładzie suma sił zewnętrznych działających na bryłę jest równa zeru, zaś w drugim działa nierównoważona siła zewnętrzna. Bąk swobodny wykonuje ruch dookoła najdłuższej z osi elipsoidy momentu bezwładności, zaś oś obrotu bąka ciężkiego systematyczne zwiększa i zmniejsza nachylenie osi obrotu do podstawy, na której się znajduje, dodatkowo wykonując ruch precesyjny.

Zobacz też

• bąk symetryczny (żyroskop)

Przypisy