Bąkowo (wieś w powiecie świeckim)

Bąkowo
wieś
Ilustracja
Pałac z 2. połowy XIX wieku
Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
Powiatświecki
GminaWarlubie
Liczba ludności (III 2011)393[1]
Strefa numeracyjna52
Kod pocztowy86-160[2]
Tablice rejestracyjneCSW
SIMC0099004
Położenie na mapie gminy Warlubie
Mapa konturowa gminy Warlubie, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Bąkowo”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu świeckiego
Mapa konturowa powiatu świeckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bąkowo”
Ziemia53°34′08″N 18°36′51″E/53,568889 18,614167

Bąkowo (kaszb. Benkòwò) – wieś kociewska stanowiąca sołectwo w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Warlubie[3] przy drodze wojewódzkiej nr 391.

W latach 1975–1998 miejscowość należała województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 393 mieszkańców[1]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Warlubie.

Części wsi

Integralne części wsi Bąkowo[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0099010Dobrogosławczęść wsi
0099027Trzy Koronyczęść wsi
0099033Wybudowanie Bąkowskieczęść wsi

Historia

Legenda

Dawno temu w miejscu stawu miał znajdować się klasztor żeński, a tam gdzie obecnie ulokowany jest pałac, klasztor męski - Wankau. Zakonników i zakonnice obowiązywał zakaz spotykania się. Jedna z młodych sióstr po złamaniu tego zakazu została zamurowana w piwnicach klasztoru Wankau. Mimo tego incydentu zakonnicy postanowili w tajemnicy przed przeorem zaczęli drążyć tunel do drugiego klasztoru. Kiedy już kończyli kopać, żeński klasztor zapadł się pod ziemię, a w jego miejscu powstał Staw Rusałek. Podobno nocą nad nim krążą duchy zakonnic, a z podziemia pałacu słychać odgłosy kroków i przeraźliwe krzyki i jęki.

Do 1945 roku

Bąkowo było gniazdem rodowym rodziny Hutten-Czapskiech, linii bękowskiej, herbu Leliwa. Za czasów krzyżackich używali nazwy von Hutten (z polskiego czapka). Od 1492 roku właścicielką dóbr była Barbara Schoff, która słynęła z działalności dobroczynnej. w 1509 roku właścicielką pałacu została Elza Jasińska, która sprzedała go swemu synowi Przemysławowi. Od 1597 roku spadkobiercą został szlachcic Sebastian Czapski, w latach 1684-1703 chorąży Aleksander Czapski. Następnie był własnością Józefa i Franciszka Czapskiego, a później jedynej spadkobierczyni Ludwiki Czapskiej, która wyszła za podkomorzego Michała Skórzewskiego herbu Drogosław. W 1780 roku wybudowali oni kaplicę przy pałacu. W 1818 roku w wyniku podziały spadku, posiadłość przypadła Miachałowi Ignacemu Drogosław Skórzewskiemu, który sprzedał je Niemcowi Andrzejowi Goetzendorf-Grabowskiemu herbu Zbiświcz. W 1840 roku odbyła się licytacja majątku, w wyniku której nabył go Gustaw Gehrlich za 40 000 talarów. Później, w 1885 roku odziedziczył go Karl Ernst Gehrlich. Pod koniec XIX w., według systemu pruskiej ordynacji, Bąkowo było obszarem dworskim z przełożonym. Ostatnim właścicielem pałacu był Friedrich Gehrlich. Urodził się 13 stycznia 1886 roku w Bąkowie i ożenił się z Charlotą Bismarck. W okresie międzywojennym był członkiem niemieckiej organizacji Deutsches Jungblock. Funkcję zastępcy przełożonego obszaru dworskiego pełnił Maksymilian Lewiński. W 1945 roku rodzina Gehrlich wyjechała na stałe (została wysiedlona) do Niemiec.

Zespół pałacowo-parkowy

Pałac

W październiku 1946 roku, z inicjatywy Kuratorskiego Okręgu Szkolnego Pomorskiego w Torunia, w pałacu utworzono Państwowy Dom Dziecka. Pierwotnie był stworzony dla sierot wojennych z czasem dla dzieci ze środowisk społecznie zaniedbanych. Obecna bryła budynku pochodzi z 2. połowy XIX w. Cała budowla ma wiele cech stylu późnoklasycystycznego. Boczne skrzydła są rozmieszczone symetryczne względem portyku, który jest schowany za postpalliadańskimi arkadami. Całość jest wykończona skromnym detalem. W 1976 roku wykonano kapitalny remont obiektu.

W 1990 roku zespół pałacowo-parkowy został wpisany na listę zabytków pod nr A/242/1-5[5]. W jego skład oprócz pałacu i parku wchodzi również obora i gorzelnia.

Park

W parku znajdują się 4 pomniki przyrody:

NrNazwaObwód
przy powołaniu
Akt prawny
1.Lipa drobnolistna480 cmRozporządzenie nr 322/95 Wojewody Bydgoskiego z dnia 29 grudnia 1995 roku
2.Dąb szypułkowy420 cmRozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku
3.Buk zwyczajny355 cmRozporządzenie nr 322/95 Wojewody Bydgoskiego z dnia 29 grudnia 1995 roku
4.Buk zwyczajny odmiana zwisła310 cmRozporządzenie nr 322/95 Wojewody Bydgoskiego z dnia 29 grudnia 1995 roku

Ochrona przyrody

W Bąkowie rośnie 5 bardzo okazałych dębów szypułkowych powołanych na pomniki przyrody w 1991 roku[6]:

  • Dąb szypułkowy Jan Kazimierz o obwodzie 959 cm (na wysokości 50 cm od ziemi), wchodzi w skład Dębów Bąkowskich, jeden z najstarszych dębów w Polsce, najdorodniejszy dąb w województwie kujawsko-pomorskim
  • Dąb szypułkowy o obwodzie 670 cm, wchodzi w skład Dębów Bąkowskich
  • Dąb szypułkowy o obwodzie 560 cm, wchodzi w skład Dębów Bąkowskich
  • Dąb szypułkowy o obwodzie 670 cm (przy drodze)
  • Dąb szypułkowy o obwodzie 560 cm (przy drodze)

Przypisy

  1. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 16 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. GUS. Rejestr TERYT
  5. Wiki Lubi Zabytki
  6. Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku


Bibliografia

Pamuła P. Pałac w Bąkowie, Czasopismo Internetowe Bez Cenzury nr 2 (7), czerwiec 2005 roku. [dostęp 2016-10-14].

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Bąkowo pałac.jpg
Autor: Lotek70, Licencja: CC0
pałac Bąkowo
Warlubie (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Warlubie, Polska
Świecie County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świecie County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.74 N
  • S: 53.23 N
  • W: 18.02 E
  • E: 18.80 E