Błędne ogniki

Błędny ognik na obrazie Arnolda Böcklina (1882)

Błędne ogniki – zjawisko dostrzegalne nocami nad bagnami, mokradłami i torfowiskami, mające postać niewielkich światełek unoszących się ponad powierzchnią. Od wieków wiązane w wielu kulturach świata ze sferą zjawisk nadprzyrodzonych i światem duchów (łac. ignis fatuus, ang. will-o'-the-wisp etc.).

W rzeczywistości zjawisko błędnych ogników związane jest z samozapłonem gazów (głównie metanu) zawierających samozapalny fosforowodór[1][2], wydobywających się z gnijących szczątków roślin i zwierząt, lub też ze zjawiskiem bioluminescencji występującym u owadów z rodziny świetlikowatych.

W kulturze

U Słowian w zależności od regionu określane były mianem ogników, świetlików bagiennych, świczków itp. Uważano je za pokutujące po śmierci dusze ludzi niegodziwych, zwłaszcza oszukańczych geometrów i niesprawiedliwych właścicieli ziemskich. Zazwyczaj uważano je za nieprzychylne ludziom, mogące wywieść wędrowców na manowce. Niekiedy błędne ognie wiązano także z ukrytymi w ziemi skarbami – w tym wypadku miałyby być światłami z latarni krasnoludków.

Zobacz też

Przypisy

  1. Ekkehard Fluck, The chemistry of phosphine, [w:] Inorganic Chemistry, t. 35/1, Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag, 1973, s. 1–64, DOI10.1007/bfb0051358, ISBN 978-3-540-06080-2 (ang.).
  2. Marek Ples, Błędne ognie - barwne płomienie, „Chemia w Szkole”, 1/2021, Warszawa: Agen­cja AS Józef Szew­czyk, str. 42-44.

Bibliografia

  • Barbara Ogrodowska, Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2001.
  • Barbara i Adam Podgórscy, Wielka księga demonów polskich, Wydawnictwo KOS, Katowice 2005.

Media użyte na tej stronie

Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Swiatowid3011.jpg
The Zbruch Idol (sometimes identified as Światowid) found in Ukraine propably represents four old Slavic deities and other symbolism
Zbruch Idol.jpg
The Zbruch Idol (sometimes identified as Światowid) found in Ukraine propably represents four old Slavic deities and other symbolism